اشتراکات و اختلافات شیعه و سنی درباره امام مهدی(عج)/ روایات نابودی اسرائیل در هنگامه ظهور

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا فؤادیان، استاد مهدویت حوزه علمیه، امروز، هشتم اسفندماه در نشست علمی« مهدویت در منابع اهل سنت» که از سوی مجمع جهانی شیعه‌شناسی برگزار شد، گفت: یکی از موارد ضروری برای شیعه طبق فرمایش موسی بن جعفر(ع)، دشمن‌شناسی است، ایشان فرمودند: اگر کسی متمسک به حق و ثابت‌قدم و اهل برائت هم بود خداوند نتیجه کار او را این چند چیز قرار می‌دهد؛ اول معیت با اهل بیت(ع)، دوم رسیدن به مقام رضایت حجت خدا از این فرد و به تعبیر آن امام «طوبی لهم»؛ سوم همنشینی در قیامت با اهل بیت(ع) است که امام کاظم(ع) قسم می‌خورند که اگر کسی این سه ویژگی را رعایت کند با ما محشور خواهد شد.

وی افزود: مهدویت مخصوص شیعه نیست و همه جریانات اسلامی به آن معتقدند زیرا پیامبر(ص) روایاتی را در این عرصه ابراز فرموده‌اند؛ براساس برخی منابع(المعجم احادیث المهدی)، از پیامبر(ص) بیش از 500 حدیث در این زمینه نقل شده است؛ حتی وهابیون هم در اثبات مهدویت کتاب نوشته‌اند؛ از جمله کتاب «المهدی المنتظر فی الاحادیث الصحیحه و الضعیفه». پس مهدویت حتی جریان فرا اسلامی است. اهل سنت قبل از تولد امام مهدی(عج) کتاب نوشته‌اند؛ نعیم بن حماد  28 سال قبل از تولد امام مهدی از دنیا رفته و کتابی هم نوشته است و در این کتاب و کتب دیگر اهل سنت که قبل از تولد امام مهدی(عج) نوشته شده روایات نبوی را به وفور آورده‌اند.

فؤادیان بیان کرد: مسئله دیگر تواتر احادیث مهدویت است و اهل سنت هم به تواتر آن معتقد هستند، ابوالحسن سجستانی، قرطبی، حافظ جمال‌الدین، ابن حجر عسقلانی و ... اقرار به تواتر این احادیث کرده‌اند همچنین برخی از اهل سنت هم اقرار به صحت این احادیث کرده‌اند؛ ابن خلدون برخی روایات مهدویت را بررسی کرده که حتی خود اهل سنت برخی حرف‌های او را نقد و رد کرده‌اند.

وی با بیان اینکه موضوعاتی بین اهل سنت و شیعه درباره امام مهدی(عج) مشترک است، تصریح کرد: نسب امام مهدی جزء این مشترکات است، اینکه از نسل و خلیفه پیامبر(ص) است؛ در مورد شمایل آن امام هم روایات زیادی از اهل سنت و شیعه در کتاب جمال یار بیان شده است؛ در مورد نشانه‌های ظهور هم روایات مشترکی بیان شده است. بیش از 200 حدیث در کتب اربعه شیعه در مورد امام زمان(عج) آمده است و در منابع اهل سنت هم اعم از صحاح و غیر آن بیان شده است.

فؤادیان بیان کرد: در کتاب نعیم بن حماد، احادیثی را در مورد صفات و ویژگی‌ها و حوادث ظهور آورده و به فتنه‌های آخرالزمان و فتنه سفیانی می‌پردازد؛ مصنف صنعانی هم قبل از تولد امام مهدی(عج)، روایات نبی مکرم را در مورد ایشان آورده است، سنن ابن ماجه هم در دوره غیبت صغرا نوشته شده است یعنی 20 سال از تولد امام سپری شد که ابن ماجه وفات کرده و در آن روایاتی درباره شرایط غیبت و ظهور و علائم آن، ویژگی‌های سیاسی و اقتصادی زمان حضرت،  و ... ذکر شده است.

