اتحاد شیعه و سنی بر پایه قرآن و سنت پیامبر است

حجت‌الاسلام علی رهبر، عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه صنعتی اصفهان، در گفت‌و‌گو با ایکنا از اصفهان، درباره معنای وحدت اسلامی، اظهار کرد: وحدت هم می‌تواند جامع باشد و هم درصد داشته باشد، برای مثال دو نفر که از اصفهان قصد عزیمت به مشهد را دارند، می‌توانند تا تهران با هم همسفر باشند و بعد مسیرشان از هم جدا شود. وقتی از وحدت شیعه و سنی صحبت می‌کنیم، منظور این نیست که در تمامی مسائل مربوط به امامت با یکدیگر وحدت رویه پیدا کنیم، بلکه باید در زمینه مقوله‌های مشترک، یعنی قرآن کریم، رسول اکرم(ص) و سنت ایشان متحد شویم.

وی افزود: اهل‌سنت به ائمه اطهار(ع) علاقمندند و مودت و محبت آنها را دستور مستقیم رسول خدا می‌دانند، ولی شیعیان مقاماتی برای اهل‌بیت(ع) قائلند، به این معنا که دوازده امام معصوم را جانشینان رسول خدا می‌دانند و اینکه آنها اتصالات و ارتباطات خاصی با خداوند دارند، الهامات الهی آنها را پوشش می‌دهد، وارثان علوم رسول خدا هستند و مقاماتی دارند که شاید ما نتوانیم تصور کنیم، اگرچه آنها را بندگان مقرب و مکرم خدا می‌دانیم.

عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه وحدت شیعه و سنی بر مبنای مقوله‌های مشترک در طول تاریخ بسیار کارساز بوده است، گفت: شیعه و سنی در زمینه اختلافاتشان با یکدیگر جنگ و ستیز ندارند، اگرچه در طول تاریخ بسیاری از دست‌های آشکار و پنهان به دنبال ایجاد تفرقه در میان مسلمانان بوده‌اند، یعنی آنها را فرقه فرقه کرده و در مقابل هم قرار دهند. ما نمی‌خواهیم نوعی وحدت رفرمی و روبنایی و اصلاح ظاهری داشته باشیم، بلکه وحدت شیعه و سنی بر محور مقوله‌های مشترک واقعا عمیق و ژرف است. بزرگان ما در رساله‌ها توصیه کرده‌اند که در مناسکی که اهل‌سنت نیز حضور دارند، به آنها اقتدا کنیم و ما این کار را در مناسک حج انجام می‌دهیم. شیعیانی هم که در کشورهای مختلف حضور دارند، در مساجد اهل‌سنت حاضر شده و به آنها اقتدا می‌کنند. متقابلا اهل‌سنت نیز در محافل مربوط به شیعیان حضور پیدا می‌کنند.

شیعه و سنی پیوندهای عمیقی با یکدیگر دارند
حجت‌الاسلام رهبر اضافه کرد: بنابراین وقتی چنین علاقه و تمایل دوجانبه‌ای وجود دارد، جایی برای تفرقه و ستیز باقی نمی‌ماند و باید حرمت افراد متعلق به هر فرقه و گروهی که هستند، محترم نگه داشته شود. البته می‌توان به استنادات محکم اهل‌سنت، صحابه را مورد نقد قرار داد، ولی اهل‌سنت در مورد ائمه اطهار(ع) چنین نقدی ندارند، چون حساب آنها از صحابه دیگر جداست و خداوند ایشان را تطهیر کرده است، چنانکه آیه 33 سوره احزاب می‌فرماید:«...إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا؛ ... خداوند اراده فرموده است که هر گونه رجس و پلیدی را از شما اهل‌بیت برطرف کند و شما را پاک و مطهر گرداند». بنابراین وحدتی حقیقی باید به وجود آید، نه اینکه نوعی استراتژی سیاسی شکل بگیرد، در متون دینی نیز به این موضوع فرمان داده شده است.

وی بیان کرد: مکتب‌های موجود در دنیا نمی‌توانند اسلام و قرآن را تحمل کنند، چون به شدت آنها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. مسلم است که وقتی این حقد و کینه در دل عده‌ای باشد، درصدد ایجاد تفرقه برمی‌آیند، بنابراین بهتر است تمام افرادی که به قرآن و رسول اکرم(ص) اعتقاد دارند، در اشتراکات‌شان صفوف خود را فشرده کنند. اگر اکنون در کشورهای اسلامی این وحدت حاکم شود، دشمن عقب‌نشینی خواهد کرد. در مسئله فلسطین، اگرچه مبارزان زیادی در میان اهل‌سنت کشورهای مختلف وجود دارد، ولی اکثر حکام کشورهای اسلامی به جز معدودی از آنها وابسته و متمایل به استکبار جهانی هستند. هر چقدر صفوف مسلمانان فشرده‌تر شود، استکبار بیشتر وحشت خواهد کرد.

عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه صنعتی اصفهان در خصوص عوامل تقویت و تضعیف وحدت اسلامی، گفت: بزرگان تشیع و تسنن باید در زمینه وحدت برای پیروان‌شان و مأمومینی که به آنها اقتدا می‌کنند، الگو باشند. این موضوع اهمیت به‌سزایی دارد، چون توده‌های مردم عادی به بزرگان خود نگاه می‌کنند. از طرف دیگر، شیعه و سنی باید اعتقاد راستین به وحدت داشته باشند و تقیدات عملی‌شان نشان دهد که اعتقاد قلبی به وحدت دارند و مراقب آفت‌ها هستند.

جمهوری اسلامی در حمایت از اهل‌سنت صادق است
وی با بیان اینکه در کشور ما اهل‌سنت با حکومت شیعی جمهوری اسلامی همراهی و همگامی داشته‌اند، افزود: شهدای اهل‌سنت در دفاع مقدس جانفشانی کردند و جمهوری اسلامی نیز در طول حیات چهل و یک ساله خود صداقتش را در حمایت از اهل‌سنت در کشورهای مختلف به اثبات رسانده است که برای نمونه می‌توان به مسئله فلسطین و بحران سوریه اشاره کرد. اگر ما نسبت به وضعیت این دو کشور بی‌تفاوت شویم، شاید دشمن خصومتش را نسبت به ما کاهش دهد، البته از شیوه‌های دیگر استفاده می‌کند، چون نمی‌تواند ما را تحمل کند. به نظر می‌رسد اگر ما دست از حمایت برداریم، فشارها قدری کمتر می‌شود، ولی جمهوری اسلامی به هیچ وجه دست از حمایت از مسلمانان شیعه و سنی برنداشته است و بسیاری از اهل‌سنت به همین صداقت جمهوری اسلامی اعتراف کرده‌اند.

حجت‌الاسلام رهبر ادامه داد: روزی که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید، با فاصله کمی بعد از آن یاسر عرفات به ایران آمد. همچنین موضوع وحدت اسلامی در قالب نشست‌ها و سمینارها نهادینه شده است و در حال حاضر در کشور ما دانشگاه مذاهب وجود دارد که در آن فقه مذاهب مختلف اسلامی تدریس می‌شود. دانشگاه الازهر مصر نیز کرسی تدریس فقه شیعه دایر کرده بود و آیت‌الله بروجردی و شیخ محمود شلتوت گام‌های ارزشمندی برای تقریب مذاهب اسلامی برداشتند.

گفت‌وگو از محبوبه فرهنگ، خبرنگار ایکنا اصفهان