در سال ۱۳۶۶ راهپیمایی برائت از مشرکان، با حملۀ نیروهای عربستان مواجه و به خاک و خون کشیده شد. این حادثه بازتاب گسترده‌ای در جهان داشت. امام‌خمینی(ره) در واکنشی شدید، این حادثه را پیام استقامت و مظلومیت زائران ایرانی از کنار خانه کعبه شمرد و مسئول اصلی این حادثه را آل سعود به نمایندگی از آمریکا و اسرائیل دانست. ایشان انگیزه اصلی آل سعود را استیصال و خشم آمریکا در برابر انقلاب اسلامی توصیف کرد.
حادثه کشتار زائران ایرانی منجر به قطع یک‌جانبه مناسبات سیاسی دو کشور از طرف عربستان و نیز توقف سه‌ساله اعزام زائران ایرانی به حج شد. به منظور بازخوانی این حادثه و تحلیل علت و چرایی این حادثه تلخ خبرنگار ایکنا از همدان با حجت‌الاسلام سجاد جمشیدی، پژوهشگر موسسه کلامی احیاء و مدرس حوزه علمیه همدان، گفت‌وگویی کرده است که مشروح آن را در زیر می‌خوانیم:
فاجعه کشتار حجاج که به کشتار حجاج عمدتا ایرانی در حج تمتع ۱۳۶۶ هجری شمسی در مراسم برائت از مشرکان رقم خورد، در این فاجعه نیروهای عربستانی با حمله به این مراسم حدود ۴۰۰ نفر از حجاج ایرانی، لبنانی و فلسطینی، پاکستانی، عراقی و دیگر کشورها را به شهادت رساندند و حدود ۵ هزار نفر مجروح و عده‌ای بی‌گناه نیز دستگیر شدند. این فاجعه که در دوران ملک فهد اتفاق افتاد عکس‌العمل شدید مقامات ایرانی به ویژه امام خمینی(ره) را در پی داشت و به دنبال آن روابط سیاسی ایران و عربستان قطع شد و هیچ زائری از ایران برای حج اعزام نمی‌شد.
هنگامی که بیش از ۱۵۰ هزار زائر در خیابان‌های مکه برای شرکت در مراسم برائت از مشرکین حرکت می‌کردند مأمورین دولت سعودی با آمادگی قبلی در حالی که مجهز به انواع اسلحه سرد و گرم بودند با مسدود کردن محور اصلی حرکت جمعیت، به سرکوب و کشتار حجاج پرداختند. همچنین قطعات بزرگ سنگ و تیکه‌های سیمان بر روی سر مردم فرود می‌آمد نیروهای امنیتی سعودی با چماق و چوب‌دستی وارد صفوف راهپیمایان شدند و با خشونت تمام شروع به ضرب و شتم افراد کردند. حتی سعودی‌ها به این جریان هم اکتفا نکردند و افرادی که از مهلکه گریخته بودند آنها را نیز پیدا کردند و آنها را مورد ضرب‌وشتم قرار دادند. حتی آمبولانس‌هایی که برای نقل و انتقال حاجیان می‌آمدند آنها را نیز مورد ضرب و شتم قرار می‌دادند.
رهبر انقلاب به حدی ناراحت شدند که در یکی از پیام‌های خود فرمودند «جنایت تاریخی شکستن احترام حرم امن الهی که در دل مسلمان جهان اتفاق افتد چیزی نیست که بتوان تا ابد آن را فراموش کرد و در رابطه با آن سکوت کرد». همچنین در پیام دیگری فرمودند «کشتار زائران خانه خدا توطئه‌ای بود برای حفظ سیاست‌های استکبار و به منظور جلوگیری از نفوذ اسلام ناب محمدی است.»
اینقدر این فاجعه مهم و درآور و ناراحت کننده است که مرحوم امام در پیام تاریخی در ۱۲ مرداد سال ۶۶، خطاب به سرپرست حجاج ایرانی اینچنین فرمودند «آنها به دست خود اسباب افتضاح خود را فراهم کردند ما اگر می‌خواستیم به جهان اسلام ثابت کنیم که کعبه‌داران کنونی لیاقت سربازی و میزبانی خانه خدا را ندارند و جز اینکه سرباز اسرائیل و آمریکا هستند، بدین خوبی نمی‌توانستیم به جهانیان ثابت کنیم. کارگزاران بی لیاقت سعودی با نهایت قساوت قلب در این زمینه عمل کردند و حقیقت وجودی خود را به جهانیان نشان دادند.»