استاد مهدویت حوزه علمیه گفت: صحاح سته برای اهل سنت خیلی اهمیت دارد؛ در مواجهه با آنان اگر به کتابی از یک مذهب آنها ارجاع دهیم مذاهب دیگر قبول نمی‌کنند ولی صحاح را نمی‌توانند رد کنند کما اینکه اگر کتابی از یک شیعه زیدیه باشد و روایاتی از آن را به کل شیعه منسوب کنند ما قبول نمی‌کنیم ولی اگر بگویند در اصول کافی وجود دارد می‌پذیریم.

آیات مهدوی

وی با بیان اینکه در قرآن کریم آیات متعددی درباره مهدویت آمده است و از لابلای کتب تفسیری اهل سنت می‌توان نکات خوبی را در مورد امام بیابیم، اظهار کرد: برخی از اهل سنت مانند رشیدرضا  مخالف آیات مهدویت و منکر هستند و عده‌ای موافقند؛ در روایتی بیان شده وقتی ظهور رخ دهد اصحاب کهف زنده شده و جزء اصحاب ایشان خواهند بود، درالمنثور سیوطی با چند واسطه به نقل از پیامبر(ص) دارد که اصحاب کهف جزء صحابی آن حضرت هستند، در روح‌المعانی هم روایاتی ذکر شده است و روایات مشابه دیگری در موضوعات مختلف هم می‌توان یافت.  

وی افزود: یکی از موارد اختلافی بین شیعه و سنی، رجعت است و اهل سنت در سه موضوع بدا، رجعت و تقیه با شیعه اختلاف شدید دارند؛ در مورد رجعیت شبهاتی هم وارد شده است، اهل سنت مهدویت را قبول دارد ولی رجعت را قبول ندارند و در منابع تفسیری آنان هم مباحثی در این باره وجود دارد.

این محقق و پژوهشگر مهدویت تصریح کرد: کتبی که منابع شیعه و سنی را در مورد امام مهدی(عج) تطبیق کرده باشند کم داریم، ولی کتبی که جداگانه نوشته شده زیاد است، از کارهای بسیار خوب، اثر علی اکبر مهدی‌پور در کتاب«پژوهه مهدوی» است؛ وی منابع اهل سنت را براساس مذاهب اربعه کار کرده است و از این جهت خیلی مهم است زیرا جنگ و نزاع بین مذاهب اربعه کم نیست و اگر ما روایتی را در یک شهر حنفی مذهب از کتابی که نویسنده آن مالکی مذهب است بیاوریم مورد قبول آنان نخواهد بود.

روایات اهل سنت درباره نزول عیسی(ع) در هنگام ظهور

فؤادیان بیان کرد: از جمله مباحث این کتاب، موعودباوری در میان حنفی‌ها است؛ ابوحنیفه متوفای 150 است، در کتاب الفقه الاکبر او از رجعت حضرت عیسی(ع) در دوره ظهور خبر داده شده است. یکی از سؤالات رایج اهل سنت این است که اگر روایات مهدویت صحیح هستند چرا در صحیح بخاری نیست؛ در صورتی که این صحیح، بابی به نام پسر مریم(عیسی) دارد و روایاتی در مورد امام زمان(عج) دارد. البته پذیرش این موضوع که چگونه یک پیامبر(ص) اولوالعزم در نماز جماعت به امام مهدی که خلیفه پیامبر دیگری است اقتدا می‌کند برای آنها سخت است به همین دلیل توجیه می‌کنند که عیسی(ع) در یک نماز فقط بر امام اقتدا خواهد کرد، یعنی چون اصل روایت را نمی‌توانند نفی کنند مجبورند توجیه کنند، ولی شیعه به راحتی این روایات را می‌پذیرد.

