توصیه امام علی(ع) در زمان شیوع بیماری

 

در یکی از بیانات رسول خدا(ص) در حدیثی در فواید و برکات بیماری آمده است که خطاب به سلمان فارسی به هنگام عیادتش فرمودند: «در موقع بیماری نعمت‌هایی به فرد نصیبت می‌شود، از جمله: انت من الله بذکر و دعاؤک فیه مستجاب، تو به یاد خدا می‌افتی و (پرده‌های غفلت کنار می‌رود و به همین جهت) دعای تو به اجابت می‌رسد».

امام صادق(ع) برای مواقع اضطراب و استرس در زندگی چهار ذکر ارزشمند آرامش بخش را توصیه کرده‌اند و می‌فرمایند: «در شگفتم برای کسی که از چهار چیز بیم دارد، چگونه به چهار چیز پناه نمی‌برد؟ در شگفتم برای کسی که ترس بر او غلبه کرده، چگونه به این ذکر پناه نمی‌برد! (حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ) سوره آل عمران، آیه ۱۷۱، و در شگفتم برای کسی‌که اندوهگین است، چگونه به این ذکر پناه نمی‌برد! (لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنْ الظَّالِمِینَ) سوره انبیا، آیه ۸۷، و در شگفتم برای کسی‌که مورد مکر و حیله واقع شده، چگونه به این ذکر پناه نمی‌برد! (اُفوِّضُ أمری إلَی الله إنّ الله بصیرٌ بالعباد) سوره غافر، آیه ۴۴، و در شگفتم برای کسی‌که طالب دنیا و زیبایی‌های دنیاست، چگونه به این ذکر پناه نمی‌برد! (مَا شَاءَ اللَّهُ لاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللَّهِ).

 

دعای زیر را که منقول از امام علی(ع) است در زمان شیوع بیماری‌ها در منزل بگذارید و بعد از هر نماز صبح یا اول روز بخوانید. از مرحوم آیت‌الله العظمی سید احمد خوانساری نقل شده است که در سال‌های دور بیماری وبا به ایران و خوانسار آمده بود. بدین دلیل در شهرستان خوانسار و در اکثر منازل یک نفر یا بیشتر از دنیا رفتند؛ مگر منازلی که در هر روز این آیات مبارک را پس از نماز صبح می‌خواندند که به آن‌ها هیچ صدمه‌ای وارد نشد!

 

متن دعا این است:
«بِسمِ اللهِ الرّحمنِ الرَّحیمِ
قُل لَّن یُصِیبَنَا إِلاَّ مَا کَتَبَ اللّهُ لَنَا هُوَ مَوْلاَنَا وَعَلَى اللّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ.
وَإِن یَمْسَسْکَ اللّهُ بِضُرٍّ فَلاَ کَاشِفَ لَهُ إِلاَّ هُوَ وَإِن یُرِدْکَ بِخَیْرٍ فَلاَ رَآدَّ لِفَضْلِهِ یُصَیبُ بِهِ مَن یَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ وَمَا مِن دَآبَّةٍ فِی الأَرْضِ إِلاَّ عَلَى اللّهِ رِزْقُهَا وَیَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَا کُلٌّ فِی کِتَابٍ مُّبِینٍ وَکَأَیِّن مِن دَابَّةٍ لَا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ یَرْزُقُهَا وَإِیَّاکُمْ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ. مَا یَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِن رَّحْمَةٍ فَلَا مُمْسِکَ لَهَا وَمَا یُمْسِکْ فَلَا مُرْسِلَ لَهُ مِن بَعْدِهِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ. قُلْ أَفَرَأَیْتُم مَّا تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ إِنْ أَرَادَنِیَ اللَّهُ بِضُرٍّ هَلْ هُنَّ کَاشِفَاتُ ضُرِّهِ أَوْ أَرَادَنِی بِرَحْمَةٍ هَلْ هُنَّ مُمْسِکَاتُ رَحْمَتِهِ قُلْ حَسْبِیَ اللَّهُ عَلَیْهِ یَتَوَکَّلُ الْمُتَوَکِّلُونَ. حَسْبِیَ اللّهُ لا إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ. (بحار الانوار ج ۸۳ ص ۳۳۷)»

 

از سلمان فارسی نقل است: به خدا سوگند، از روزی که حضرت فاطمه زهرا(س) این دعا را به من آموختند آن را به بیش از هزار نفر در مکه و مدینه که همه مبتلا به تب شدید بودند تعلیم دادم و همه آن‌ها با قرائت این دعا صحت کامل یافتند.

