4 اصل قرآنی در برابر کارگزاران نظام و سرمایه‌داران + فیلم

حجت‌‌الاسلام والمسلمین حمید شهریاری، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی طی پیامی که در اختیار ایکنا قرار گرفته است، آغاز سال 1404 ه‌ش را تبریک گفت. متن این پیام به شرح ذیل است:

«الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَ لِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ

حلول سال نو شمسی را خدمت همه ایرانیان در سراسر دنیا تبریک عرض می‌کنم و برایشان آرزوی توفیق، سلامت و سعادت دارم.

امسال، سال نو در حالی آغاز می‌شود که عید نوروز مقارن با ایام ماه مبارک رمضان است. برای ما تجربه پیشینی نسبت به ترکیب بین اوقات شمسی و اوقات قمری از قدیم وجود داشته و ایرانیان به خوبی توانستند، سنت‌های ایرانی را با سنت‌های اسلامی تلفیق و ترکیب کنند و متناسب با هر کدام از مناسبت‌ها، رفتار خوبی از خود بروز دهند که نشانه عقلانیت و نهایت فرهنگ در ایرانیانی است که سبک زندگی‌شان ترکیبی از سبک زندگی ایرانی و اسلامی است.

آیه‌ای که در ابتدا قرائت شد، دلالت بر کسانی دارد که مکنتی بر روی زمین دارند و دستشان به جایی می‌رسد؛ حالا یا قدرت دارند یا ثروت یا امکاناتی دارند که می‌توانند بر روی زمین نوع سبک زندگی خودشان را تنظیم کنند. علاوه بر آن می‌توانند بر نوع سبک زندگی دیگران هم تأثیر بگذارند و با تأثیری که در زندگی دیگران دارند؛ مجتمع بهتری، اجتماع بهتری یا جامعه بهتری را برای خودشان و افرادی که در کنارشان قرار دارند، رقم بزنند.

«الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ»؛ کسانی که دارای مکنت بر روی زمین هستند، دارای قدرتی هستند، دارای ثروتی هستند و دارای امکاناتی؛ خداوند متعال در این آیه شریفه از آنها یاد کرده و چهار ویژگی را به آنها نسبت داده و گفته است اینها انسان‌هایی هستند که این چهار ویژگی را دارند و ما می‌توانیم این ویژگی‌ها را در افرادی که دارای قدرت، ثروت یا مکنت هستند و امکاناتی دارند، طبق نظر قرآنی مشاهده کنیم. 

طبیعتاً یکی از مهمترین مصادیق این آیه، کارگزاران نظام هستند که مسئولیتی در نظام جمهوری اسلامی و نظامات دیگر به عهده دارند و مخاطب اصلی و یکی از مخاطبان اصلی این آیه شریفه هستند. «الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ» این‌ها کسانی هستند که اقامه نماز می‌کنند. نماز به عنوان بزرگترین عبادت انسان در رابطه با خداوند متعال قرار دارد و رابطه انسان را با خدا تعریف و تنظیم می‌کند و این جمله به عنوان بزرگترین مصداق و اعلا و نمونه‌ای که در زندگی بشر برای رابطه انسان و خداست به عنوان الگو آمده است. «أَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ» پس اگر مکنتی دارید، امکاناتی دارید باید در راه اقامه نماز هزینه کنید و به کار بندید. 

دومین نکته «وَءَاتَوُاْ ٱلزَّكَوٰةَ»؛ کسانی که زکات می‌پردازند. زکات هم از باب روابطی است که انسان‌ها با خودشان دارند. خداوند در دنیا عده‌ای را با عده دیگر امتحان می‌کند و در آیاتی به این نکته اشاره شده که ما عده‌ای را ثروتمند و عده‌ای را فقیر قرار می‌دهیم تا بعضی را به واسطه بعضی دیگر امتحان کنیم، آزمایش کنیم. امروز روزی است که اگر کسی مکنتی دارد، حتماً باید به فقرا رسیدگی کند.

یکی از مهمترین آداب اسلامی به خصوص در عید نوروز این است که مراقب باشیم و به کسانی که سفره‌شان خالی است و دستشان از مال دنیا کوتاه است، کمک کنیم، با آنها همدردی و همدلی داشته باشیم. ثروتمندان رسیدگی کنند و سفره آنها را هم مثل سفره خودشان رنگین کنند تا همه در کنار هم زندگی خوشایندی داشته باشیم. رسیدگی ثروتمندان به فقرا و رسیدگی کسانی که مکنتی دارند، امکاناتی دارند به فقرا و کسانی که دستشان از مال دنیا کوتاه است و نمی‌توانند مایحتاج زندگی خودشان را تهیه کنند، یکی از شرایط و ضروریات است که صاحبان مکنت در زندگی خودشان رعایت کنند. آن وقت ما دارای جامعه‌ای خواهیم بود که افراد در آن دلسوز یکدیگرند، صفت رحمت الهی را در خودشان بروز می‌دهند و موجب می‌شوند که فقر از جامعه‌شان کنار برود یا کمتر شود.

