اهمیت نیت و قصد در فعالیت‌های علمی مؤکد است

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدجواد لاریجانی، نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی، امروز 21 آذرماه در دومین همایش بین‌المللی قرآن و علم که در دانشکده علوم دانشگاه فردوسی برگزار شد، اظهار کرد: استفاده علمی از قرآن، تابع یک اصل مهم و بخشی از هدایت الهی است و در خصوص هدایت الهی یکی از موارد مطلوبی که فقها انجام دادند، کار مرحوم شهید ثانی است که در شرح نفلیه شهید اول نوشته شده است.

 

وی با بیان اینکه در کتاب نفلیه شهید اول و ثانی بخشی راجع به هدایت الهی مطرح شده است، بیان کرد: ایشان معتقد بودند که هدایت الهی در مرحله اول این است که توان عقل عرفی افراد باید مشمول قوت و عظمت الهی باشد، بنابراین، از آن‌جایی که انسان باید دنبال هدایت الهی باشد، لازم است به دنبال توسعه عقل مسلح خود باشد.

 

 

لاریجانی تصریح کرد: فارابی، تمام آثار ارسطو را تحیل، نقد و اضافه کرد، اما در جهان اسلام به‌خصوص در بین عرب‌زبانان جایگاه فارابی در علوم، پایین‌تر از خواجه نصیرالدین طوسی است و خدمتی که خواجه نصیرالدین طوسی در جامعه اسلام به علم کرد، بی‌نظیر است، بنابراین، داشتن یک تاریخ دقیق از بزرگان علم جهان ضروری است.

 

وی با بیان اینکه موضوع بعدی نشانی‌جویی است، افزود: انسان اول دنبال نشانی نیست و دنبال کتابی است که بخواند تا پس از مدتی که مسلط شد، دریابد مواردی در عالم علامت وجود دارد، اینکه افراد دنبال نشانه باشد، مبحث بسیار پر هیجان و مهمی لحاظ می‌شود.  لایحه سوم نیز آن چیزی است که افراد از طریق نشانه همچون قرآن دارند، قرآن باید با جایگاه نشانه‌ای دیده شود و لایحه چهارم آن جایی است که هدایت مستقیم می‌شود، بدین لحاظ تئوری این چهار مرحله هدایت، پایه استفاده علمی انسان از زندگی است. 

 

نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی با اشاره به آیه‌ای از سوره طلاق، بیان کرد:  «اللهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَأَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْمًا؛ خدا آن کسی است که هفت آسمان را آفرید و مانند آن آسمان‌ها از (هفت طبقه) زمین خلق فرمود؛ امر نافذ او در بین هفت آسمان و زمین نازل می‌شود تا بدانید که خدا بر هر چیز توانا و به احاطه علمی بر همه امور عالم آگاه است» که بر سر این سوره علما و فقها مباحثه کردند که خداوند این‌‌ها را آفرید که انسان بفهمد خداوند بر هرچیزی تواناست. 

 

لاریجانی ادامه داد: فعالیت‌هایی مانند فعالیت‌های اجتماعی انسان، مباحث بسیار مهم جامعه‌شناسی و روانشناسی دارد. روابط فرهنگی، آفات‌ و فسادهایی که در روابط علمی پیدا می‌شود، موارد مختلفی به شمار می‌روند که قابل بحث است و در فرهنگ اسلامی مباحث بسیار زیبایی در فعلیت علم و تعلیم وجود دارد.

 

نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی با اشاره به فتوایی از مقام معظم رهبری در خصوص جهاد علمی، بیان کرد: قبل از دوران کرونا جلسه‌ای با مقام معظم رهبری برقرار شد که ایشان سؤالات مختلفی داشتند که در نهایت فرموند: من به عنوان یک فقیه، می‌خواهم در مورد جهادعلمی برای شما فتوایی فقهی بیان کنم... از لحاظ فقه، جهاد باید شرط میدان دعوا و معارضه باشد و اگر نباشد تلاش است، اما جهاد نیست، در میدان علم جنگ فراگیر وجود دارد و اگر شما نیت خود را برای مجاهده درست کنید، نیت شما دقیقاً جهاد فی‌سبیل‌ا‌الله است.

 

وی با اشاره به سوره فصلت با بررسی مفهوم «حق» در قرآن و آثار بزرگان، از جمله مرحوم حسن‌زاده آملی و فارابی، به تشریح ابعاد مختلف این مفهوم پرداخت و ویژگی‌های بیان «حق» را مورد بحث قرار داد و گفت: حق استنباط به فعل دارد و اهمیت نیت و قصد در فعالیت‌های علمی مؤکد است و دانشمندان به دنبال علل طبیعی پدیده‌ها می‌گردند.

 

احمد شعبانی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه اظهار کرد: موضوع علم و قرآن بسیار مهم است و ما در حوزه مسائل اجتماعی، اخلاقی و رفتاری از قرآن بهره می‌بریم، اما امروزه علم در خدمت کشف طبیعت و ناپیداهای طبیعت است که برای جوانان امروز بسیار مهم بوده و این مسئله با همت و کوششی مضاعف در جوامع ملی و دانشگاه‌ها نهادینه می‌شود، همچنین چندین پژوهشگاه علم و قرآن در دانشگاه‌های شهید بهشتی و فردوسی تأسیس و راه‌اندازی شده است که افراد بسیار زیادی در آن مشغول به فعالیت هستند

 

شعبانی افزود: یکی از اثرات مکتوب در حوزه قرآن و علم، در رابطه با پیدایش و منشأ مادی طبیعت است که در سطح ملی منتشر شده و انشاءلله در سطح بین المللی نیز انتشار پیدا می‌کند. یکی از موضوعاتی که امروز به آن اشاره شد، موضوع آب است که یکی از ترکیبات مواد شیمیایی بوده و برای موجودات زنده ضروری می‌باشد، همچنین طی پژوهش‌های انجام شده منشاء حیات، متان است و یکی از دلایل اثر مکتوب منتشر شده این است که تمام پدیده‌های پایدار در طبیعت چرخه‌ای هستند و اساس حیات بر پایه چرخه‌ای است به عبارت دیگر زنده بودن انسان‌ها مبتنی بر دو فرایند بسیار مهم است: فتوسنتز و  تنفس.

 

وی ادامه داد: این دو فرایند لازم و ملزوم یکدیگر هستند و به عبارتی یک فرایند چرخه‌ای‌ست که اگر در هر کدام اختلالی ایجاد شود در کل جهان هستی حیات متوقف خواهد شد، همچنین ما امروزه از الگو و مدلی که کیمیایی‌ترین فرایند در طبیعت است برای توسعه پایدار استفاده می‌کنیم، توسعه پایدار امروزه مبتنی بر فرایندهای چرخه‌ای است و تمام مواد آلی که در طبیعت وجود دارد به متان ختم می‌شوند و از طرف دیگر می‌توانیم بگوییم متان منشاء مواد غیرزنده بوده و این به شکلی یک فرایند چرخه‌ای می‌باشد که متان منشاء پیدایش مواد است و مواد پس از میرایی به سمت متان پیش می‌روند.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: به عبارتی می‌توانیم این مسئله را به فرآیندهای فتوسنتز و تنفس تشبیه کنیم و اگر بخواهیم از قرآن کریم بهره بگیریم آیات متعددی وجود دارد که اشاره شده است آفرینش از عصاره گِلی است و در اینجا به مرداب اشاره شده است که متان به شکلی گاز مرداب است، پس همانطور که گیاهان دارای عصاره هستند، عصاره خاک و مرداب نیز متان است.