به گزارش ایکنا؛ سی و سومین شماره فصلنامه علمی ترویجی «پژوهش‌های اعتقادی کلامی» ویژه بهار 1398 به صاحب‌امتیازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه و مدیرمسئولی محمود قیوم‌زاده منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «بررسی عوامل کم رونقی حکمت عملی در فلسفه اسلامی از ابن سینا تا ملاصدرا»، «ماهیت و حقیقت عفو از منظر قرآن و روایات»، «مبانی معرفت شناسی حاکمیت قانون در نظام حقوقی ایران»، «انسان‌شناسی از دیدگاه ابن‌سینا»، «سازه‌انگاری و ریشه‌های تروریسم در پاکستان»، «تحلیل و بررسی آراء مختلف مفسران درباره ی واژه ی «اعراف» در قرآن»، «بازپژوهی ارتباط بین دین و اخلاق از نگاه دانشمندان اسلامی و غربی»، «آسیب‌شناسی تقاضا و طلب معنوی در شعر سبک خراسانی»، «بررسی ماهیت اعتقادی وحقوقی مکاتب فردگرایی یا اصالت فرد»، «تبیین قرآنی از باورمندی درونی درجهت مبارزه با احتکار»، «افتراقات ابن عربی و ژوزف مورفی پیرامون معجزه»، «فلسفه جدال منع نگارش حدیث نبوی در قرن اول»، «نقد تقدیرگرایی در الهیات رهایی بخش اقبال لاهوری».
عوامل کم‌رونقی حکمت عملی در فلسفه اسلامی
در چکیده مقاله «بررسی عوامل کم رونقی حکمت عملی در فلسفه اسلامی از ابن سینا تا ملاصدرا» می‌خوانیم: «در فلسفه اسلامی حکمت عملی، قسیم حکمت نظری است. ولی چه از نظر حجم تالیفات و چه تفصیل و توسعه مباحث، در مقایسه با حکمت نظری کم‌رونق است. شناخت عوامل این کم‌رونقی، می‌تواند زمینه‌ساز توسعه آن، باشد. ورود فلسفه در فضای فکری جهان اسلام با دو موضع مخالف و موافق همراه بوده است در موضع مخالف، فلسفه جایگاهی برای ورود در عرصه حکمت نظری و عملی ندارد و در موضع موافق، نوعی تلاش در جهت بومی‌سازی فلسفه یونان در لایه‌های مختلف مشاهده می‌شود که نتیجه آن احاله حکمت عملی به شریعت شده است. عوامل منجر به این احاله را، می‌توان عدم امکان استنتاج حکمت عملی از حکمت نظری ارسطویی و تفصیل و احاطه شریعت بر تمام دقائق حکمت عملی و عدم احساس ضرورت حکما از ورود به حکمت عملی و اهمیت فلسفه اولی در نگاه حکمای مسلمان به حسب شرافت موضوعی، برشمرد.»
ماهیت و حقیقت عفو از منظر قرآن و روایات
در طلیعه مقاله «ماهیت و حقیقت عفو از منظر قرآن و روایات» آمده است: «در نوشتار حاضر ضمن بیان عفو و افتراق و اشتراک آن، اصطلاحات قریب آن نیز از دیدگاه قرآن و حدیث مورد بررسی قرار داده شده است. مفسران و اندیشمندان اسلامی با شیوه‌های خاص خود هر یک در اثبات اهمیت و فضیلت و محل عفو بسیار کوشیده‌اند و مفسران با استفاده از آیات قرآن بیان کردند که ما باید دیگران را عفو کنیم چنان که دوست داریم مورد عفو واقع شوید و خدا گناهانمان را نیز بیامرزد و همچنین یادآور شدند که نبودن عفو و گذشت، در افراد و ننشاندن خشم و غضب و نداشتن صبر و تحمل در برابر دیگران جامعه ما را دچار مشکل خواهد کرد، و نیز در تبیین فضیلت عفو بیان شده که عفو از اخلاق خدای تبارک و تعالی است و او عفوّ و غفور و برّ و رحیم و رئوف و عطوف است و همچنین به استناد آیات، عفو را از اخلاق پیامبر اسلام شمرده‌اند و نهایتا در این مقاله محل لزوم وجو از عفو نیز از نظر اندیشمندان و صاحب نظران اسلامی عفو توضیح داده شده است.»
