«امر به معروف و نهی از منکر» با ویرایشی نو منتشر شد

به گزارش ایکنا؛ اگر در خیابان و جلوی چشممان به کسی تعرضی شود، آیا باید پلیس را خبر کنیم یا خودمان هم وظیفه دخالت مستقیم داریم؟ تا کجا مجاز به مداخله‌ایم؟ وقتی در اداره‌ای کار می‌کنیم و ویژه‌خواری رئیس اداره یا کارمند بالادست را می‌بینیم چه باید بکنیم؟ با همسایه‌ای که از انشعاب عمومی برق می‌دزدد چه رفتاری باید کرد؟ به کسی که بر روی بنایی تاریخی یادگاری می‌نویسد به چه زبانی سخن بگوییم؟ وقتی ماشینی از کنارمان رد می‌شود و زباله‌هایش را به بیرون پرت می‌کند، چه عکس‌العملی نشان دهیم؟ واکنشمان به شایعات و مطالب بی‌اساسی که دوستانمان در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌کنند چگونه باشد؟ آیا اساساً در این موارد وظیفه‌ای داریم؟ عقل و دین و وجدان چه حکم می‌کنند؟ باید چشم ببندیم و بی‌اعتنا بگذریم، یا زبان باز کنیم و عکس‌العمل نشان دهیم؟ آیا هنوز هم در دوران جدید می‌توان از آموزه سنتی امر به معروف و نهی از منکر سخن گفت؟
داستان امر به معروف و نهی از منکر در کشور ما نمونه کوچکی از افراط و تفریط در دو سوی طیف به شمار می‌رود. کسانی منکر هر گونه مسئولیت اجتماعی برای اصلاح و تغییر دیگران شده‌اند، و عده‌ای خواسته‌اند جامعه و جهان را ولو به ضرب و زور سراسر دگرگون و زیر و رو کنند. برخی از کسانی که در اردوگاه دوم قرار دارند، نگاهی محدود به آن دارند. در دام نوعی صورت‌گرایی می‌افتند که گاه حاصل آن دیدن چند فقره موی عیان‌شده زنی و نادیدن صدها فساد گسترده اقتصادی و سیاسی و دزدی‌های برنامه‌ریزی‌شده است.
در برابر نگرش سنتی بالا و در واکنش به این جنس امر به معروف و نهی از منکر، شاهد نگاه نادرست متقابلی هستیم که این آموزه را از خاصیت می‌اندازد و می‌کوشد آن را از عرصه جامعه بزداید. گویی این فریضه امری تجملی یا تحمیلی است و می‌توان مسلمان زیست بی آنکه کاری به آن داشت. حال آنکه مسلمانی مستلزمِ داشتن حس مسئولیت اجتماعی و زندگی مسئولانه است. مسئولیت اجتماعی نیز تعبیر دیگری از امر به معروف و نهی از منکر است. اینکه کسانی تصور نادرستی از امر به معروف و نهی از منکر داشته باشند و آن را رواج دهند، دلیل خوبی نمی‌شود که کسان دیگری به جای اصلاح این تصور خطا،‌ یکسره منکر ارزش و ضرورت آن شوند.
در تشبیه زیبایی از رسول اکرم (ص) مردم جامعه چونان مسافران یک کشتی هستند. در عین حال که هیچ مسافری حق مداخله در کار دیگران و تجسس ندارد، هیچ مسافری هم حق ندارد که در قسمت اختصاصی خود هر کاری انجام دهد و جان دیگران را به خطر اندازد. محافظت از محیط زیست، مخالفت با تخریب آن، حساسیت در قبال مصرف‌گرایی، رعایت حقوق دیگران، دفاع از آزادی مدنی، مقابله با اخبار دروغین و ترور شخصیت، ممانعت از مصادره شخصیت‌ها و دستکاری نوشته‌های آنان، حفاظت از حقوق معنوی و مالکیت فکری نویسندگان و هنرمندان و نوآوران و ده‌ها فعالیت دیگر از این دست، همه نیازمند باور به امر به معروف و نهی از منکر است. با این نگاه، زندگی در جامعه و زیست مسئولانه نیازمند باور و پای‌بندی به این آموزه و کاربست آن در عمل است.
کتاب مختصر «امر به معروف و نهی از منکر» برآمده از چنین باور و نگاهی بود که در سال 1375 منتشر شد. اینک پس از دو دهه، با تغییراتی مختصر، به همت «نشر طه» مجدداً چاپ و منتشر شده است.
سیدحسن اسلامی در این کتاب کوشیده است به زبانی ساده و به شکلی منسجم گزارشی از جایگاه، اهمیت، ابعاد و شرایط و اخلاقیات این آموزه دینی به دست دهد و تأکید کند که استفاده نادرست از این آموزه نباید ما را به کنار نهادن آن بکشاند. این کتاب گزارشی است ساده، کوتاه و در عین حال روشن و مختصر درباره یکی از ابعاد مسلمان زیستن در جهان امروز. خواندن و پراکندن این کتاب و کتاب‌هایی از این است به واقع نوعی فعالیت مدنی و تلاش برای تحقق زندگی مسئولانه و آگاهانه است.
انتهای پیام