هر علمی نیاز به ساختاری منطقی منسجم متناسب با اهداف علم و نیازهای روز، نیازمند و پیشرو دارد.
علم فقه از علومی است که نیاز مبرمی به ترمیم ساختار دارد؛ زیرا ساختار اصلی این علم از قرن هفتم تاکنون تغییر نکرده است. گویا فقیهان به ساختار توجه درخوری نداشتند و تحولات این علم نیز به اندازهای نبوده که ضرورت تغییر ساختار را احساس کنند. اما اکنون به تحول در نگاه به فقه، از فقه فردی به فقه اجتماعی و حکومتی، نیاز است ساختاری مناسب برای آن طراحی شود.
پژوهشکده فقه و حقوق از آغاز تأسیس، بخشی از همت خود را بر فلسفه فقه گذاشت تا گامهای برداشته نشده یا کمتر مورد توجه در شناخت دانش استوار فقه را وجهه همت خود قرار دهد؛ شناختی که در تحصیل اهداف مقدس این دانش برای سعادت انسان، نقش تردید ناپذیر دارد؛ از اینرو سرفصل مهم ساختار فقه را در پروژه تعریف کرد: اول شناسایی و نقد و بررسی ساختارهای موجود فقه و دوم تحقیق و تدوین ساختار مطلوب فقه در نقطه عطف فقه شیعه در عصر انقلاب اسلامی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی ایران. اثر پیش رو حاصل انجام پروژه اول بوده و پروژه دوم نیز در حال انجام است.
تاکنون کتابی جامع نگاشته نشده که ساختار فقه در آن بهصورت جامع بررسی شده باشد. این تحقیق درصدد است ساختار فقه را بهصورت فنی واکاوی کند؛ هم مباحث کلی ساختارشناسی و ساختاربندی فقه را بیان کند و هم ساختارهای فقهی و حقوقی را معرفی و نقد کند و در پایان این ساختارها را با هم مقایسه کند.
مهمترین دستاوردهای این تحقیق عبارتاند از: بیان تفاوت ساختار با مفاهیم دیگر همانند تبویب، بیان مبانی ساختارهای موجود، مفهومشناسی و مصداق شناسی عبادات، تفکیک مباحث ساختارشناسی از مباحث ساختاربندی، بیان سه دسته اهداف ساختاربندی، بیان سه دسته معیار ساختاربندی فقه (منطقی، فلسفه فقهی و درون فقهی) و شاخصهای ارزیابی ساختارها، تفکیک ساختارهای فقهی مدون از ساختارهای پیشنهادی فقه و معرفی و نقد این ساختارها، بیان مزایا و کاستیهای ساختارهای فقهی موجود، استقصا و بررسی تفصیلی ساختارهای فقهی امامیه و اهل سنت (۴۰ ساختار)، بررسی ساختارهای حقوقی، مقایسه ساختارهای فقهی امامیه، اهل سنت و ساختارهای حقوقی و بیان اشتراکات و تمایزات آنها، بیان تبویبهای فقهی (فقه روایی، فقه فتوایی - روایی، علم فقه و فقه فتوایی).
یادآور میشود، علاقهمندان برای خرید اینترنتی این کتاب میتوانند به نشانی اینترنتی http://shop.isca.ac.ir/ مراجعه کنند.
انتهای پیام