وی ادامه داد: دومین اقدام امام باقر(ع) این بود که زمانیکه ملاحظه کرد تفسیر به رای‌ها جدی شده و حشویه‌ها یا سایر افراد از خود برداشت‌های تاویلاتی دارند و به جای تفسیر و کشف قرآن، حرف‌های خود را بر قرآن تحمیل می‌کنند، علاوه بر تفسیر قرآن به مبارزه با تحریف نیز اقدام کرد.
استاد دانشگاه ابراز کرد: سومین اقدام امام این بود به تربیت شاگردانی که کار تفسیر قرآن را انجام دهند، پرداخت یعنی ایشان نه تنها خودش به تفسیر پرداخت بلکه به تربیت شاگردانی مانند زراره، محمد بن مسلم و ابو بصیر نیز اقدام کرد.
وی گفت: امام باقر(ع) در آیه «وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ؛ و اين قرآن را به سوى تو فرود آورديم تا براى مردم آنچه را به سوى ايشان نازل شده است توضيح دهى.» می‌دید که برخی آن را به گونه‌ای دیگر معنا می‌کنند بنابراین ایشان فرمود که منظور در این‌جا امامت است و توضیح می‌داد چه کسی برای مردم باید اسلام را تبیین کند، قرآن که نمی‌تواند سخن بگوید پس به قرآن ناطق نیاز و منظور از قرآن ناطق امام است.
جهانگیری اظهار کرد: در آیه ۵۵ سوره مائده «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ؛ سرپرست و دوست شما فقط خدا و رسول اوست و مؤمنانی [مانند علی بن ابی طالب اند] که همواره نماز را برپا می دارند و در حالی که در رکوعند [به تهیدستان] زکات می‌دهند.» امام فرمود که منظور از این آیه امام علی(ع) است.
وی گفت: امام باقر(ع) در آیه ۱۲۴ سوره بقره «إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا؛ خداوند به او فرمود: من تو را امام و رهبر مردم قرار دادم» تلاش کرد به مردم بگوید که برخی می‌خواستند از این آیه تعبیر خلافت کنند اما منظور از این امامت است و امامت یک مفهومی فراتر از خلافت و خلافت یک مفهوم سیاسی است، ولی امامت افزون بر رهبری سیاسی، رهبری معنوی و رهبری معرفتی و مرجعیت معرفتی جامعه را بر عهده دارد.
استاد سطوح عالی حوزه عنوان کرد: در آیه ۲ سوره مائده «وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ؛ و در نيكوكارى و پرهيزگارى با يكديگر همكارى كنيد و در گناه و تعدى دستيار هم نشويد.» امام فرمود که البر همان ولایت اهل بیت(ع) و تقوا پرهیز از دشمنان ماست بنابرین امام جایگاه امامت را در این احادیث برجسته می کرد بنابرین امام باقر(ع) با سه کنشگری سعی داشت که تربیت نسل داشته باشد، همچنین با تحریف مبارزه کند و تفسیر نیز انجام دهد.
وی در پاسخ به اینکه شیوه مبارزاتی امام باقر(ع) چگونه بود، افزود: امام در شیوه مبارزاتی خود دریافتند که باید شاگردانی تربیت کنند که معارف را به خوبی معرفی سازند و در این راستا ابتدا مناظراتی شکل دادند و گفتگو کردند.
جهانگیری بیان کرد: امام باقر(ع) با تربیت شاگردان تلاش کرد تا نگذارد جریان‌های رقیب مانع معرفی اسلام ناب شوند و همچنین ایشان با تربیت شاگردان از آن‌ها خواست تا در مناظرات و گفتگوها شرکت کنند و این زمینه سبب شد که در زمان امام صادق(ع) اوج این فعالیت ها را مشاهده کنیم و ایشان زمینه را برای تبدیل حوزه علمیه بزرگ شیعی به حوزه علمیه بزرگ اسلامی فراهم آورد.
وی گفت: یکی دیگر از مبارزات امام، مبارزه با تحریفاتی است که نسبت به اسلام در حال ایجاد بود و آیات قرآن را به نفع خلافت تفسیر می‌کردند که امام در این شرایط آیات را معنا و تفاوت امامت با خلافت را بازگو کرد و با تفسیر قرآن و مبارزه با تحریف تلاش داشت تا اسلام اصیل در جامعه شکل بگیرد.
استاد حوزه ابراز کرد: امام باقر(ع) یک مرزبندی عقیدتی تعریف میکند، برای مثال مفهوم امامت و ولایت را در آن حدیث معروف که می‌گوید اسلام بر پنج چیز است و یکی از این پنج مورد ولایت است، معنا میکند؛ همچنین امام عدل و رجعت را معنا میکند با وجود اینکه رجعت آن زمان اتفاق نیفتاده بود.
وی در پاسخ به اینکه امام محمد باقر(ع) چگونه برای معرفی اسلام می‌کوشید، ادامه داد: امام حتی عقایدی از شیعه را که در آینده اتفاق خواهد افتاد، تبیین میکند و این‌چنین مرز اسلام علوی و اسلام اهل بیتی را با اسلام‌های دیگر مشخص می‌سازد.
جهانگیری بیان کرد: امام باقر(ع) شاگردان بسیاری را در زمینه قرآن، حدیث و علوم مختلف از جمله محمد بن مسلم، هشام بن سالم و افراد دیگر تربیت کرد که بتوانند علیه کج روی‌ها مبارزه و مناظره کنند.
وی گفت: عده‌ای در زمان امام، احادیث جعل می‌کردند تا از این طریق برای حکومت اموی اعتبار جمع کنند اما امام با آن‌ها مبارزه کرد، ایشان قیام به معنای جهاد انجام نداد اما یک قیام فرهنگی داشت.
گفت‌وگو از الهام حلاجیان
انتهای پیام