دولت اسرائیل معتقد است که در صورت دست‌یابی جمهوری اسلامی ایران به ساخت سلاح‌های اتمی، موجودیت کشور یهود در خطر جدی قرار خواهد گرفت و این کشور اولین هدف حمله احتمالی اتمی ایران خواهد بود. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر کنونی اسرائیل که از وی به عنوان یکی از موافقان «حمله پیش‌گیرانه» اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران یاد می‌شود، بار‌ها در سخنرانی‌های رسمی تأکید کرده است که «همه خطر‌ها در مقایسه با خطر ناشی از هسته‌ای شدن ایران کوچک و بی‌اهمیت است». دولت ایران هم بار‌ها تأکید کرده است که برنامه هسته‌ای این کشور برای مصارف صلح آمیز مانند تولید انرژی و مسائل پزشکی است و در پی ساخت سلاح اتمی نیست.
با آگاهی از این قصه وقتی پای تماشای مستند «قاتل خاموش» می‌نشینید مدعا‌های فوق به یک طنز تلخ بدل می‌شود. مستندی که خود به زوایای پنهان و تلخ برنامه هسته‌ای اسراییل پرداخته است و جنگ طلبی آن را به یک مستدل تصویری بدل می‌کند. در واقع مستند «قاتل خاموش» به این موضوع می‌پردازد که تمامی کشور‌ها از منظر برنامه‌های هسته‌ای خود تحت نظارت دایمی و شدید هستند، اما اسراییل از این قاعده مستثناست و توانسته تسلیحات هسته‌ای داشته باشد و جالب آنکه خواستار بررسی فعالیت‌های هسته‌ای دیگر کشور‌ها نیز هست! از این رو می‌توان آن را هم مستند گزارشی دانست که با ارجاع به مدارک و شواهد مستدل، برای مدعای خود دلیل اقامه می‌کند و رویکرد اثباتی در فهم و بازنمایی سوژه دارد و هم مستندی افشاگرانه که لایه‌های پنهان سیاست‌های هسته اسرائیل را رو می‌کند و تصویر واقعی آن را به نمایش می‌گذارد.
در عین حال مستند «قاتل خاموش» را باید مستند پژوهشی هم دانست که مبتنی بر تحقیقات روشمند صورت بندی شده است. در این مستند به تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده اشاره می‌شود که بر اساس آن‌ها میزان بالای آلودگی هسته‌ای در اطراف نیروگاه دیمونا وجود دارد که شاهدی بر آزمایش‌های غیر قانونی هسته‌ای اسراییل و نشت آلودگی دارد. این مقدار زیاد آلودگی بر شهروندان فلسطینی تاثیر گذاشته است و حتی فراتر از مرز‌ها مثلا جنوب اردن را نیز در بر می‌گیرد.
نیروگاه هسته‌ای دیمونا ۶۰ سال پیش ساخته شده و به احتمال فراوان برای کل منطقه آسیب‌زا است و ممکن است حادثه‌ای به وخامت چرنوبیل را رقم بزند. در واقع در پس این بازنمایی آنچه که رونمایی می‌شود اقدام ضدانسانی سیاست‌های هسته‌ای اسرائیل است که باید آن را فراتر از اختلافات یا تاویل‌های ایدئولوژیک و سیاسی معنا کرد. اینجا صرفاً بحث دشمنی با اسرائیل از حیث عقیدتی و سیاسی نیست، بلکه سویه‌های ضدانسانی و ضد اخلاقی این سیاست‌ها برجسته شده و مورد تأکید و تأیید قرار می‌گیرد.
این مستند به تحلیل جوانب مختلف موضوع پرداخته و لایه‌های پنهان فعالیت‌های هسته‌ای اسراییل را بررسی می‌کند. از این رو حتی می‌توان بدون عینک سیاسی و صرفاً به عنوان یک مستند پژوهش محورانه هم به آن نگریست. شاید جای این نقد به مستند «قاتل خاموش» وجود داشته باشد که با سوگیری نسبت به سوژه روایت و تولید شده و نگاه سیاسی بر آن حاکم است. این نقد را در صورتی می‌توان پذیرفت که اسناد و مدارکی که مستند به عنوان شواهد پژوهش ارائه کرده قابل نقض و انکار باشد یا مدارکی دال بر واقعیت‌هایی غیر از آن به شکل مستدل ارائه شود. آنچه در مستند «قاتل خاموش» جلب توجه می‌کند و می‌توان به مفهوم محوری مستندل بدل شود پرداختن به نیروگاه هسته‌ای دیمونا است. این‌که در ۱۷ سپتامبر ۱۹۵۶، فرانسه قرارداد فروش یک رآکتور کوچک تحقیقاتی با اسراییل را امضا کرد. این رآکتور در تأسیسات دیمونا نصب می‌شد و با سوخت اورانیوم کار می‌کرد. رابطه‌ای اتمی فرانسه و اسراییل در سوم اکتبر ۱۹۵۷ به اوج رسید: دو تفاهم‌نامه بین دو کشور امضا شد که مفاد آن‌ها همچنان محرمانه باقی مانده است.
رآکتور ساخته شده دیمونا، دو یا سه برابر اندازه رآکتوری بود که قرارداد ساخت آن با فرانسه امضا شده بود و می‌توانست در سال ۲۲ کیلوگرم پلوتونیوم تولید کند. در زمان ورود رآکتور به سرزمین‌های اشغالی، بِن گوریون اعلام کرد با کمک این سیستم، در سال یک میلیارد گالون آب شور دریا تصفیه خواهد شد و صحرا تبدیل به «بهشت کشاورزان» خواهد شد. همزمان شش نفر از اعضای کمیسیون انرژی اتمی اسراییل از مقام خود استعفا دادند و اعلام کردند این راکتور «یک ماجراجویی سیاسی است که درنهایت تمامی جهان را علیه ما متحد خواهد ساخت.» ساخت رآکتور در سال‌های ۱۹۵۷ تا ۱۹۵۸ انجام گرفت و صد‌ها متخصص فرانسوی در سرزمین‌های اشغالی در فرآیند ساخت آن همکاری داشتند.
از کمک مجانی مهاجرین یهودی در ساخت این تاسیسات استفاده شد، برابر قانون کارگری وقت، آن‌ها در دوره‌های ۵۹ روزه فعالیت می‌کردند و یک روز تعطیلی داشتند. در سال ۱۹۵۸ دولت طرفدار اسراییل فرانسه سقوط کرد و رئیس‌جمهور جدید اعلام کرد سوخت اورانیوم را به اسراییل تحویل نخواهد داد، مگر این‌که تاسیسات این کشور به روی بازرسی جهانی باز باشد و پلوتونیوم تولید نکند. هزینه‌های ساخت دیمونا در سال ۱۹۶۰، ۸۰ میلیون دلار تخمین زده شد که نیمی از این مبلغ با کمک یهودیان مقیم کشور‌های دیگر، مخصوصاً یهودیان امریکا تأمین شد.
مستند «قاتل خاموش» (Silent Killer) محصول سال ۲۰۱۷ و به تهیه‌کنندگی کارمن مارکز و راشد رضوان که در مدت زمان ۵۲ دقیقه تولید شده و به زودی از شبکه هیسپان تی وی به روی آنتن رفت.
به قلم؛ سید رضا صائمی
انتهای پیام