به گزارش ایکنا از کرمان، آیتالله سیدیحیی جعفری بی شک یکی از چهرههای مبارز و انقلابی استان کرمان در آن زمان و پس از پیروزی انقلاب اسلامی و برقراری جمهوری اسلامی به شمار میرود.
ایشان که در دامان اسلام و در محیطی مذهبی رشد و پرورش یافته بودند از سال 1342 پا در جریان مبارزه با رژیم پهلوی همراه با دیگر روحانیون استان کرمان نهادند و با عدم شرکت در مراسمهای دولتی، انتشار اعلامیههای امام(ره) و برگزاری منابر آگاهیبخش متحمل سختیهای فراوانی در این مسیر شدند و تا به ثمر نشستن نهال زیبای انقلاب با همه دشواریها از جمله ممنوعالمنبر شدن و مراقبتهای شدید به وسیله ساواک دست از کوشش در این راه برنداشتند.
ایشان با پیروزی انقلاب در جایگاه امامت جمعه کرمان، خود را وقف اسلام، حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی و پیشبرد اهداف انقلاب کردند.
بیشتر بخوانید:
آیتالله سید یحیی جعفری، فرزند سیدعلی در دهم مهر ماه سال 1310ﻫ . ش در دهستان جور شهرستان کوهبنان به دنیا آمد.
پدر و پدر بزرگ ایشان از علما و روحانیون منطقه کوهبنان کرمان بودند، به همین دلیل وی در فضایی مذهبی پرورش یافت و از همان کودکی به فراگیری علوم دینی تشویق شد.
آیتالله جعفری تحصیلاتش را با رفتن به مکتبخانه شروع کرد و در مدرسه «دوشابخانه» کوهبنان ادامه داد. پس از پایان تحصیلات ابتدایی و با تشویق حجتالاسلام قاسم شریعتی برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه کرمان رفت.
ایشان در حوزه علمیه کرمان مقدمات و بخشی از سطح را نزد علمایی چون، آیتالله محمدعلی موحدی کرمانی، شیخ علیاصغر شیخالرئیس، میرزا علی مهرابی کرمانی و آیتالله علیاصغر صالحی کرمانی فرا گرفت و برای تکمیل تحصیلات دینی در سال 1327ﻫ. ش به حوزه علمیه قم رهسپار شد.
آیتالله جعفری در قم از محضر آیات عظام، علی مشکینی، ناصرمکارم شیرازی، حسینعلی منتظری، میرزامحمد مجاهدی و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی کسب فیض کرد و در سال 1339ﻫ .ش برای تبلیغ معارف اسلامی به کرمان بازگشت.
آیتالله جعفری در کرمان علاوه بر تبلیغ و تبیین معارف اسلامی در مساجد، در مدارس و دبیرستانهای استان نیز تدریس میکرد و از آن رو که آیتالله صالحی کرمانی عنایت ویژه به ایشان داشت، در بسیاری از مواقع اقامه نماز جماعت در مسجد جامع کرمان را بر عهده ایشان گذاشته بود.
تحصیل آیتالله جعفری در حوزه علمیه قم باعث شده بود تا ایشان با ویژگیهای شخصیتی و فکری حضرت امام(ره) آشنا شود. به همین دلیل و با استناد به اولین گزارشهای ساواک آغاز فعالیت سیاسیشان را باید در همان اوایل سال 1342 لحاظ کرد.
تقابل میان حضرت امام(ره) و رژیم در ماجرای لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی و سپس انقلاب سفید در سال 1341 را باید آغاز صفبندی روحانیت و رژیم دانست. آیتالله جعفری با توجه به مخالفت حضرت امام(ره) و سایر علمای قم با اقدامات ضد دینی رژیم، از همان زمان مواضع خود را مشخص کرد و در کنار سایر روحانیون کشور وارد میدان مبارزه علیه رژیم پهلوی شد.
اولین گزارشهای ساواک راجع به آیتالله جعفری به وقایع پس از قیام 15 خرداد 1342مربوط است. در این روز رژیم در اقدامی غیرمعمول با هجوم به بیت امام(ره) ایشان را که در مقام مرجعیت قرار داشت، بازداشت و به تهران منتقل کرد.
در شهرهای مختلف اقدام رژیم در بازداشت امام(ره) و کشتار مردم با واکنشهای زیادی مواجه شد. از جمله در استان کرمان روحانیون با دعوت مردم و بازاریان به تعطیل مغازهها و ارسال تلگرافهای مختلف برای شاه از مرجعیت و روحانیت حمایت کردند. آیتالله جعفری در این مقطع با شجاعت به دفاع از امام(ره) و مرجعیت پرداخت.