سومین ویژگی «وَأَمَرُواْ بِٱلمَعرُوفِ» است. ما کارهای خوب زیاد داریم که در پیرامون‌مان وجود دارد. ویژگی سوم این است که امر به معروف می‌کنند، یعنی همدیگر را توصیه زبانی و کمک کنند تا این کارهای خیر و معروف و این کارهایی که همه آنها را کارهای نیک می‌پندارند، انجام شوند. معروف یعنی چیزی که همه عقلا آن را نیک می‌شمارند و به قول معروف عرف جامعه آن را می‌پسندد و اگر می‌بینند کسی برخلاف این رفتار می‌کند، توهین می‌کند، دروغ می‌گوید و دزدی و هیزی می‌کند از آن بدشان می‌آید؛ اینها اموری است که باید کسانی که مکلف شده‌اند و دارای مکنت هستند مانند کارگزاران نظام و کسانی که قدرت یا امکانات دارند، دیگران را تشویق و ترغیب کنند امور معروف را  به جا بیاورند. 

ویژگی چهارم «وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَ لِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ» است. منکر آن چیزی است که عقلای عالم از آن دوری می‌کنند و از آن بدشان می‌آید، از آن کراهت دارند. جامعه از بسیاری از کارها پرهیز می‌کند و کراهت دارد. احیاناً اگر کسی غفلتی کرد و به دلایلی از راه مستقیم خارج و وارد راه منکر شد، جامعه باید نسبت به او مسئولیت داشته باشد و دیگران را ترغیب کند تا از این منکرات پیشگیری کند. امور مذموم اموری هستند که همه عقلا آنها را مذمت می‌کنند، مثل دروغ، خیانت، گول زدن، تهمت زدن، توهین کردن. اینها منکراتی‌ هستند که همه عقلا در همه جوامع آنها را نهی کرده‌اند. نهی کردن از امور ناپسند ویژگی چهارمی است که خداوند متعال از کسانی که به آنها مکنت داده، امکانات داده، ثروت داده، مقامی داده، توقع دارد. 

توصیه بنده به کارگزاران نظام این است که این چهار ویژگی را مد نظر داشته باشند. کارگزاران نظام بخش مهمی از جامعه محسوب می‌شوند و نیز بخش قابل ملاحظه‌ای از اقتصاد کشور در حوزه کارگزاری در حال تنظیم است؛ بنابراین همه ما باید از دارایی‌های سازمان مراقبت کنیم به ویژه دارایی‌هایی که برای خدمت به مردم و برای خدمت به نظام مقدس جمهوری اسلامی تنظیم شده‌اند. همه ما موظف هستیم که این اصول چهارگانه را در رابطه با این دارایی‌ها رعایت کنیم و طوری رفتار کنیم که ان‌شاءالله به الگو و مدینه فاضله برای آیندگان تبدیل شود و اگر کسی خطا یا گناهی مرتکب می‌شود، پیگیری کنیم تا این خطا اصلاح شود که اصلاح‌گری یکی از ویژگی‌های مردان خداست. 

در نهایت هم ما اگر مسئولیت‌های خودمان را انجام دهیم، مابقی دست خداست «وَ لِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ» و خداوند متعال خودش به تقدیر خودش برای جوامع مختلف در طول تاریخ عاقبت‌هایی را رقم زده و امیدواریم ان‌شاءالله عاقبت خیر برای جامعه ما رقم بخورد.

امسال ایام نوروز مقارن با روز قدس است، همه ما موظف هستیم در راهپیمایی روز قدس شرکت کنیم و حمایت خودمان را از مظلومان عالم که امروز به اصلی‌ترین نیازهای روزمره خودشان که آب و غذا و سکونت است، محتاج هستند و در محرومیت به سر می‌برند، اعلام کنیم. جنایتکاران صهیونیست از رسیدن مایحتاج اولیه به مردم غزه جلوگیری می‌کنند و باید کمک کنیم تا این مایحتاج به دست مردم مظلوم غزه برسد، امنیت به کرانه باختری و جنوب لبنان و سوریه برسد. اینها جنایتکارانی هستند که روی جنایتکاران تاریخ را در جنگ جهانی دوم سفید کرده‌اند. افرادی هستند که هیچ رحمی بر کودک و پیر ندارند و امیدواریم خداوند متعال پیروزی را هر چه زودتر شامل حال مستضعفان بگرداند و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را محفوظ بدارد. بر توفیق و سعادت و سلامت مقام معظم رهبری بیفزاید و به همه ما توفیق خدمت به مردم و مستضعفان عنایت بفرماید.