انسان‌شناسی از دیدگاه ابن‌سینا
در چکیده مقاله «انسان‌شناسی از دیدگاه ابن‌سینا» آمده است: «تفکر انسان قدمتی به درازای حیات بشر دارد. یکی از مسایل اصلی انسان از همان آغاز، پرسش از خود و شرایط پیرامونی بوده است. حکما و متکلمان دینی در دوره‌های گوناگون، از اقصی نقاط دنیا، در مورد ابعاد مختلف انسان، نظریه‌پردازی‌های بسیاری نموده‌اند. از این میان می‌توان ابن‌سینا را نام برد که آرای فلسفی او تاثیر بسزایی در اندیشمندان دیگر داشته است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، با مطالعه عمده مباحث شیخ الرئیس در علم‌النفس، در کتب فلسفی‌اش همچون شفا، نجات و اشارات و تنبیهات در مراتب انسان‌شناسی، به تبیین و بررسی اندیشه‌های او در باب انسان پرداخته و انسان‌شناسی را در دو مرتبه و دو مرحله بررسی می‌کند: مرحله اول، فلسفی و نظری محض است که در آن به انسان و ابعاد وجودی او، با دیدگاهی عقلی و فلسفی نگریسته می‌شود؛ مرحله دوم که نقطه اوج انسان‌شناسی اوست، مرحله اشراقی و شهودی است. او در رسائل عرفانی خود همچون رساله حی ابن یقظان، رساله الطیر و سلامان و ابسال، و در نمط‌های آخر اشارات و تنبیهات و خطوطی از کتاب مباحثات و کتاب شفا، با نگرشی اشراقی و عرفانی، به بحث از انسان پرداخته است.»
آرای مختلف درباره واژه «اعراف» در قرآن
در آغاز مقاله «تحلیل و بررسی آراء مختلف مفسران درباره ی واژه «اعراف» در قرآن» می‌خوانیم: «در قرآن مجید واژه‌هایی وجود دارد که طول تاریخ اسلام، مفسران آراء گوناگونی را درباره آنها بیان نموده‌اند که از جمله آنها واژه «اعراف» است لذا در این جستار علمی سعی بر آن است که ضمن معنا‌شناسی لغوی، چیستی آن از نیز نظر مفسران مورد واکاوی قرار گرفته و از رهگذر آن بتوان به شناخت دقیقی در این‌باره دست یافت. از بررسی مجموع معانی «اعراف» به دست می‌آید که نقطه اشتراک همه آنها اشراف، بلندی مرتبه و اعتلاء است. «اعراف» در حقیقت قسمت‌های بالای حجابی است که حائل بین دوزخ و بهشت است، بطوری که اعرافیان در آنجا، هم دوزخیان را می‌بینند و هم بهشتیان را. این «رجال اعراف» در مقامی هستند که از خصوصیاتی که در سیمای فرد فرد اهل محشر است به جمیع امتیازات نفسانی و تفاصیل اعمال آنان پی می‌برند و حتی اهل دوزخ و بهشت را پس از رفتن به دوزخ و بهشت نیز می‌بینند، و این مقام بدون شک مقام و منزلت رفیعی است مخصوص آنان، نه دوزخیان دارای چنان خصوصیتی هستند و نه اهل بهشت، البته این مقام و منزلت معنوی هست که این برگزیدگان الهی از آن برخوردارند و دست دیگران از این مقامات عالیه کوتاه است.»
انتهای پیام