قرآن [معيار قرار دادن] كثرت را مذمّت مىكند و مىگويد كثرت ، معيار - حقیقت - نيست. امام عليه‌السلام در حدیثی - خطاب به هشام – مى فرمايد: قرآن كثرت را مذمت كرده است.
قرآن مىفرمايد: «وَ إِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ إِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ»(انعام/ 116) اگر اكثر مردم را پيروى كنى تو را گمراه مىكنند؛ چون اكثر مردم تابع عقل نيستند، تابع گمان و تخميناند، همين كه چيزى در خيالشان پيدا مىشود دنبالش مىروند.
چون اكثر اينجور هستند، پس به اكثر اعتماد نكن. اين هم خودش نوعى ديگر استقلال بخشيدن به عقل است و دعوت به اينكه عقل بايد معيار باشد.
امام عليه السلام در - ادامه خطاب به هشام - مىفرمايد كه: هشام! به حرف مردم اعتنا نكن، به تشخيص مردم اعتنا نكن؛ تشخيص، تشخيص خودت باشد.
اى هشام! اگر در دست تو يك گردو باشد و هركس به تو برسد بگويد: به به! چه گوهر عاليى! در هيچ خزانه‌اى پيدا نمىشود، تو كه می‌بينى گوهر نيست نبايد گول آن‌ها را بخورى.
نقطه مقابلش: و اگر در دست تو گوهرى باشد و هركس به تو برسد بگويد: اين گردو را از كجا آورده‌اى؟ تو نبايد اعتنا كنى. اگر همه مردم به اين گوهر گفتند گردو، تو تابع تشخيص و عقل و فكر خودت باش و عقل را راهنماى خود قرار بده.
منبع: مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (تعليم و تربيت در اسلام)، جلد 22، صفحه 867- 866، با تلخیص و ویرایش جزئی.
انتهای پیام