حبیب‌الله صابری‌نسب، پژوهشگر نهج‌البلاغه و مدرس دانشگاه، در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، دوران نوجوانی را یکی از مهم‌ترین سال‌های عمر هر انسان دانست و گفت: در طول این سال‌ها مسیر زندگی فرد مشخص شده و تصمیم‌های نهایی برای زندگی آینده گرفته می‌شود. در کنار تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی، شخصیت انسان شکل گرفته و مسیر حرکتی او برای سال‌های طولانی معین می‌شود.
وی با اشاره به اینکه انسان در دوره نوجوانی در مرحله بلاتکلیفی بین کودکی و جوانی قرار دارد و والدین و سایر بستگان باید مراقبت این دوره از زندگی عزیزان خود باشند، ادامه داد: این دوران که یکی از حساس‌ترین و با اهمیت‌ترین دوران‌هاست چراکه فرد به درستی نمی‌تواند مسیر زندگی را برای خود ترسیم کند و نمی‌داند در مواجهه با اتفاقات باید چه کند؛ از این رو وظیفه همه ما والدین، معلمان و مربیان تعلیم و تربیت در مدارس این است که دانش‌آموزان را از گذر این بحران کمک کنیم.
بیشتر بخوانید:
صابری‌نسب با بیان اینکه رشد و تکامل انسان دارای مراحل مختلفی است که باید مدنظر والدین و مربیان قرار گیرد، ادامه داد: والدین باید در مرحل قبل از ورود فرزندان خود به مرحله بلوغ مراقبت‌های قبل از بلوغ را جدی بگیرند و دین مبین اسلام در این رابطه دستوراتی دارد که به پدران و مادران آموزش داده شود. در مرحله قبل از بلوغ، انسان احساس کودکی دارد و به مرور زمان صفات و نشانه های بلوغ در حال ظاهر شدن است. اگر خانواده، جامعه و مدرسه حواسشان به این مرحله از زندگی باشد، قطعاً کودک مرحله نوجوانی و بلوغ را به راحتی و با کمترین تنش پشت سر می گذارد.
وی ضرورت آموزش فکری در دوران نوجوانی یا همان بلوغ را مورد تأکید قرار داد و افزود: رشد روانی و سازندگی شخصیتی در این مرحله از زندگی شکل می‌گیرد و فرد برای رسیدن به این مهم نیازمند آموزش و هدایت صحیح است؛ چراکه با آموزش‌های کاربردی از سوی خانواده و مدرسه از بروز ناهنجاری‌ها و آسیب‌ها تا حد بسیاری جلوگیری می‌شود. با ورود فرد به مر حله بلوغ، تغییرات اعضا و اندام‌ها شکل می‌گیرد و فرد با بی‌حوصلگی و مطالبه احترام از سوی دیگران مواجه می‌شود. ناآرام بودن، پرسر و صدا بودن، پر انرژی بودن از دیگر شاخصه‌های رفتاری نوجوانان است.
صابری‌نسب با بیان اینکه هیچ نکته‌ای از نگاه حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه دور نمانده است، اظهار کرد: این کتاب ارزشمند دارای پندهای حکمت‌آموز است که برای مسئله نوجوانی و داشتن نگاه درست به این برهه زمانی مطالبی را بیان کرده است. به کارگیری مطالب مندرج در نهج‌البلاغه یکی از مهم‌ترین راه‌های تربیتی و سعادت دنیوی و اخروی است. حضرت علی(ع) در این کتاب به نکاتی همچون تربیت، عبادت، الگوپذیری، دوست‌یابی، پرهیز از معصیت و... توجه داشته است که باید مورد توجه خانواده و جامعه قرار گیرد.
وی با بیان این مطلب که نوجوانان هر نسل با نسل‌های دیگر دارای وجه‌تمایزهایی است که نباید از آن غافل شد، اظهار کرد: حضرت علی(ع) در حکمت 359 فرمودند: «اى مردم! خودتان عهدهدار تربیت نفس خویش باشید و آن را از کشیده شدن به طرف هوسها و عادات ناروا باز دارید». ایشان در فرازی دیگر از نامه 30 این کتاب ارزشمند می‌فرمایند: «زنهار! زنهار! در تربیت و سازندگى خویشتن تلاش کن».