متن دعا این است:
«بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ
بِسْمِ اللّٰهِ النُّورِ، بِسْمِ اللّٰهِ نُورِ النُّورِ، بِسْمِ اللّٰهِ نُورٌ عَلىٰ نُورٍ، بِسْمِ اللّٰهِ الَّذِى هُوَ مُدَبِّرُ الْأُمُورِ، بِسْمِ اللّٰهِ الَّذِى خَلَقَ النُّورَ مِنَ النُّورِ. الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى خَلَقَ النُّورَ مِنَ النُّورِ، وَأَنْزَلَ النُّورَ عَلَى الطُّورِ، فِى کِتابٍ مَسْطُورٍ، فِى رَقٍّ مَنْشُورٍ، بِقَدَرٍ مَقْدُورٍ، عَلىٰ نَبِیٍّ مَحْبُورٍ. الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی هُوَ بِالْعِزِّ مَذْکُورٌ، وَبِالْفَخْرِ مَشْهُورٌ، وَعَلَى السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ مَشْکُورٌ. وَصَلَّى اللّٰهُ عَلىٰ سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِینَ.
به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانی‌اش همیشگی است؛ به نام خدای نور، به نام خدای نور نور، به نام خدای نور بر نور، به نام خدایی که تدبیرگر امور است، به نام خدایی که نور را از نور آفرید و سپاس خدایی را که نور را از نور آفرید و نور را در کوه طور فرو فرستاد، در کتابی بر نوشته، در ورقه‌ای گشوده، با اندازه‌ای درخور، بر پیامبری آراسته، سپاس خدای را که به عزّت یاد شود و به عظمت مشهور است و بر شادی و بدحالی سپاسگزاری شود، درود خدا بر آقای ما محمّد و خاندان پاکش. (مکارم الاخلاق ص۴۱۸؛ دلائل الامامة ص. ۲۸؛ بحارالانوار ج۹۲ ص. ۲۷)»

همچنین از حضرت رضا(ع) نقل است که فرمودند: چون گرفتاری شدیدی برایت پیش آید که تو را غمگین سازد دو رکعت نماز بخوان، در رکعت اول فاتحه و آیة الکرسی و در رکعت دوم فاتحه و انا اءنزلناه، بعد قرآن را بر بالای سر بگذار و 10 بار بگو: (خداوندا! به حق آن کس که او را بر خلق خود به رسالت فرستادی و به حق همه آیه‌های قرآن و به حق کسانی که آن‌ها را در آن مدح کرده‌ای بر تو و به حق تو بر آن‌ها و هیچ کس را از تو به حق تو عارف‌تر نمی‌شناسم) (یا سیدی یا الله) و ده بار بگو: به حق محمد (ص) و ده بار به حق فاطمه(س) و بعد یکی یکی ائمه را به همین نحو نام ببر تا به امام به حق و زمان خود برسی؛ از جای خود بر نخواهی خواست مگر حاجتت روا خواهد شد.

راوی گوید: به امام رضا(ع) عرض کردم: فدایت شوم دعایی برای برآمدن حاجت‌ها به من تعلیم کن، فرمود: چون کار مهمی با خدا داری غسل کن و تمیزترین جامه‌ها را بپوش و عطر بزن و زیر آسمان برو و دو رکعت نماز کن و حمد و (قل هو الله احد) را ۱۵ بار بخوان و به رکوع برو و در رکوع نیز ۱۵ بار آن‌ها را بخوان بعد سجده کن و در سجده بگو: (خداوندا! همه معبود‌ها جز تو باطل است و تو حق مبینی، حاجت... مرا هم اکنون روا بفرما)، و بر حاجت خود اصرار کن و چون حاجتت روا شد نماز شکر بجای آر.

