کفران‌نعمت؛ گناهی که موجب از بین‌رفتن نعمت‌‌ها می‌شود

به گزارش ایکنا از همدان، جواد صدیق، مدرس علوم قرآنی در همدان، در سخنانی ضمن بررسی نکات اخلاقی جزء چهاردهم قرآن کریم، اظهار کرد: خداوند در جزء دوازدهم قرآن و در آیه ۱۱۲ سوره نحل گناهی را معرفی می‌کند که موجب از بین‌رفتن نعمت‌های انسان می‌شود در این آیه می‌خوانیم «وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ و خدا [برای پندآموزی به ناسپاسان] مَثَلی زده است: شهری را که امنیت و آسایش داشت و رزق و روزیِ [مردمش] به فراوانی از همه جا برایش می آمد، پس نعمت خدا را ناسپاسی کردند، در نتیجه خدا به کیفر اعمالی که همواره مرتکب می شدند، بلای گرسنگی و ترس فراگیر را به آنان چشانید.»

در حقیقت گناهی که موجب از بین رفتن نعمت‌ها خواهد شد کفران نعمت است. در این آیه خداوند برای عبرت مردم شهری را مثال زده که دارای امنیت و آرامش بود و رزق مردم از همه جا به فراوانی به مردم می‌رسید. اینان در برابر نعمت‌های خداوند ناسپاسی کردند نهایتا خداوند برای کیفر اعمالشان گرسنگی و ترس را به آنان چشانید.

پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید «گناهی که زودتر از سایر گناهان دامان انسان را می‌گیرد کفران نعمت است». امام علی(ع) نیز در این‌باره می‌فرمایند «کفران نعمت موجب لغزش قدم‌ها و از بین‌رفتن نعمت‌ها خواهد شد.» کفران‌نعمت نه تنها موجب از بین‌رفتن نعمت‌ها می‌شود، بلکه استواری در عقیده را نیز از بین خواهد برد.

امام علی(ع) در حکمت ۲۴۴ نهج‌البلاغه می‌‎فرماید «خداوند در هر نعمتی حقی دارد، کسی که آن حق را ادا کند خداوند نعمت را زیاد می‌کند و کسی که کوتاهی کند آن نعمت را در خطر زوال قرار خواهد داد.»

خداوند در سوره ابراهیم آیه هفتم می‌فرماید «وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ ۖ وَلَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ و [نیز یاد کنید] هنگامی را که پروردگارتان اعلام کرد که اگر سپاس‌گزاری کنید، قطعاً [نعمتِ] خود را بر شما می‌افزایم، و اگر ناسپاسی کنید، بی‌تردید عذابم سخت است.»

بر اساس این آیه از قرآن، نه تنها نعمت‌ها از بین می‌رود بلکه عذاب هم شامل حال انسان خواهد شد.خداوند در این آیه می‌فرمایند اگر انسان‌ها شکرگزار باشند خداوند شما را زیاد خواهد کرد منظور از این آیه آن است که وقتی انسان سعه صدرش بالاتر برود، وسعت دیدش بالاتر خواهد رفت، خودش رشد پیدا می‌کند، منظور از لَأَزِيدَنَّكُمْ رشد ایمانی و عقلی است.

شکر نعمت نیز بر سه قسمت است، اولی شکر زبانی که بالاترین نوع شکر است، دوم شکر قلبی است که انسان قلبا به آن نعمت رضایت داشته باشد و سوم نیز شکر عملی است به این مفهوم که ما بتوانیم آن نعمت را در جای خود به کار ببریم به عنوان نمونه اگر خداوند به ما سلامتی بخشیده بتوانیم در راستای کسب رضایت الهی قدم برداریم و آن نعمت‌ها را در جهت اهداف الهی استفاده کنیم. بنابراین استفاده از نعمت‌ها در جهت اهداف غیر الهی کفران نعمت است.

اگر ما با نعمت چشمی که خداوند به ما داده به جای استفاده درست به نگاه کردن به فیلم‌های مستهجن بپردازیم کفران نعمت کرده‌ایم. ویا با زبانی که خداوند به ما داده به جای هدایت دیگران به دروغ و تهمت بپردازیم، موجب ذلالت دیگران شویم.بنابراین تمامی اعضا و جوارح ما شکر عملی داردوشکر آن بدین صورت است که در جهت اهداف الهی آنها را به کار بگیریم.

گاهی ما انسان‌ها نعمت‌های فراوانی داریم اما با بروز یک مشکل نعمت‌ها را نادیده میگیریم و ناسپاسی میکنیم، و یا انسان‌ها در تعاملات با یکدیگر خدمات بسیاری به هم ارائه میکنند اما با سر زدن یک خطا از یک نفر تمامی خوبی‌ها فراموش میشود که این خلاف منطق و عقل است و نباید یک اشتباه تمامی خوبی‌های گذشته را پاک کند.