به گزارش ایکنا، به نقل از رادیو گفت‌وگو، امیرمحمد گمینی، استادیار پژوهشکده تاریخ علم در دانشگاه تهران، ضمن جریان‌شناسی تاریخ علم در ایران، گریزی بر دوران ورود اسلام تا ابتدای حکومت قاجارها در کشور داشت و با اشاره به تاریخ قرن دوم هجری و رخدادهای علمی در ایران، گفت: عنصر ایرانی در ایجاد حکومت عباسیان بسیار مهم بود و از دیگر سو عباسیان بسیار به علم و دانش و فلسفه علاقمند بودند و آثار علمیِ ایرانی، هندی و عربی ترجمه می‌شود و در مرحله دوم نوشته‌های یونان با حجم بالا و کیفیتی خوب شروع به ترجمه شدن نهاد.
وی ترجمه این آثار را به زبان عربی موجب ظهور نهضت علمی در دوران اسلامی دانست و گفت: ایرانیان هم در این فرایند نقش خود را ایفا کردند؛ البته مسیحیان نیز جریان ترجمه را پی گرفتند و تحت حمایت مأمون عباسی و دیگر درباریان، آثاری را ترجمه کردند. رفته رفته با ظهور دانشمندانی چون فارابی و ابن سینا با خواندن این ترجمه‌ها، نهضت علمی جهان اسلام را به اوج رساندند.
گمینی با اشاره به اینکه نگاهی از مد افتاده تصور دارد که علم در جهان اسلام، صرفا نقشی نگهدارنده داشته و علم یونانی را در میان مسلمانان حفظ کرده است، تأکید کرد که این نگاه درست نیست؛ خاصه با ورود پژوهش در قرن بیستم به عالم علم و دانش، دریافتیم که این تصور نخ نما صحیح نیست.
وی در عین حال از نوعی دیدگاه افراطی در طرف مقابل سخن گفت که گمان می‌کند علم جهان اسلام، انقلابی بوده و تحولاتی شگرف را پدید آورده [که البته چنین تصوری شاید بدلیل بروز جلوه‌هایی از علم ائمه اطهار شکل گرفته که نشأت گرفته از علم الهی است؛ با این تعریف حقیقتا علم دانشمندان بزرگ ایرانی جلوه‌هایی از علم امامان زمان خود آن‌ها و این امری ثابت شده و قابل کتمان نیست].
این پژوهشگر تاریخ علم با اشاره به اینکه رصدهای علمی بسیاری در جهان اسلام پدیدار شده که نظریه‌های قبل از خود را اصلاح نموده و در این بین مدل‌های ستاره شناسی یونانی را اصلاح می‌کند، ادامه داد: دانشمندان جهان اسلام شکالات نظریه‌های یونانی را رفع کردند و پارامترهای سنجه‌ای آن را تغییر دادند.
گمینی با بیان اینکه در برخی حوزه‌های علم در جهان اسلام، شاهد انقلاب علمی بوده‌ایم، گفت: در زمینه اپتیک، نظریه پردازی ابوعلی هیثم(1) را داریم که تحولی عظیم در این علم ایجاد کرد که در دوره اسلامی شکل گرفت.
وی در بخشی دیگر از مصاحبه با رادیو گفت‌وگو، با بیان اینکه عصر پنجم و ششم عصر طلایی علوم در دنیای اسلام نیست و برخی مورخان قرون هفتم و هشتم را دوران طلایی در نجومِ اسلامی می‌دانند، اظهار کرد: دوران‌های مختلف در جهان اسلام، زاینده‌ی علوم مختلفی بوده است و نمی‌توان یک دوران را نام برد که همه علوم در آن رونق گرفته و سپس با افول علم مواجهیم.
گمینی با تاکید بر اینکه در جهان اسلام با مفهومی بنام افول علم مواجه نیستیم، خاطرنشان ساخت: در نیمه نخست تمدن اسلامی، چهره‌هایی در خشان نظیر ابن هیثم و ابوریحان بیرونی را داریم که در علم ریاضی درخشیده‌اند و از دیگر سو مدل‌های نجومی غیر یونانی، در قرن هفتم توسط منجمان مراغه از جمله خواجه نصیرالدین طوسی این دوران طلایی را رقم زده‌اند.
1.پدر نورشناسی مدرن؛ ریاضیدان و فیزیکدان مسلمان و مخترع ذره بین.
انتهای پیام