دلایل کاهش مرگ و میر و روند صعودی ابتلا به کرونا در ایران

به گزارش خبرنگار ایکنا، احسان مصطفوی، رئیس مرکز تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران، در نشست خبری ویدئو کنفرانسی که امروز ۲۰ خردادماه، برگزار شد، با بیان اینکه یک فاکتور مهم در کمتر بودن مرگ و میر کرونا در ایران نسبت به بسیاری از کشورها، بافت سنی جوان در ایران است، گفت: میانه سنی جمعیت در ایران حدود ۳۱ سال و در اسپانیا این شاخص ۴۵ سال و در ایتالیا ۴۷ سال است. وقتی سن بالاتر باشد، انتظار می‌رود بیماری‌های زمینه‌ای، سرطان‌ها، چاقی و دیابت، فراوانی بیشتری داشته باشد که عوامل خطر مرگ و میر محسوب می‌شوند. موضوع دیگر مؤثر این است که سیستم بهداشت و درمان کشور در چند ماه اخیر تلاش‌های زیادی در زمینه غربالگری و شناسایی به موقع و قرنطینه و درمان انجام داده است. در ایران چالش جدی در زمینه درمان نداشتیم.

وی با بیان اینکه در هفته‌های اخیر روند نسبتاً تند صعودی در گزارش موارد بیماری دیده می‌شود، گفت: این روند تحت تأثیر عوامل مختلف است. در یک ماه اخیر، میزان تست موارد مشکوک به کرونا به طرز قابل توجهی افزایش یافته و از ۱۰ هزار تست در حال حاضر به روزانه ۲۰ هزار تست رسیدیم. وقتی تست بیشتری انجام می‌شود، انتظار می‌رود موارد بیشتری شناسایی شود.

مصطفوی ادامه داد: بازگشایی‌ها و عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی باعث می‌شود که پیک اپیدمی را شاهد باشیم و انتظار می‌رود موج‌های دوم و سوم بیماری در برخی استان‌ها اتفاق بیفتد. انتظار داریم کشور‌هایی که روند نزولی ابتلا در هفته‌های اخیر داشتند هم در روز‌های آینده افزایش موارد ابتلا را تجربه کنند. بیماری کووید ۱۹ ناشناخته است و زوایای آن برای ما مشخص نیست و انتظار می‌رود بتوانیم با روشن شدن زوایای آن، کنترل بهتری نسبت به این بیماری داشته باشیم.

 

عضو کمیته ملی اپیدمیولوژی کووید ۱‍۹ گفت: انستیتو پاستور و مجموعه‌های دانش‌بنیان، پروپوزال‌هایی در زمینه واکسن ارائه داده‌اند و ایران هم در کنار سایر کشور‌ها حرف‌هایی برای گفتن در زمینه واکسن کرونا دارد. امیدواریم بتوانیم همپای سایر کشورها، تکنولوژی این موضوع را کسب کنیم و تولید داشته باشیم، اما فعلاً در مرحله تحقیقات برای تولید واکسن هستیم.

وی در رابطه با وضعیت بازگشایی‌ها در شرایط شیوع ویروس کرونا اظهار کرد: در زمینه بازگشایی‌ها ملاحظات مختلفی وجود دارد. نتیجه بازگشایی‌ها اگر باعث افزایش پیک اپیدمی شود، باید محدودیت‌ها مجدداً اعمال شود. در نتیجه نمی‌توان نسخه واحدی در مورد کل کشور پیچید. ولی در مورد استان‌هایی که کمتر از سایر استان‌ها رعایت می‌کنند و درگیر اپیدمی می‌شوند، باید محدودیت‌هایی اعمال شود. اگر مشخص شود که بازگشایی‌ها تأثیری در سطح ملی داشته هم باید محدودیت‌ها دوباره اعمال شود.

