به گزارش خبرنگار
ایکنا، پنجمین کارگاه مطالعات میان رشته‌ای قرآن و سلامت با موضوع ارزش‌گذاری احادیث طبی در دبیرخانه کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی در حوزه سلامت عصر امروز، 12 دی‌ماه، برگزار شد.
در این نشست حجت‌الاسلام عبدالهادی مسعودی خمینی، قائم مقام دانشگاه قرآن و حدیث، با بیان اینکه ارزش‌گذاری از دانش اقتصاد اخذ شده است، گفت: تعریف ارزش گذاری در حدیث تعیین یا تخمین درجه اعتبار برای بهره‌برداری در علم یا عمل مستند به آن است.
وی افزود: ارزش‌گذاری یک فرآیند و یک کار مرحله‌دار است و نه یک حرکت یکباره و حدسی، دوم اینکه مراحل باید با یک ترتیب منطقی جلو برود، ضمن اینکه ارزش‌گذاری با نقد و اعتبار سنجی و از سوی دیگر با آسیب‌شناسی متفاوت است.
وی در ادامه به اهمیت ارزش‌گذاری روایات پرداخت و تصریح کرد: نخست برای ترسیم درست دین و دوم برای تصحیح شناخت و عمل سپس گسترش مقبولیت علمی و عملی دین و در نهایت جلوگیری از سودجویی و بدعت‌گذاری است.
مسعودی خمینی تأکید کرد: بر اساس روایتی از امام صادق(ع)، هرگاه حدیثی را نقل کردید آن را به محدثش نسبت دهید اگر حق بود به سود شماست و اگر نادرست بود زیانش به بر عهده روای است.
وی با بیان اینکه سه نوع ارزش‌گذاری سندی، ترکیبی و مضمونی برای بررسی روایت وجود دارد، تصریح کرد: در ارزش‌گذاری سندی حلقه‌های اتصال ما تا معصوم در نظر گرفته می‌شود. این حلقه‌ها از دو جهت باید کنترل شوند نخست حلقه‌ها متصل بوده و دو اینکه حلقه باید معتبر باشد، این روش مشکل و طاقت‌فرسا بوده، اما لازم است.
وی در ادامه به ارزش‌گذاری مضمونی پرداخت و گفت: در این ارزش‌گذاری به مفاد و محتوای حدیث می پردازدیم و این مفاد و محتوا را با معیارهای معتبر شامل قرآن سنت، عقل، علم، حس و تجربه مقایسه می‌کنیم.
مسعودی خمینی در ادامه با بیان اینکه گاه دو روش سندی و مضمونی برای رویات کفایت نمی‌کند، اظهار کرد: ممکن است سند قوی، محتوا هم قوی باشد، اما آنچه لازم است را نتوانیم درک کنیم، یا اینکه یکی از این دو دچار مشکل بوده، اما دلایلی برای ما وجود داشته باشد که به آن روایت نیاز داشته باشیم به همین دلیل نیاز به روش دیگری به نام روش ترکیبی وجود دارد.
وی تصریح کرد: این روش حاصل جمع بررسی سند و مأخذ و واکاوی متن در نسبت کاربرد است. اگر سند را بررسی کردیم در کنار واکاوی متن ممکن است؛ کاربرد آن تقویت یا تضعیف شود اگر سند قوی، اما متن ضعیف و یا برعکس آن، کاربرد حدیث ضعیف، هر دو قوی باشند، کاربرد قوی می‌شود.
قائم مقام دانشگاه قرآن و حدیث ادامه داد: فرآیند ارزش‌گذاری ترکیبی و شناور شامل بررسی مأخذ، واکاوی متن و توجه به سند و کاربردشناسی است.
مسعودی خمینی با بیان اینکه منطق حاکم بر ارزش‌گذاری ترکیبی و شناور منطق فازی است گفت: ویژگی منطق فازی شناور، درجه‌مند بودن، کشداری، اتصال داشتن است و یک امتداد دیدن دارد، همچنین شناور بودن و درجه‌مندی اعتبار روایت در تناسب با کاربرد آن معین می‌شود.
وی در ادامه به عرصه‌های اعتبار در کاربرد پرداخت و اظهار کرد: موضوع ارزش‌گذاری برای کاربرد مانند بهداشت در نظر گرفته می‌شود. مانند روایت «النظافة من الایمان» در طب النبی مستغفری، که مأخذ ضعیف بوده، سند ندارد اما پشتوانه داشته و کاربرد بی ضرری دارد.
وی یادآور شد: همه روایات اخباری کاربرد آنها بستگی به ظرف آن و محدود بوده و اینجاست که پای تجربه علمی و کارآزمایی بالینی باز می‌شود.
مسعودی در رابطه کاربرد در درمان نیز گفت: درمان درجه‌مند بوده و جزء مباحث بی‌خطر است با در نظر گرفتن مأخذ، محتوا و توجه به سند نیاز به کارآزمایی بالینی وجود دارد و اگر آزمایش بالینی آن را تایید نکند ارزش‌گذاری در آن طب به صفر می‌رسد.
انتهای پیام