در قرآن کریم، در سوره انفطار به غرور و کبر انسان در مقابل پروردگار عظیم اشاره شده است که این مسئله به‌صورت پرسش مطرح شده و در اصل این پرسش یک تلنگر است که خداوند می‌فرماید «يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ ای انسان، چه باعث شد که به خدای کریم بزرگوار خود مغرور گشتی (و نافرمانی او کردی)».
اين آيه انسان را مورد عتاب قرار داده، منظور از اين انسان، افرادى هستند كه منكر روز جزايند، چراکه به دنبال اين آيات فرموده «كَلَّا بَلْ تُكَذِّبُونَ بِالدِّينِ چنین نیست (که شما کافران پنداشتید که معاد و قیامتی نیست) بلکه شما (از جهل) روز جزا را تکذیب می‌کنید.» (انفطار/ آیه 9)
مشخص است كه تكذيب يوم الدين، كفر و مستلزم انكار تشريع دين است، و اين انكار هم مستلزم انكار ربوبيت خداى تعالى است و اگر چنين شخصى را انسان خواند، براى اين بود كه حجت و يا شبيه حجتى باشد براى اينكه بفهماند نعمت‌هايى كه در آيات بعد مى‌شمارد تمامی‌اش براى تك تك انسان‌ها نيست، بلكه مجموع آنها ثابت است براى تمام انسان‌ها.
در اين آيه مى‌بينيم كه غرور را معلق به دو صفت «ربوبيت» و «كرم» خدا كرده و اين بدان منظور بوده كه بفهماند علت عتاب و توبيخ چه بود، و حاصلش اين است كه تمرد مربوب و سرگرمى و فرو رفتن سراپايش در معصيت ربى كه مدبر امر او است و نعمت‌هاى ظاهرى و باطنی‌اش سراپاى وجود او را فرا گرفته، كفرانى است كه هيچ فطرت سليمى در زشتى آن شک ندارد.
کفرانی که بدون دغدغه مرتكبش را مستحق عقاب مى‌داند، مخصوصا در موردى كه رب منعم، كريم هم باشد، يعنى اگر نعمتى مى‌دهد و عطايى مى‌كند هيچ قسم سودى را براى خود منظور ندارد و علاوه بر اين در احسانى كه مى‌كند بدی‌ها، نادانی‌ها و نافرمانی‌هاى مربوب را در نظر نمى‌گيرد و از همه اغماض مى‌كند، كه كفران چنين ربى باز هم زشت‌تر و توجه عتاب و مذمت شديدتر و روشن‌تر است.
پس اينكه فرمود يا ايها الانسان ما غرك بربك الكريم استفهامى است توبيخى كه انسان را به صورت سؤال در برابر كفرانى مخصوص يعنى بدون عذر و بهانه مذمت مى‌كند و آن كفران مخصوص، كفران نعمت‌هاى ربى است كريم.
انسان در برابر اين سؤال جوابى ندارد و نمى‌تواند بگويد پروردگار كرم تو مرا مغرور كرد، چون پروردگارش قبلا به زبان انبيايش به او پيام داده بود كه «لئن شكرتم لازيدنكم و لئن كفرتم ان عذابى لشديد»(ابراهیم/آیه7).
برگرفته از تفسیر نمونه
انتهای پیام