آیتالله سید یحیی جعفری اولین اعتراضات علنی علیه رژیم پهلوی را با عدم شرکت در جشنهای دولتی نشان داد. رژیم پهلوی در راستای فعالیتهای تبلیغیاش در دهه چهل و پنجاه مراسم و جشنهایی را در سراسر کشور برگزار میکرد که هدف اصلی آن ارائه چهرهای اسطورهای از شاه بود.
در برخی از این جشنها که با رنگ و لعاب مذهبی همراه بود، روحانیت از حضور در آنها به شدت اجتناب میکرد. «مراسم نیایش» و «شجاعان شهید» دو جشنی بودند که ارتباط مستقیمی با محمدرضا پهلوی داشتند. این مراسم برای روحانیت و رژیم اهمیت زیادی داشت؛ چرا که مهمترین تجلی حمایت یا مخالفت با شاه محسوب میشد.
آیتالله جعفری آنگونه که در اسناد آمده است در هیچیک از این مراسمها شرکت نمیکرد و با وجود این که برای وی دعوتنامه نیز ارسال میشد به بهانههای مختلف از حضور امتناع میکرد.
پس از آن که مواضع سیاسی آیتالله جعفری مشخص شد، رژیم اقدام به کنترل و مراقبت از ایشان کرد. اولین اسناد در این باره مربوط است به تاریخ 13 آذر ماه سال 1346 که در جریان آن ساواک خواستار تهیه پرونده برای ایشان شده است. ساواک به دلیل حمایت آیتالله جعفری از حضرت امام(ره) علاوه بر منابع خود، از شهربانی و ژاندارمری هم میخواست تا منابر وی را مراقبت و کنترل کنند.
از جمله اقدامات رژیم که در جهت منزوی کردن مخالفین انجام میشد، «ممنوع المنبر» و «ممنوعالخروج» کردن آنها بود. رژیم با ممنوعالمنبر کردن روحانیون میکوشید تا یکی از مهمترین پل ارتباطی آنان با مردم را از میان بردارد، اما پایگاه مردمی روحانیت عملاً تأثیری بر فعالیتهای آنها نداشت و حتی محبوبیت فرد مذکور را بیشتر میکرد.
در طول سلطنت پهلوی هر سال در ایام محرم و رمضان لیستی از وعاظ و روحانیون ممنوعالمنبر منتشر شده و نهادهای امنیتی و انتظامی از سخنرانی آنان جلوگیری میکردند. از طرف دیگر روحانیونی که قصد تشرف به حج یا عتبات عالیات و یا کشورهای دیگر را داشتند به دلیل مخالفت با نظام شاهنشاهی و یا به اصطلاح فعالیت مضره و طرفداری از امام خمینی ممنوعالخروج میکرد تا بدین وسیله آنها را در فشار روانی قرار داده و به نوعی تنبیه کند. آیتالله جعفری از جمله مبارزینی بود که در سال 1354 جزو روحانیون ممنوعالخروج قرار گرفته است.
آیتالله جعفری در جریان مبارزه علیه رژیم شاهنشاهی ارتباط مستمری با انقلابیون تبعیدی کرمان و استانهای مجاور داشت. وی با دیدار از زندانیان سیاسی باعث خشم رژیم شده بود. از اولین گزارشها در این مورد میتوان به دیدار ایشان از «سید حسین ثمره هاشمی» پس از آزادی از زندان به اتهام پخش اعلامیه اشاره کرد.
بر اساس اسناد ساواک وی در دهه 40 دیدارهایی نیز از قم داشته و با روحانیون مخالف رژیم در این شهر ملاقات کرده است. از مفاد این دیدارها گزارشی موجود نیست، اما روند فعالیتهای بعدی آیتالله جعفری نشان میدهد که این ملاقاتها در راستای تعمیق بخشیدن به انقلاب اسلامی در استان کرمان بوده است.
وی علاوه بر این در رفع پارهای از مشکلات انقلابیون تبعیدی در استان کرمان نیز فعالیت میکرده است. در دهه 50 با افزایش تعداد زندانیان سیاسی و همچنین علمای تبعیدی به استان کرمان مراوده و ارتباط آیتالله جعفری با این افراد بیشتر نیز شد.