 

امام صادق(ع) فرمود: هرگاه در کنار مریضی بودی، دست خود را بر سر بیمار بگذار و این دعا را بخوان: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ مِنَ اللَّهِ وَ إِلَى اللَّهِ وَ مَا شَاءَ اللَّهُ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ إِبْرَاهِیمُ خَلِیلُ اللَّهِ مُوسَى نَجِیُّ اللَّهِ عِیسَى رُوحُ اللَّهِ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ ص. مِنَ الْأَرْوَاحِ وَ الْأَوْجَاعِ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ عَزَائِمُ مِنَ اللَّهِ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانَةَ (نام شخص و مادر او را می‌برد) لَا یَقْرَبُهُ إِلَّا کُلُّ مُسْلِمٍ وَ أُعِیذُهُ بِکَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ کُلِّهَا الَّتِی سَأَلَ بِهَا آدَمُ فَتابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ إِلَّا انْزَجَرْتِ أَیَّتُهَا الْأَرْوَاحُ وَ الْأَوْجَاعُ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَکَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ.

پناه به نام خدا و به خدا و از خدا و بسوی خدا و آنچه خدا بخواهد و اینکه هیچ نیرو و حرکتی نیست. مگر به اذن خدا و اینکه ابراهیم دوست خدا و موسی نجات یافته خدا و عیسی روح خدا و محمد فرستاده. خدا- که درود خدا بر او و آل او و بر همه انبیاء- از باد‌ها و دردها. به نام خدا، به یاد خدا، و با استمداد از تقدیرات خدا، برای فلانی پسر فلانی، اقرار به اعتقادات ندارد مگر مسلمان، پناه می‏ برم به خدا با کلمات. نامه‏‌ای که حضرت آدم علیه السلام خدا را با آن‌ها خواند تا توبه او پذیرفته شد، همانا او توبه‏ پذیر مهربانی است.‌ ای دردها، با اجازه خداوند و کلمات مقدس شما را فراری می‏‌دهم که خدایی جز او نیست. همانا هر کار و آفرینشی برای اوست، آفرین بر خدا آفریدگار عالمین.

سپس آیه الکرسی و سوره ‏های حمد و معوذتین(فلق و ناس) و اخلاص را هر کدام یک مرتبه و نیز ده آیه از سوره یس بخوان، بعد هم این دعا را بخوان: «اللَّهُمَّ اشْفِهِ بِشِفَائِکَ وَ دَاوِهِ بِدَوَائِکَ وَ عَافِهِ مِنْ بَلَائِکَ وَ تَسْأَلُهُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ. خداوندا! با شفای خود او را شفا ده، و با دوای خود او را مداوا کن، و از بلاهایت او را عافیت بده، و سلامتی به او بده به حق محمد و آل محمد - که درود خدا بر او و بر آل او» (بحارالانوار ج. ۹۲ ص. ۱۶)»

 

سید بن طاوس(ره) فرموده که ما تجربه کردیم، آن را بر روی کاغذی به همراه 10 مرتبه یا اَللَّهُ، 10 مرتبه یا رَبِّ و 10 مرتبه یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، بنویسید و پبش بیمار قرار دهید إن‌شاءالله خوب می‌شود.

این دعا عبارت است از: یا مَنْ اِسْمُهُ دَوآءٌ وَ ذِکرُهُ شِفآءٌ یا مَنْ یجْعَلُ الشِّفاءَ فیما یشاءُ مِنَ الاْشْیاءِ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مَحُمَّدٍ وَ اجْعَلْ شِفائى مِنْ هذَا الدّاءِ فىِ اسْمِک هذا. اى که نامش دوا و ذکرش شفا است اى که بنهد شفا را در هر چیزى که خواهد درود فرست بر محمّد و آل محمّد و بنه شفاى مرا از این درد در این نامت. (مفاتیح الجنان، ص ۹۴۰)