به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام محسن الویری، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع)، یادداشتی درباره کتاب «مناسبات شیعیان و اهل سنت در شامات از عصر سلاجقه شام تا پایان ممالیک (۴۸۷ ـ ۹۲۳ ق.)» به رشته تحریر درآورده که متن آن از نظر می‌گذرد؛
چند روز پیش کتاب «مناسبات شیعیان و اهل سنت در شامات از عصر سلاجقه شام تا پایان ممالیک (۴۸۷ ـ ۹۲۳ ق.)» نوشته سرکار خانم شهناز کریم‌زاده سورشجانی از سوی انتشارات دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام منتشر شد.
این کتاب که در اصل پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد نویسنده است، یکی از چند پایان‌نامه ارزشمند گروه تاریخ این دانشگاه است که در سیاه‌بازار شرم‌آور خرید و فروش مقاله و رساله و پایان‌نامه، بر پایه اصالت و نوآوری‌های خود، به شایستگی جامه نشر پوشیده است. سرکار خانم کریم‌زاده که هم‌اکنون مشغول نگارش رساله دکتری خود در همین دانشگاه است، از جمله بانوان سخت‌کوش، با اخلاق، دانش‌دوست و خوش‌آینده است که اگر روزی وی و همگنانش در انجمنی گرد هم‌آیند، ظرفیت نهفته خود برای درانداختن طرحی نو برای تاریخ‌نگاری زنان را آشکار خواهند ساخت. خدایش توفیق دهاد.
در بخش‌هایی از مقدمه کتاب چنین آمده است:
«در وضعیت کنونی جهان اسلام که منطقه شام قدیم، بستر تحولات اساسی و تأثیرگذار در نوع مناسبات دو گفتمان شیعه وسنی است و اندیشه سلفی در این منطقه، در قالب گروه‌های تندرو مدعی میراث‌داری اهل سنت است؛ ریشه‌یابی زمینه‌های اختلاف و بازخوانی گذشته تاریخی این منطقه می‌تواند تجارب آزموده‌ای برای برداشتن گام‌های مؤثر در راستای وحدت جهان اسلام در اختیار قرار دهد و به نتایج فاجعه‌آمیز شکاف و افتراق حاصل از تعصبات بی مورد توجه دهد.
پژوهش حاضر به طور مشخص به چهار دوره از تاریخ این سرزمین که به ترتیب حاکمان بخش‌هایی از آن سلاجقه شام، اتابکان زنگی، ایوبیان و در نهایت ممالیک بوده اند؛ پرداخته است و محور بحث را بر شناخت فضای سیاسی اجتماعی و فرهنگی منطقه برای ترسیم بهتر مناسبات شیعیان و اهل سنت بنا نهاده است. نوشتار حاضر به طور مشخص به دنبال پاسخ به دو سؤال است:
ـ آیا مناسبات یا روابط دو سویه هدفمند دو فرقه شیعه واهل سنت در محدوده زمانی قرون ۵ تا ۱۰ هجری سمت و سوی تقابلی و واگرایانه یا تعاملی و همگرایانه داشته است؟
ـ عوامل مؤثر بر این مناسبات چیست؟ و این مناسبات موجب چه پیامدهائی در منطقه شده است؟
کتاب پس از بخش‌های مقدماتی سخن دانشگاه، مقدمه و پیشینه پژوهش در چهار بخش اصلی و هر بخش در دو فصل سامان یافته است.
بخش‌های اول تا سوم کتاب با عنوان «موقعیت طبیعی، جغرافیایی و پیشینه تاریخی شامات»، «پراکندگی جغرافیایی مذاهب در شام و اختلافات و اشتراکات عقیدتی شیعی ـ سنی» و «وضعیت سیاسی و فرهنگی منطقه شام از سلاجقه شام تا پایان ممالیک» زمینه‌ساز بخش چهارم با عنوان «گونه‌شناسی مناسبات شیعه و اهل سنت در شام و پیامدهای آن» است که بیشترین نوآوری کتاب را بازتاب داده است. فصل اول این بخش به گونه‌شناسی مناسبات تعاملی و تقابلی شیعه و اهل سنت در دو محور حکومت و عالمان اختصاص یافته است و فصل دوم آن نیز، عوامل مؤثر بر مناسبات شیعه و اهل سنت را در دو دسته عوامل داخلی (شامل: سیاست مذهبی حکومت‌ها، تضاد منافع حکومت‌ها با گرایش سیاسی شیعیان، افراط نظری و عملی برخی از فرق شیعه و عملکرد علما) و عوامل خارجی (تأثیر تهاجم صلیبیان و حمله مغولان) بررسیده است و سپس پیامد این مناسبات برای شیعیان در پنج محور (تقیه، تغییر مذهب، هجرت به مناطق دور از دسترس، شکل‌گیری جوامع جدید شیعی، گرایش‌های صوفیانه) و برای اهل سنت در سه محور (تغییر موازنه جمعیت، اتحاد عالمان و حاکمان، و تقویت مذهب سنت وجماعت) برشمرده شده است.
بخش پایانی کتاب پس از نتیجه‌گیری و منابع و مآخذ، به ضمائم (متون، تصاویر، جدول‌ها و نقشه‌ها) اختصاص یافته است.
انتهای پیام