صابری‌نسب در ادامه به فرازی از حکمت 308 «با فرزندان خود دوست شوید؛ زیرا مودّة الآباء قرابة بین الأبناء؛ دوستى میان پدران سبب خویشاوندى میان فرزندان است» خطاب به والدین استناد کرد و گفت: تأثیر خانواده بر نوجوان بسیار حائز اهمیت است و برای داشتن جوانانی پرتلاش، متخلق به اخلاق قرآنی و دینی، متخصص، متعهد باید آموزش‌های لازم به والدین داده شود؛ چراکه آموزش این مبانی تخصصی است و باید از طریق استاد متخصص انجام شود.
وی ادامه داد: از تأثیر محیط و جامعه در تربیت دانش‌آموزان نباید غافل شد. ایشان در قسمتی از نامه 69 به این مهم اشاره کرده و فرمودند: «واسکن الأمصار العظام فانّها جِماع المسلمین، واحذر منازل الغفلة و الجفاء و قلّة الأعوان على طاعة اللّه؛ در شهرهاى بزرگى که مرکز اجتماع مسلمانان است، مسکن گزین و از محیط و جوامعى که اهل غفلت و ستمکارى در آنجا هستند و یارانِ مطیع خدا کمتر در آن نواحى یافت مىشوند، بپرهیز».
این مدرس دانشگاه مسئله عبادت را یکی از حلقه‌های مفقوده زندگی امروز نوجوانان و جوانان دانست و ادامه داد: متأسفانه تعداد بسیاری از نوجوانان از انجام عبادات غافل هستند و خانواده‌ها نیز به آنان گوشزد نمی‌کنند. بدون شک شیوه و نحوه بیان نکات دینی به دانش‌آموزان حائز اهمیت است و والدین در این زمینه تبحر کافی ندارند. متأسفانه به تربیت دینی نوجوانان نسبت به سایر موارد توجه کمتری شده و پدران و مادران برای انجام فرائض دینی فرزندان خود اهتمام ویژه ندارند. در این سن علم و دین باید در کنار یکدیگر باشند و برای نوجوان تفهیم شود علم منهای دین بازدهی لازم را ندارد. نوجوان باید باور کند که امور دینی باید در زندگی قابل اجرا شدن هستند و این امر یک نیاز ضروری است.
وی عبادت را یکی از چارچوب‌های اصلی زندگی دانست و ادامه داد: عبادت، آرامش روانی و سلامت نفس را به دنبال دارد. مولا علی(ع) در فرازی یگر از نامه 69 فرمودند: «در تمام امور زندگى خود، خداوند را اطاعت کن؛ زیرا اطاعت از خداوند، بر هر کارى مقدّم است. نفس خود را به سوى عبادت بکشان و با آن مدارا کن». در سن نوجوانی والدین مکلف هستند که ارکان عبادت نظیر روزه، نماز و قرائت قرآن را به فرزندان خود آموزش دهند.
این مدرس دانشگاه در پایان به دوست‌یابی و توجه والدین به این امر مهم تأکید کرد و افزود: تمام نوجوانان به داشتن دوست نیاز دارند و پدران و مادران می‌توانند فرزندان خود را در این راستا یاری رسانند. حضرت علی(ع) فرمودند: «عاجزترین مردم کسى است که از به دست آوردن دوست، ناتوان باشد و از او عاجزتر کسى است که دوستان به دست آورده را ترک کند». ایشان در نامه 69 با نوجوانان هشدار داده و فرمودند: «از رفاقت با کسانى که افکار و ظاهر اعمالشان ناپسندیده است، برحذر باش؛ چرا که آدمى به رویّه و روش رفیقش خو مىگیرد و به افکار و اعمال او معتاد مىشود».
انتهای پیام