قبل از هر سخنی باید گفت؛ اسلام از همان آغاز، برای زنان حقوق زیادی به رسمیت شناخت و در زمان و عصر خود، اسلام در زمینه‌های حق مالکیت و استقلال مالی، حق تحصیل و آموزش، حق انتخاب همسر و ازدواج، و حق مشارکت اجتماعی و سیاسی و... پیشرو بوده است، اما متاسفانه اجرای کامل این حقوق در طول تاریخ و نه فقط امروز با موانعی روبرو بوده است. بخشی از این چالش‌ها ناشی از ساختارهای سنتی و مردسالارانه و بخشی ناشی از تفسیرها محدودگرایانه از متون دینی است که متاسفانه امروز هم زنان مسلمان را با آنها درگیر کرده است و بخش دیگر هم ناشی از شرایط فرهنگی خاص هر جامعه است لذا فاصله‌ای میان منابع اصیل اسلامی و واقعیت‌هایی که در برخی جوامع مشاهد می‌شود؛ ایجاد شده است.
یکی از مهم‌ترین مانع پیش روی زنان مسلمان، فهم نادرست از تعالیم اسلامی است که گاهی از سوی برخی افراد و جریان‌ها مسائل به صورت گزینشی و مردانه تفسیر می‌شود. از سوی دیگر هم تبعیض‌های فرهنگی و ساختارهای ناعادلانه اجتماعی که غالباً ریشه در سنت‌های غیردینی دارند گاهی به نام دین توجیه می‌شوند و این وضعیت باعث می‌شود زنان از حقوقی که شرع برای آنها در نظر گرفته محروم شوند. از این رو بازخوانی اجتهادی متون دینی و اصلاح نگاه فرهنگی نسبت به زنان از ضروریات جامعه اسلامی است و باید به این نکته مهم پرداخته شود و به سمت این ضرورت، جامعه حرکت کند.
زنان مسلمان امروزه با چالش‌های چند لایه روبرو هستند؛ از یک سو با فشارهای فرهنگی و اجتماعی که اغلب نقش‌ها و قابلیت‌های آنها را محدود می‌کند؛ مواجه هستند و از سوی دیگر با جهانی‌شدن رسانه‌ای زنان مسلمان، با استانداردهای نابرابر مختلفی مواجه هستند، همچنین نگاه‌های افراطی و تفریطی که نسبت به جایگاه زن چه در قالب سکولاریزم بی حد و چه در قالب تحجر، هویت زن مسلمان را با بحران مواجه کرده‌است، لذا زنانی که بخواهند دین خود را از دست ندهند و در تلاش هستند، در میان دینداری و هویت فرهنگی و حضور اجتماعی خود تعادل پویایی ایجاد کنند، با فشار مضاعفی مواجه هستند، به‌طوری که این مسائل آنها را از زندگی روزمره‌شان دور می‌کند.
بله، این واقعیت تلخ را نمی‌توان انکار کرد که گروه‌های افراطی با برداشت‌های تحمیلی و سخت‌گیرانه‌ای که از دین دارند و با استفاده ابزاری از دین، تفسیر نادرستی از اسلام نشان داده‌اند که متاسفانه در این تفسیر، زن موجودی درجه دو تلقی می‌شود، در حالی که سیره پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) مملو از موضوعات مربوط به احترام، مشورت و حتی اعتماد به نقش زنان است که آیاتی در قرآن مستقیماً در این زمینه داریم. لذا لازم است علمای دین، نخبگان فرهنگی و حتی زنان اندیشمند این تصویر از زن را بازسازی و اصلاح کنند تا چهره واقعی دین در دفاع از کرامت زن هویدا شود. البته کارهایی تاکنون انجام شده و امیدوارم این اقدامات تداوم داشته باشد و به نتایج خوبی برسد.
زنان مسلمان امروز دغدغه‌هایی مانند هویت دینی در جهان مدرن، تحقق عدالت جنسیتی و مشارکت برابر در توسعه و رفع تبعیض‌های ساختاری دارند و برای پاسخ به این دغدغه‌ها هم می‌توان راهکارهایی ارائه داد. مهم‌ترین راهکار آموزش و توانمندسازی زنان در زمینه‌های دینی، حقوقی و اجتماعی است که به نظرم این مهم‌ترین راهکار به شمار می‌رود. البته راهکارهای دیگری ازجمله بازنگری در تفاسیر دینی به‌ویژه در حوزه فقه زنان با تکیه‌بر اصول عدالت و عقلانیت _ نه اینکه بخواهیم بگوییم تا به امروز این‌گونه نبوده است، زیرا فقه همواره پویا بوده_، ایجاد بسترهای قانونی و فرهنگی برای حضور فعال زنان در عرصه‌های مدیریت، فرهنگ، سیاست و...، حمایت از گفت‌وگوهای بین نسلی و تقویت مشارکت خانواده‌محور که در آن نقش زنان در کانون جامعه به رسمیت شناخته شود و بتوانند در جامعه فعالیت داشته باشند، در زمره راهکارهای قابل ارائه است.
انتهای پیام