یکی از وظایف روحانیون در جریان مبارزه علیه رژیم پهلوی انتشار اعلامیههای امام(ره) و سایر مراجع در سطح کشور بود. در استان کرمان بخش عمدهای از فعالیت نیروهای مذهبی مصروف در تهیه و توزیع اعلامیه میشد.
آیتالله جعفری از کسانی بود که در این فرایند ایفای نقش میکرد. وی در اواخر دهه 40 و پس از ارتحال آیتاللهالعظمی سیدمحسن حکیم در خرداد ماه سال 1349 با تبلیغ مرجعیت حضرت امام(ره) رسالههای عملیه معظمله را نیز در اختیار علاقهمندان قرار میداد.
بر اساس اسناد ساواک آیتالله جعفری از جمله روحانیونی بود که منابرش با استقبال عمومی مواجه میشد، این استقبال از اواسط دههی 40 آغاز و در سال 1357 به اوج خود رسید. از جمله موضوعات سخنرانیهای ایشان مخالفت با برنامههای فرهنگی و ضد مذهبی رژیم، حمایت از جنبشهای اسلامی خصوصاً فلسطین، تبشیر و انذار مردم و از همه مهمتر پرداختن به حضرت امام(ره) بود. پس از هجرت تاریخی حضرت امام به فرانسه، آیتالله جعفری در ارسال تلگراف برای رئیس جمهور فرانسه از افراد فعال بود.
آیتالله جعفری در نیمه دوم سال 1357نقش بسیار مهمی در پیشبرد نهضت در استان کرمان برعهده داشت، به همین دلیل نیز در یکی از اسناد ساواک آمده است، واعظ نامبرده بالا که در بین مردم کرمان نیز طرفدران زیادی دارد، از کوچکترین حوادث و اتفاقات بهرهبرداری کرده و مردم را علیه امنیت کشور و مقام شامخ سلطنت تحریک مینماید.
با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357 بخشی از تلاشها و مجاهدات مردم برای رسیدن به استقلال و آزادی به بار نشست. از این زمان اگرچه رژیم پهلوی سقوط کرده بود، اما نظام نوپا با مشکلات عدیدهای در داخل و خارج کشور مواجه بود که لزوم مراقبت کامل و حفظ دستاوردهای انقلاب را بیشتر میکرد.
قطعاً در این مقطع زمانی و با وجود بحرانهایی که کشور با آن مواجه بود اگر رهبری حضرت امام(ره) و مجاهدتهای مردم انقلابی کشور نبود، چه بسا انقلاب نوپای ایران به مسیری هدایت میشد که کشورهای شمال آفریقا در بهار عربی به آن سمت کشیده شدند.
آیتالله جعفری که سالها در کنار سایر علما و مردم استان با رژیم مقابله کرده بود، با پیروزی انقلاب همچنان در صحنه باقی ماند و در پیشبرد اهداف انقلاب تلاشهای زیادی به کار برد. از جمله مسئولیتهای ایشان باید به ریاست عقیدتی، سیاسی شهربانی کرمان، ریاست جمعیت هلالاحمر کرمان، انتصاب به امامت جمعه کرمان در تاریخ 15 خرداد ماه سال 1359 از طرف حضرت امام، مسئولیت اعزام روحانیون و مبلغین کرمانی به جبهههای جنگ اشاره کرد.
ایشان همچنین به تدریس فقه و اصول در حوزهی علمیه کرمان اشتغال داشتند. در بخشی از حکم انتصاب ایشان به امامت جمعه کرمان آمده است: «پیرو درخواستی که از طرف علماء اعلام شهر کرمان و به خصوص حجتالاسلام حاج شیخ محمدجواد حجتی دامت توفیقاته به دفتر رسیده ... این موضوع به اطلاع حضرت امام خمینی مدظلهالعالی رسید و معظمله جنابعالی را به سمت امام جمعه در آن شهرمنصوب فرمودند».
آیتالله سیدیحیی جعفری در نهایت با تأیید مقام معظم رهبری بهعنوان امام جمعه کرمان در این سمت تا سال 1396 حضور داشتند. پس از استعفا از سمت امام جمعه کرمان، ایشان تا زمان فوت به عنوان رئیس شورای حوزه علمیه استان کرمان فعالیت میکردند. ایشان در سال ۱۳۳۱ ازدواج کرده و از وی ۲ دختر و ۴ پسر به یادگار باقی مانده است.
منابع:
فرهنگنامه رجال روحانی عصر امام خمینی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، جلد اول
دانشنامه ائمه جمعه کشور، مؤلفان: میرزامحمد کاظمینی و سید محمدکاظم مدرسی، نشر رضوان