مصطفوی افزود: باید به این فکر کنیم که قرار است با کرونا زندگی کنیم. انتظار داریم در پاییز سال آینده افزایش موارد را هم داشته باشیم، اما هیچ وقت به شدت اسفند ۹۸ یا فروردین ۹۹ نیست. تا آن مقطع زمانی انتظار می‌رود که هم درمان مؤثر و هم راه‌های پیشگیری بهتری شناسایی شود.
وی با بیان اینکه شدت آلودگی از یک استان به استان دیگر متفاوت است، گفت: پیش‌بینی می‌شود که ۱۵ میلیون نفر جمعیت آلودگی به ویروس کرونا را از ابتدای اپیدمی تاکنون تجربه کرده باشند. البته تست‌های سرولوژی خطا‌هایی دارد. هنوز تست‌های سرولوژی که استفاده می‌شود، تأییدیه‌های لازم را کسب نکرده است. با بیماری‌ای مواجه هستیم که سرایت‌پذیری قابل توجهی دارد. یعنی بسیاری از افراد را مبتلا می‌کند و کسانی که فرم‌های شدید بیماری را مبتلا می‌شوند، افرادی هستند که سن بالا دارند یا به بیماری زمینه‌ای مبتلا هستند.

مدیر روابط عمومی انستیتو پاستور با بیان اینکه روز ۳۰ بهمن‌ماه فقط چهار آزمایشگاه در کشور می‌توانستند آزمایش کرونا را انجام دهند، گفت: این ظرفیت تست هیچ وقت بیش از صد‌ها تست روزانه نبود. در هفته‌های اول باید از همه کشور، نمونه‌ها به تهران ارسال می‌شد. باید نیروی انسانی تربیت و آموزش‌های لازم ارائه می‌شد. همچنین باید تجهیزات مناسب در اختیار دانشگاه‌های علوم پزشکی قرار می‌گرفت. در توسعه آزمایشگاهی کشور که امروز بیش از ۱۵۰ آزمایشگاه برای انجام این تست داریم، یک سوم آزمایشگاه‌های بخش خصوصی هم تست کرونا را انجام می‌دهند. در روز‌های اول دور از ذهن بود که بخواهیم به افزایش ظرفیت تست فکر کنیم و باید تست‌ها را اولویت‌بندی می‌کردیم. با افزایش ظرفیت تست توانستیم آزمایشگاه‌ها را بیشتر کنیم. سیاست وزارت بهداشت در حال حرکت به این سمت است که روی افراد با خطر بیشتر برای مرگ و میر متمرکز شود.

مصطفوی درباره انتقال ویروس کرونا از طریق حشرات اظهار کرد: تا امروز شواهدی مبنی بر انتقال ویروس کرونا از طریق حشرات وجود ندارد و این راه انتقال مطرح نیست.

عضو کمیته ملی اپیدمیولوژی کووید ۱‍۹ در رابطه با پیک فعلی کرونا در کشور، گفت: خیلی نمی‌توان جواب روشنی به این موضوع داد. اگر از روز‌های اول می‌توانستیم ظرفیت تست را افزایش دهیم و بیماران سرپایی را از روز‌های اول شناسایی کنیم، منحنی اپیدمی ما متفاوت بود. امروز شکل اپیدمی در کشور دوکوهانه شده است. اگر واقع بینانه نگاه کنیم، روند بیماری را باید فقط در مورد بیماران بستری بررسی کنیم. این تحلیل می‌گوید پیک اول را رد کردیم و در مرحله ثبات هستیم. هم موارد بستری و هم فوتی‌ها نوسان نسبتاً ثابتی دارد. هر چند در روز‌های اخیر در مورد موارد بستری هم افزایش نسبتا تدریجی بیماری مشاهده می‌شود و دور از ذهن نیست که پیک‌های بعدی بیماری را داشته باشیم، اما انتظار نداریم پیک‌های بعدی به شدت پیکی باشد که در اواسط فروردین داشتیم.

