«یک‌نفر»هایی که رسول‌الله(ص) را در جهان تکثیر می‌کنند

به گزارش ایکنا از خوزستان، متن زیر مروری بر برخی کلمات رسول خدا(ص) است که از دریچه آن، هم می‌توان بزرگ‌منشی و دلسوزی‌های ایشان برای انسان را دید و هم بزرگی مقام انسان را در نگاه‌شان نظاره کرد. در میان سخنان باقی مانده از آن بزرگ، معیارها و سنجه‌هایی وجود دارد که انسان با نگاه به آنها می‌تواند فاصله خود را تا قله‌هایی که رسول خدا(ص) برای انسانیت و زندگی انسانی در نظر داشتند، ببیند و بررسی کند.

پیش از وارد شدن به معیارهایی که رسول خدا(ص) برای ارزش انسان در زندگی مطرح کرده‌اند، سخنی از ایشان نقل می‌کنیم که به اعتقاد رسول خدا(ص) نقطه‌ای است که باید افق نگاه انسان در زندگی باشد و با توجه به این سخن است که معناداری سایر معیارهای زندگیِ ارزش‌مند برای ما روشن می‌شود.

در روایات از پیامبر اکرم(ص) می‌پرسند: باهوش‌ترین مردم کیست؟ فرمودند: «أَكْثَرُهُمْ ذِكْراً لِلْمَوْتِ وَ أَشَدُّهُمُ اِسْتِعْدَاداً لَهُ». از نظر رسول خدا(ص) معیار عقل و زیرکی انسان، آمادگی او برای رفتن است. برای رسول خدا(ص) جهان، عرصه‌ای فراتر از سال‌های عمر آدمی است و تعریف عقل هم در این عرصه محدود کامل نیست، عاقل کسی است که زندگی ابدی خود را پیش رویش می‌بیند‏، از آن غافل نیست و برای آن برنامه دارد. عقل انسان باید برای دو سرا برنامه‌ریزی کند. بنابراین در نگاه رسول خدا(ص) دنیا، محل زندگی انسان، نقطه‌ای است که از بلندای آن باید ادامه هستی را دید و برای آن آماده شد. زیرکی در نگاه ایشان این است که کسی دنیا را آخر خط نداند، بلکه آن را مقدمه‌ آماده شدن برای یک زندگی ابدی تلقی کند.

رسول خدا(ص) معیارهای زیبای دیگری هم دارند. یک معیار دیگر در کلام رسول خدا(ص) این سخن ایشان است که فرمودند: می‌دانید شبیه‌ترین شما به من چه کسی است؟ به عبارتی نزدیک‌ترین اخلاق‌‌ها به انبیا الهی از آن کیست؟ فرمودند: «اَحسَنُکُم خُلقا»؛ «خوش‌اخلاق‌ترین و نرم‌خوترین شما.» خوش اخلاقی و خوش‌رویی، خُلق انبیا است. رسول خدا(ص) در جایی دیگر فرمودند: بیشترین اهالی بهشت دو صفت دارند: تقوی و حسن خُلق. حسن خُلق انسان را بهشتی می‌کند. رسول خدا(ص) خوش‌خلق‌ترین بودند. جایی دیگر فرمودند: «أَحْسَنُ النَّاسِ إِيمَاناً أَحْسَنُهُمْ خُلُقاً» یعنی اگر ایمان دارای مراتب باشد، بهترین مراتب از آن کسی است که خوش‌اخلاق‌ترین آنها است. ارتباط میان ایمان(رابطه انسان با خدا) و اخلاق انسان، ارتباط شگفت‌انگیز و قابل تأملی است و از مجموعه سخنان و روایات بر می‌آید خُلق بد، ایمان انسان یعنی ارتباط او را با خدا از بین می‌برد.

یک معیار دیگر در کلام فرستاده خدا این است که فرمودند: «خَيرُ النّاسِ مَنِ انتَفَعَ بِهِ النّاسُ»؛ بهترین مردم، کسی است که مردم از وجود او منتفع می‌شوند. ایشان فرمودند: « الخَلقُ عِيالُ الله فَأحَبُّ الخَلقِ إلَي الله مَن نَفَعَ عِيالَ الله»؛ مخلوقات عائله خدا هستند، محبوب‌ترین آنها نزد خدا کسی است که سودش به عائله خدا برسد و در کلام دیگری که می‌توان آن را مکمل این سخن دانست فرمود: «خَیْرُکُمْ خَیْرُکُمْ لِأَهْلِهِ» بهترین شما، بهترین‌تان نسبت به خانواده‌اش است. از این سخن می‌توان فهمید که برای بهتر شدن از خانواده باید شروع کرد. در سخن زیبای دیگری فرمودند: «خَيْرُكُمْ مَنْ يُرْجى خَيْرُهُ»؛ بهترین شما کسی است که مردم به خیر او امیدوار باشند. رسول الله(ص) می‌‏فرمایند طوری باشیم که مردم به ما امیدوار باشند.

