در شاهنامه فردوسی، قصه پهلوانان بسیاری را همچون زال و رستم شنیده‌ایم. پهلوانانی که از نظر اخلاق سرآمد بوده و با پشت سرگذاشتن تمرین‌های سخت، برای پیروزی جبهه خیر علیه شر، وارد میدان نبرد می‌شدند.
پس از ورود دین مبین اسلام، آداب اسلامی با این ورزش عجین شد و با تأثیرپذیری از سرشت جوانمردی امام علی(ع) و با توجه به فرهنگ ایرانی و اسلامی به مسیر خویش ادامه داد و اکنون به‌عنوان میراث اصیل ایرانی در جهان مطرح است.
شالوده زورخانه و ملزوماتش نه فقط جایگاه بالا بردن توانمندی جسم که کلاس درس اخلاق نیز است. چرا که آیین و مکتب ورزش زورخانه‌ای، خودپرستی و غرور را از بدترین صفات می‌داند و به همین دلیل در تلاش است تا تواضع و فروتنی را علاوه بر تنومندی در ورزشکاران ایجاد کند. اگر ورزشکاری در این آیین به مقام قهرمانی برسد، از تکبر و غرور دور باشد و در مقابل همه مردم و استادان خود، فروتن بوده و رفتار و کردار نیکی داشته باشد، به مقام پهلوانی هم نایل می‌شود.
فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای آمیخته با شجاعت، قدرت و جوانمردی درب ورودی زورخانه‌ها کوتاه‌تر و کوچک‌تر از درب‌های معمولی سایر ساختمان‌ها است، که انسان‌ها هنگام ورود و خروج با حالت تعظیم گذر کنند و افتادگی و ادب رعایت شود و به حالت خضوع به زورخانه وارد شوند.
سقف آنها هم بلند و گنبدی شکل است و به همین دلیل زورخانه‌ها شکلی شبیه مساجد یا معابد دارند.