 

وی افزود: تحلیل دیگر در مورد فوتی‌هاست. اگر منحنی مرگ را ببینیم، پیک اپیدمی در اواسط فروردین‌ماه داشتیم و تعداد مرگ روزانه بین ۵۰ تا ۷۰ در ادامه اتفاق افتاد. این نشان می‌دهد که پیک اول را رد کردیم. اگر دقیق‌تر تحلیل کنیم، تحلیل استانی دقیق‌تر از تحلیل کشوری است. کشوری با پهنه زیاد داریم که تفاوت‌های زیادی در زمینه رفتار و آب و هوا در آن وجود دارد. در نتیجه اگر تحلیل استانی کنیم، شاید برخی استان‌ها پیک‌های دوم و سوم را داشته باشند و برخی هم شاید الان در شرایط با ثبات باشند.

 

وی بیان کرد: در گزارشی که ۱۷ خرداد ۹۹ منتشر شده، گفتیم که روند کشوری بیماری تغییر مختصر صعودی دارد. در مورد ۱۳ استان مثل آذربایجان شرقی، هرمزگان، کردستان، مرکزی، یزد، قم، فارس، بوشهر، همدان، کهگیلویه و بویراحمد، در هفته منتهی به ۱۷ خرداد روند صعودی داشتند. در مورد هفت استان، تغییر مختصر صعودی مشاهده شده که شامل خوزستان، اصفهان، زنجان، آذربایجان غربی، ایلام، خراسان رضوی و چهارمحال و بختیاری است. در مورد کرمانشاه و تهران، روند ثبات با تغییرات مختصر دیده شده است. در مورد خراسان شمالی، البرز و سیستان و بلوچستان، اخیرا پیک اپیدمی تجربه شده است. در لرستان، اردبیل، سمنان، قزوین، مازندران و گیلان، ناسازگاری داده‌ها اجازه تحلیل درست اپیدمی را نداده است.

رئیس مرکز تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران بیان کرد: در روز‌های اول گفته می‌شد که حدود ۱۰ درصد افراد ممکن است بدون علائم باشند. همچنین گفته می‌شد که عدد مولد نسلی یا R ۰ در مورد کرونا، ۲.۵ است. یعنی هر فرد آلوده می‌تواند ۲.۵ نفر دیگر را آلوده کند. بخشی از مداخلات در جامعه جهانی بر این اساس بود. زیرا این بیماری هم مرگ و میر و هم سرایت‌پذیری زیادی دارد و در روز‌های اول میزان مرگ زیادی در همه دنیا اتفاق افتاد. هرچه پیش رفتیم و شواهد علمی بیشتر شد، سازمان‌های معتبر علمی اعلام کردند که میزان کشندگی این بیماری خیلی کمتر از آن ۲ تا ۳ درصدی بود که در روز‌های اول گفته می‌شد.

 

وی افزود: همچنین گفته می‌شود افراد بی‌علامت، بیش از یک سوم جمعیت را تشکیل می‌دهند. یعنی این افراد به بیماری مبتلا شده و هیچ اطلاعی از ابتلا به این بیماری نداشتند.

مصطفوی اظهار کرد: براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، گفته شده که افراد بی‌علامت خیلی نقش جدی در انتقال بیماری ندارند و این هم می‌تواند تغییر دهنده چهارچوب پیشگیری باشد. یعنی باید سمت و سوی پیشگیری را به سمت افراد علامت‌دار ببریم که شناسایی آن‌ها راحت‌تر است. هرچه زوایای بیماری مشخص می‌شود در اقدامات مداخله‌ای پیشگیری و درمانی مؤثر است. در مورد کووید ۱۹ باعث شد جامعه جهانی اقداماتی انجام دهد و بعدتر متوجه شود که اقدام درستی نبوده است. امیدواریم دانسته‌های ما در مورد این بیماری روز به روز بیشتر شود.