همچنین رهبر انقلاب در اولین پیام پس از این فاجعه به ضرورت عمل برائت و بیزاری از دشمنان تأکید دارند. حج تنها یک حرکت عبادی نیست بلکه حج کانون معارف الهی است که از آن محتوای سیاست اسلام را در تمامی زوایای زندگی باید جست‌وجو کرد. حج عرصه نمایش و آیینه سنجش استعدادها و توان مادی و معنوی مسلمانان است مسلما حج بی‌روح و بی‌تحرک و بدون قیام حج بی‌برائت، حج بیوحدت، حج نیست.
زائران حرم امن الهی به ویژه زائران ایرانی عمل برائت از مشرکین را انجام می‌دادند. حال مرحوم امام خمینی(ره) بر این موضوع اشاره دارد که حجی که در آن برائت از مشرکین نباشد، حج نیست چراکه یکی از اعمال مهم حج، برائت از مشرکین است و برائت جزئی از فروع دین محسوب می‌شود و این از واجبات مهم دین الهی است.
ما در کنار نماز، روزه و حج دو اصل تولی و تبری را داریم. تبری به معنای این است که مسلمان نسبت به دشمنان دین و اعتقادات اظهار برائت و بیزاری بجوییم که در عصر ما دشمنان دین جز استکبار جهانی نیست که تمام تلاش خود را برای غارت و چپاول کشورهای اسلامی دارند. برائت و بیزاری مسلمانان در حج از این استکبار، نوعی اعلام آمادگی برای مبارزه با آنها است و به نوعی اعلام هوشیاری و بیداری در مقابل آنهاست. متاسفانه رژیم آل سعود که از حقیقت اسلام به دور است با عمل مهم برائت از مشرکین مخالفت می‌کند و به همین دلیل آن فاجعه را رقم می‌زند و مخالفت خود را در قالب همان فاجعه نشان می‌دهد.
آل سعود با حمایت استعمارگرانی همچون آمریکا و اسرائیل بر روی کار آمده و از همین جهت حافظ منافع استعمارگران است. آل سعود مبلغ توحیدی هستند که ارتباط آن با حجت‌های الهی و جانشینان پیامبر منقطع شده و درحالی که ما برای فهم توحید باید به درگاه امامان معصوم برویم، آل سعود خود را از خلیفه‌های اصلی خداوند جدا کرده و توحیدی را ارائه می‌کند و قرائتی از اسلام را دارد که در خدمت ظالمان و مستکبران جهان است.
آل سعود خود را خادم حرم می‌داند درحالی که با طرفداری از استکبار زمان، آمریکا و اسرائیل که علیه مظلومان غزه و فلسطین هستند که به آنها خدمت می‌کند. آنها می‌خواهند حضور شیعیان و آشنایان با اهل بیت را در مراسم حج کمرنگ کنند چراکه حضور شیعیان موجب بیداری جهان اسلام خواهد شد، حج ظرفیتی عالی برای آشنایی و همدلی و هم بستگی مسلمانان به ویژه علیه جهان کفر و نفاق است و ظرفیتی برای تبادل فکر و عقاید و باورهای صحیح است که به همین علت آل سعود از حضور بیداردلان که حضور آنها موجب هوشیاری و بصیرت است هراس دارد.
گاهی ضرورت هم ایجاب می‌کند که در اثر نداشتن امنیت جانی و عدم حفظ عزت و کرامت حاجیان، روابط را ما کم رنگ کنیم و حتی در برهه‌ای حج عمره را هم تعطیل کنیم و به ویژه شاهد بودیم که به علت رعایت نکردن سعودی‌ها در یک برهه‌ای چند ساله مجبور به تعطیلی حج عمره شدیم چرا که حفظ عزت وکرامت حجاج اهمیت والایی دارد و سعودی‌ها باید آن را رعایت کنند.
در دهه ۹۰ می‌بینیم که جان زائران برای آنها اهمیت ندارد و بر اثر بی تدبیری و بی کفایتی و یا حتی از ردی غرض حادثه منا را پیش آوردند و صدهانفر کشته و زخمی شدند که البته در آن دوران حج واجب تعطیل نشد چراکه نباید یکی از مهم‌ترین اعمال عبادی انسان متوقف شود. اما در چند سال اخیر با دیپلماسی‌های صورت گرفته روابط بین عربستان و ایران بهتر از قبل شده است.
انتهای پیام