استاد حوزه علمیه گفت: ما علائم ظهور و اشراط الساعه را فرق می‌گذاریم ولی در بین اهل سنت نوعی آمیختگی وجود دارد؛ شارحان بخاری، وقتی دو روایت موجود در بخاری را شرح می‌کنند نزول عیسی(ع) را در دوره ظهور می‌دانند. ابوحنیفه در فقه اکبر از نزول عیسی به عنوان اشراط الساعه سخن گفته است و ملاعلی قاری هم در شرح فقه اکبر آورده است که حضرت مهدی(عج) در حرمین شریفین ظهور کرده و بعد به بیت‌المقدس می‌روند(روایات زیادی مبنی بر تشریف‌فرمایی امام مهدی(عج) به بیت‌المقدس وجود دارد که می‌‌توان از آن نتایجی گرفت)؛ از جمله روایات مرتبط با بیت‌المقدس هم این است که مسلمین تا زمان ظهور با یهود در حال جنگ خواهند بود.

وی افزود: در کتاب نعیم بن حماد که همه آن عربی است فقط در یکجای آن آمده قومی که بیت‌المقدس را از لوث یهودیان پاک می‌کند«شعارهم بُکش بُکش» است؛  همه این کتاب عربی است و فقط از تعبیر بکش بکش فارسی در یکجا استفاده کرده است؛ در دوره معاصر سخن گفتن از اینکه ایرانی‌ها اسرائیل را از بین خواهند برد سخنی عادی است ولی ابن حماد این مطلب را قبل از تولد امام مهدی(عج) در کتابش آورده و آن هم همه عربی جز شعارهم بکش بکش.

ایرانی‌ها و نابودی اسرائیل در هنگامه ظهور

فؤادیان در پاسخ به این پرسش که آیا نویسنده کتاب قصد تخریب ایرانیان را نداشته است، گفت: قطعا قصدشان تخریب نبوده است، زیرا روایاتی را از پیامبر(ص) آورده که اسلام با یهود سر ستیز دارد تا اینکه یکنفر می‌آید و آنها را از بین می‌برد، شیعه وسنی متفق القول هستند که یهود در عصر ظهور از بین خواهد رفت. شیعه و سنی در کتبشان در ذیل آیات اولیه سوره مبارکه اسراء، هم به این مسئله یعنی نابودی اسرائیل توسط ایران تاکید کرده‌اند؛ ابن حماد در زمانی که امام زمان(عج) به دنیا نیامده است بر اساس روایات و منابعی که در دست داشته است اشاره به این موضوع دارد و این نمی‌تواند طعنه باشد.

استاد حوزه علمیه  اضافه کرد: امروز در هر جای جهان بروید می‌دانند دشمن اصلی ما صهیونیست‌ها هستند و آنها هم دشمن اول خود را جریان شیعه می‌دانند، ورزشکاران ما با ورزشکاران آنها مسابقه نمی‌دهند زیرا ما به رسمیت نمی‌شناسیم و امام هم آن را غده سرطانی می‌دانستند که باید محو شود. اسرائیل دشمن اصلی ما بوده و خواهد بود زیرا آنها مدعی حکومت جهانی هستند و قصد دارند جهان تحت سیطره آنها باشد و لازمه مهدویت، مقابله با جریاناتی است که مدعی حکومت جهانی هستند.

وی همچنین درباره دیدگاه اهل سنت درباره آن حضرت تاکید کرد: مرحوم علی دوانی، در کتاب امام مهدی(عج) و دانشمندان عامه نام 300 نفر از دانشمندانی را که اقرار به تولد حضرت مهدی(عج) کرده‌اند آورده است ولی اگر با جامعه اهل سنت مرتبط باشیم خواهیم دید که قریب به اتفاق علمای عامه، قائل به تولد ایشان نیستند و ما شیعیان قائل به تولد هستیم. اختلاف دیگر بین شیعه و سنی این است که آنها او را از ولد امام حسن(ع) و ما از ولد امام حسین(ع) می‌دانیم.