در سخن و سنجه دیگری فرمودند: «أَنْسَکُ اَلنَّاسِ نُسُکاً أَنْصَحُهُمْ جَیْباً وَ أَسْلَمُهُمْ قَلْباً لِجَمِیعِ اَلْمُسْلِمِینَ»؛ عابدترین مردم آن کسی است که نسبت به مردم خیرخواه‌تر از دیگران و نسبت به تمام مسلمین سلیم‌القلب‌تر باشد. در نگاه زیبای رسول خدا(ص) محور برتری در عبادت این است که خیر مردم را بخواهد و قلبش نسبت به آنها پاک باشد.

اگر به این روایات دقت کنیم می‌بینیم که از نظرگاه رسول خدا(ص)، فتح قله‌‎های برتر بودن و برتر شدن ارتباط معناداری با خیرخواهی و خیررسانی و بزرگداشت مردم و خوش‌خلقی با آنها دارد. مردم در نگاه رسول خدا(ص) جایگاه بلندی دارند. اگر با مردم خوش خلق بودی، اگر به آنها سود رساندی، اگر خیر آنها را خواستی تو بهترین مردم‏ و عابدترین آنها هستی.

آنچه رسول خد(ص) می‌کوشند با این سخنان زیبا زمینه‌اش را فراهم کنند جامعه‌ای است که در آن مهربانی و خدمت به مردم و دستگیری از آنها حاکم است. زندگی در چنین جامعه‌ای دشوار نیست. در چنین جامعه‌ای کمتر کسی دچار درماندگی و ناامیدی می‌شود. آنچه ایده‌آل رسول خدا(ص) است جامعه‌ای است که مردمانش مراقب هم باشند، همدیگر را دوست بدارند. تصور کنید چنین معیارهایی فراگیر شود چقدر زندگی در چنین جامعه‌ای آسان می‌شود.

از نظر رسول خدا(ص) دنیا برای عبور و آماده شدن است. چه‌قدر این نگاه آرامش‌بخش است. چه قدر این نگاه می‌تواند التهاب‌ها و دلهره‌ها را کم کند. گرچه رسیدن به نتیجه این نگرش(آرامش) زمانی به صورت کامل محقق می‌شود که به صورت جمعی اتفاق بیفتد و فرهنگ آن فراگیر و حاکم شود. فرهنگ حاکم امروز، به صورت کاملا بر عکس چنان بر طبل دنیازدگی و خودخواهی می‌کوبد که گویی اینجا ابدیت است و آن سو خبری نیست. فرهنگ حاکم، مانند مارهای ساحران، چشم‌های ما را چنان جادو کرده که عصای موسایی باید تا این مارهای خیالی را ببلعد و عرصه‌های حقیقی حیات را که در ورای این ظواهر محو شده‌اند دوباره پیش چشم مردم بیاورد.

در این روزها که کرونا فراگیر شده است، همه ما یک چیز را خیلی خوب درک کردیم و آن این است که «یک نفر» هم مهم است، یک نفر می‌تواند ویروس را در سطح گسترده‌ای منتشر کند، از اینجا می‌توانیم اهمیت «یک نفر»ها را در سرایت بیماری‌های اخلاقی هم بفهمیم. ما هیچ‌وقت این خطر را احساس نکردیم که اگر کسی بدخُلقی کرد، حتی یک نفر هم می‌تواند این خُلق را به خیلی‌ها سرایت بدهد و روحیه خیلی‌ها را به هم بریزد. «یک‌نفر»ها مهم هستند آنجا که اگر کسی را دیدیم که جاه‌طلب و ثروت‌اندوز بود و احساس خطر نکردیم که این رفتارش به ده نفر دیگر سرایت کند. یک‌نفرهایی که بخواهند شبیه‌ترین به رسول‌الله(ص) باشند تا رسول‌الله(ص) در جهان تکثیر شود، «یک‌نفر»هایی که بخواهند بهترین باشند تا همه خانه‌ها برای بانوان و فرزندان بهشت باشد و بهشت در جهان تکثیر شود، «یک نفر»هایی که بخواهند برترین باشند و بکوشند به همه خیر برسانند و خیر در جهان تکثیر شود. سخت نیست، ما که این سطرها را می‌خوانیم همان یک نفر هستیم. همان یک نفری که در بدترین شرایط(بدبینانه‌ترین حالت) حداقل با خلق خوش با خیرخواهی برای مردم با گرفتن دستشان با گفتن یک سخن التیام‌بخش می‌تواند شمعی کوچک در دل تاریکی باشد و رسول‌الله(ص) را در جهان تکثیر کند. 

کامله بوعذار، خبرنگار ایکنا خوزستان