به گزارش ایکنا؛ سی و پنجمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «پژوهش‌های اخلاقی» به صاحب‌امتیازی انجمن معارف اسلامی ایران و مدیرمسئولی رضا حاجی ابراهیم با هدف تشویق اندیشمندان به پژوهش‌های کاربردی در زمینه اخلاق و تربیت اسلامی و انسانی، سمت دهی پژوهش‌های اندیشمندان در راستای اهداف مجله اخلاقی و انجمن معارف اسلامی ایران و تعامل با مراکز پژوهشی مشابه و جلوگیری از موازی کاری و همکاری با مجلات حوزوی در این زمینه منتشر شد.
از جمله عناوین مقالات این شماره «نگاهی اخلاقی به تحریم‌های منشوری با لحاظ تاثیرات حقوقی آن برنسل دوم حقوق بشر»، «جایگاه حکمت عملی با تاکید بر اخلاق در فلسفه ابن سینا»، «تاثیر جهانی شدن بر تعارض قوانین از منظر اخلاق»، «زمینه‌های تربیتی اقتصاد مقاومتی با محوریت مبانی فلسفی علم النفس امام خمینی (ره)»، «بررسی الگوی مناسب مخاطره اخلاقی در شروط غیر مالی قرارداد‌های نفت و گاز»، «تقدم علم قاضی در مقام تعارض با سایر ادله اثبات دعوی با رویکردی بر مبانی فقهی و اخلاقی»، «حقوق و تکالیف فقهی حقوقی راهن و مرتهن؛ میان‌کنشی اخلاقی انسانی»، «ارائه مدل اخلاق‌مدارانه نگهداشت نخبگان در سازمان‌های دولتی ایران» است.
همچنین «جستاری درباره ماهیت محمول گزاره‌های اخلاقی از منظر عالمان مسلمان»، «سیمای اخلاقی و رفتار تربیتی عیسوی در آثار کمال الدین اصفهانی»، «اهمیت و جایگاه ارکان اصلی سازمان ملل متحد در رفتار‌های فرا‌اخلاقی بین‌المللی»، «تاملی اخلاقی بر ادله فقهی مخالفان اقدامات ژنتیکی»، «آسیب‌شناسی اخلاق حرفه‌ای اعضای هیئت علمی»، «بررسی تحلیلی مبانی ارزش‌شناختی تعلیم و تربیت اسلامی از منظر استاد مطهری به منظور تدوین الگوی مدرسه مطلوب»، «زمان و مکان ارزیابی و جبران خسارات قراردادی در حقوق ایران، امارات و کنواسیون بیع بین المللی کالا با نگاه به فرضیه نسبیت اخلاق» از دیگر عناوین مقالات این شماره است.
تاملی اخلاقی بر ادله فقهی مخالفان اقدامات ژنتیکی
در چکیده مقاله «تاملی اخلاقی بر ادله فقهی مخالفان اقدامات ژنتیکی» آمده است: «یکی از چالش‌های مهم عصر حاضر در علوم پزشکی، اقدامات ژنتیکی بر روی انسان می‌باشد. اقدامات ژنتیکی همان اقدامات بر روی ژنوم انسانی است که در علم ژنتیک، تحولات نوینی در این زمینه صورت گرفته و دارای پیامد‌های مثبت و منفی است و مسائل اخلاقی مربوط به ژنتیک، مسائلی است که بر اثر رشد و پیشرفت تکنیک‌های نوپدید در حوزه مهندسی ژنتیک حادث شده است و از آنجا که دغدغه‌هایی را درباره دخالت بشر در ماهیت و سرشت انسانی و خلق انسان‌هایی مصنوعی و از پیش طراحی شده، ایجاد کرده است که می‌تواند با مقام شامخ انسانیت و کرامت ذاتی وی، تعارض جدی داشته باشد؛ جنبه‌های مختلف این فناوری نوین را مواجه با مسائلی نموده که برخی اصول اخلاقی را به چالش می‌کشد. از این رو یافتن راه حل مسائل دشوار حوزه ژنتیک در راستای نظریه اخلاقی اسلام جهت جلوگیری از بروز پیامد‌های منفی این فناوری نوین ضرورت پرداختن به بحث را آشکار می‌سازد و از آنجا که بسیاری از ادله فقهی ناظر به بعد اخلاقی است و این موضوع در میان پژوهشگران از جمله عالمان دینی به ویژه فق‌های شیعه و اهل سنت با سوالات زیادی مواجه بوده، محقق را بر آن داشته علی رغم نگاه اخلاقی به ادله فقهی مخالفان اقدامات ژنتیکی، به تبیین موضع فقهاء در خصوص انجام تحقیقات ژنتیکی و اصول اخلاقی مربوطه و نقد و بررسی دیدگاه فقهی مخالفان اقدامات ژنتیکی از منظر اخلاقی بپردازد که در این راستا با بررسی دقیق موضوع دریافته است احکام اسلامی متفاوتی، چون جواز محدود، جواز مطلق، حرمت اولیه و ثانویه در خصوص موضوع وجود دارد که در نهایت نظریه جواز محدود مورد پذیرش قرار گرفته و تمامی ادله فقهی ناظر به بعد اخلاقی مخالفان اقدامات ژنتیکی، نقض گردیده است.»
ماهیت محمول گزاره‌های اخلاقی از منظر عالمان مسلمان
در چکیده مقاله «جستاری درباره ماهیت محمول گزاره‌های اخلاقی از منظر عالمان مسلمان» اثر عنایت شریفی می‌خوانیم: «محمول گزاره‌های اخلاقی به دو دسته، مفاهیم ارزشی؛ خوب وبد و مفاهیم الزامی، باید و نباید و وظیفه تقسیم می‌شوند. این پژوهش در‌صدد است با روش تحلیلی و انتقادی در باره ماهیت محمول گزاره‌های اخلاقی این سوال اساسی را پاسخ دهد که این مفاهیم از منظر عالمان مسلمان دارای چه ماهیتی می‌باشند؟ در باره ماهیت مفاهیم ارزشی خوب و بد، محقق اصفهانی حسن وقبح را از قبیل بنائات عقلا و مشهورات ومحقق خراسانی خوب و بد را به معنای ملایمت و منافرت باقوه عاقله دانسته و علامه طباطبایی از اعتباریات و استاد مصباح یزدی خوب و بد را به معنای ملایمت و منافرت با کمال مطلوب می‌داند. درباره ماهیت مفاهیمی الزامی باید و نباید محقق اصفهانی براین باور است که مفهومی به نام وجوب اخلاقی و باید و نباید عقلی نداریم. علامه طباطبایی معتقد است که مفهوم باید از میان قوه فعاله و اثر آن اخذ گردد. استاد مصباح یزدی معتقد است مفاهیم الزامی، باید و نباید دارای دو کاربر اخباری و انشایی است که کاربرد اخباری آن به معنای ضرورت بالقیاس است که بیان‌گر رابطه واقعی افعال اختیاری انسان با هدف مطلوب اخلاق می‌باشد؛ ولی به نظر می‌رسد که نوع رابطه مفاهیم اخلاقی ارزشی حسن و قبح و مفاهیم الزامی باید و نباید به دلیل ارتکازات عرفی، ناظر به رابطه انسان با فعل خاص اوست، و اگر همراه با اراده باشد نسبت همان ضرورت بالغیر‌ی است که فعل به لحاظ تعلق اراده فاعل به آن، واجد می‌گردد. در این صورت ضرورت اخلاقی از نوع ضرورت فلسفی خواهد بود که واقعیات خارجی را توصیف می‌کند.»
انتهای پیام