این کتاب که از سوی انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده، در شش بخش و سیزده فصل سامان یافته است که از جمله عناوین بخشها میتوان به «مقدمه»، «دیدگاههای بین فردی»، «بافتهای اجتماعی، فرهنگی و سازمانی»، «تأثیرات فناوریها و رسانهها»، «خطر، پویشها، اجتماعات و تیمها» و «زمینهها، چالشها و گزینهها» اشاره کرد.
در پیشگفتار این کتاب آمده است؛ ارتباطات سلامت حوزهای جدید و در حال تحول است که دو مقوله ارتباطات و سلامت را به هم مرتبط کرده و از دل آن رویکردی چندوجهی و میانرشتهای بهوجود آورده است. این حوزه عرصههای متعددی ازجمله آموزش، سلامت، سواد سلامت، ارتباطات اجتماعی، شبکههای اجتماعی، بازاریابی اجتماعی، روانشناسی اجتماعی، مردمشناسی، و جامعهشناسی ارتباطات را دربر میگیرد و به این لحاظ اکنون به حوزههای عملی و فعالیتهای مختلف ارتباطی ازجمله ارتباطات انسانی، ارتباطات میانفرهنگی، روابط عمومی، افکار عمومی، بسیج اجتماعی، و ارتباطات حرفهای مربوط میشود. در واقع برخورداری از یک زمینه سلامت همگانی مستلزم وجوه ارتباطات مؤثر و کارآمد در تمامی سطوح و مدلهای زیستمحیطی است. در این میان، ارتباطات درونفردی، بین فردی، گروهی، سازمانی، و اجتماعی حائز اهمیتهای فراوان هستند. به این ترتیب، ارتباطات سلامت، در مقیاسی وسیع، عرصههای اجتماعی زندگی شهروندی و نهادهای آموزشی و فرهنگی حوزه اشتغال و نظایر آنها را پوشش میدهد.
در ادامه میخوانیم؛ ارتباطات سلامت ظرفیت مشارکت در همه جنبههای پیشگیری و کنترل بیماریها و نیز ارتقای سلامت فردی و اجتماعی را دارد و به این اعتبار میتوان آن را در حوزههای عملی بهکار برد؛ بنابراین ارتباطات سلامت حوزهای مسئلهمحور است که بر شناسایی، بررسی، و ارائه راهکارهای عملی برای حل معضلات و ارتقای سطح سلامت تمرکز دارد. در حقیقت فرایندهای ارتباطات سلامت با تمرکز بر مسئله و پرسش آغاز میشوند و چشمانداز آن ارائه راهحل و رفع موانع موجود بر سر راه دستیابی آحاد جامعه به سلامت جسم و روان است.
در بخشی از این کتاب آمده است؛ ارتباطات سلامت حوزهای مسئلهمحور است که بر شناسایی، بررسی و ارائه راهکارهای عملی برای حل معضلات و ارتقای سطح سلامت تمرکز دارد و در حقیقت فرایندهای ارتباطات سلامت با تمرکز بر مسئله و پرسش آغاز میشوند و چشمانداز آن ارائه راهحل و رفع موانع موجود بر سر راه دستیابی آحاد جامعه به سلامت تن و روان است.
به اعتبار این زمینهها و افقها، میتوان ارتباطات سلامت را هنر و فن اطلاعرسانی و تأثیر، ترغیب افراد، نهادها و مخاطبان عمومی درباره موضوعهای مهم سلامتمحور دانست؛ بنابراین حوزه ارتباطات سلامت به اطلاعرسانی، ترغیب و مشارکت در زمینه پیشگیری و کنترل بیمارها، ارتقای سلامت و سیاستهای مراقبت بهداشتی و فعالیتهای مرتبط با بهبود کیفیت زندگی و سلامت تن و روان میپردازد.
بهرهمندی از ظرفیت رسانهها در انگزدایی از بیمارها، بیماران خاص و اصلاح انگارهها و کلیشههایی که در شمار موانع اجتماعی، فرهنگی، پیشگیری و درمان قرار میگیرند، از جمله مباحث مهم در حوزه ارتباطات سلامت است. در واقع ارتباطات سلامت وقتی به حد مطلوب کارآمدی میرسد که به تغییر نگرش مخاطبان اکتفا نکند، بلکه بتواند رفتار آنها را در قبال الزامات زندگی سالم اصلاح کند. این سطح از ارتباطات سلامت به جای وجوه سلبی رسانهها بر جنبههای ایجابی آنها تکیه دارد و به جای آنکه به مسئله سلامت از منظر ارتباطات، مخاطره و ارتباطات بحران بپردازد، آن را از نظر بهبود و ارتقای سلامت محیطی، سلامت انسانی و سلامت اجتماعی مدنظر قرار میدهد.
به این اعتبار، مهمترین پرسشهای ارتباطی در حوزه ارتباطات سلامت به چگونگی نقشآفرینی و کاربرد رسانهها در تولید و انتقال پیامهای سلامت و مطالعه خوانش و فهم آنها از سوی مخاطبان برمیگردد. براین اساس، هم مضمون پیامهای سلامت، هم زبان رسانهای و هم چگونگی درک پیامها و حتی کنشها و واکنشهای معطوف به آنها، بخشهای مهمی از حوزه ارتباطات سلامت را به خود اختصاص میدهند.
انتهای پیام