حفظ صلح، آرامش و امنیت در جامعه؛ در قرآن کریم می‌فرماید: « وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنْتُمْ عَلَى شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ؛ و همگى به ريسمان خدا چنگ زنيد و پراكنده نشويد و نعمت خدا را بر خود ياد كنيد آنگاه كه دشمنان [يكديگر] بوديد پس ميان دلهاى شما الفت انداخت تا به لطف او برادران هم شديد و بر كنار پرتگاه آتش بوديد كه شما را از آن رهانيد اين گونه خداوند نشانه هاى خود را براى شما روشن مى كند باشد كه شما راه يابيد.» (سوره آل عمران/ آیه ۱۰۳)، تفرقه کرانه گودال آتش جنگ است و تنها اتحاد خطر افتادن در چنین گودالی را برطرف می‌سازد. از اینرو اتحاد میان پیروان ادیان الهی، از تنشهای مابین آنها کاسته و موجب صلحی پایدار میان آنها میشود. (رک؛ طباطبائی، ۱۳۷۴: ج ۳، ص ۵۷۳).
بیشتر بخوانید:
از بین رفتن سلطه دشمنان: در آیه 4 سوره قصص آمده است: «إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فِي الْأَرْضِ وَجَعَلَ أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ طَائِفَةً مِنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْنَاءَهُمْ وَيَسْتَحْيِي نِسَاءَهُمْ إِنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ؛ همانا فرعون [در سرزمین مصر] برتری جویی و سرکشی کرد و مردمش را گروه گروه ساخت، در حالی که گروهی از آنان را ناتوان و زبون گرفت، پسرانشان را سر می برید، و زنانشان را [برای بیگاری گرفتن] زنده می گذاشت؛ بی تردید او از مفسدان بود.» دشمنی همچون فرعون توانست با ایجاد تفرقه در میان جامعه بنی اسرائیل، از آنها سوء استفاده نموده، به استثمار و بهره کشی از آنها روی آورد (مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ۱۳۸۶: ج ۲، ص ۸۵).
عدم تنازع: وجود منازعه میان احاد مؤمنین بالله می‌تواند صفوف وحدت آفرین آنان را از بین ببرد. نکته‌ای که آیه 46، سوره انفال موید آنست: « وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ؛ و همه پیرو فرمان خدا و رسول باشید و هرگز راه اختلاف و تنازع نپویید که در اثر تفرقه ترسناک و ضعیف شده و قدرت و عظمت شما نابود خواهد شد، بلکه همه باید یکدل، پایدار و صبور باشید، که خدا همیشه با صابران است.»
قدرت‌نمایی؛ اتحاد و یکدلی میان مؤمنان در سایه تقویت تمام قوا، علاوه بر آنکه موجب حفظ قدرت و جبروت آنها میشود، عاملی است تا دشمنان یارای تسلط بر آنان نباشند. ارجاع به آیه 60 سوره انفال شاهدی بر این نکته است: « وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ؛ و هر چه در توان داريد از نيرو و اسبهاى آماده بسيج كنيد تا با اين [تداركات] دشمن خدا و دشمن خودتان و [دشمنان] ديگرى را جز ايشان كه شما نمىشناسيدشان و خدا آنان را مىشناسد بترسانيد و هر چيزى در راه خدا خرج كنيد پاداشش به خود شما بازگردانيده مى شود و بر شما ستم نخواهد رفت.»
مراعات حقوق اقلیت‌ها؛ بر مبنای آنچه که در آیه 8 سوره ممتحنه آمده است: «لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ؛ [اما] خدا شما را از كسانى كه در [كار] دين با شما نجنگيده و شما را از ديارتان بيرون نكرده اند باز نمى دارد كه با آنان نيكى كنيد و با ايشان عدالت ورزيد زيرا خدا دادگران را دوست مى‌دارد.»
قرآن کریم اجازه می‌دهد اقلیت‌هایی که به دنبال جنگهای مذهبی با مسلمین نبوده، و یا به هر طریقی به دنبال فشار آوردن به مسلمانان نیستند و اندیشه اخراج آنان از سرزمین‌هایشان را ندارند، از حقوق انسانی برخوردار بوده و در جامعه اسلامی و تحت لوای حکومت اسلامی زیست کنند (رک؛ شاه محمدی، ۱۳۸۲: ص ۱۸۹-۲۳۶).
از عوامل مهم دیگر در فراهم شدن زمینه تحقق صلح جهانی بهره جستن عالمان دینی از کتب آسمانی دیگر ادیان است همانگونه که امام خمینی(ره) بر اساس مبانی قرآنی با استفاده از آیات کتب مقدس اسلام و مسیحیت در سطر‌های آغازین پیامی که به مناسبت میلاد حضرت مسیح در سال ۱۳۵۸ مرقوم نمود‌ه‌اند، با تمسک به آیاتی از قرآن کریم و همچنین برشمردن فقراتی از انجیل متی، ضمن اشاره به آیاتی در باب عدالت محوری خداوند و پیروان حق، از مسیحیان و علمای مسیحی دعوت می‌کنند تا در ستاندن حق مظلومان از جباران و ستمکاران جهان، همانند ملت ایران، بپا خیزند (خمینی، ۱۳۷۸: ج ۱۱، ص ۳۷۵-۳۷۶).
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُون؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد براى خدا به داد برخيزيد [و] به عدالت شهادت دهيد و البته نبايد دشمنى گروهى شما را بر آن دارد كه عدالت نكنيد عدالت كنيد كه آن به تقوا نزديك‌تر است و از خدا پروا داريد كه خدا به آنچه انجام مىدهيد آگاه است.» (سوره مائده/ آیه 8)
در انجیل آمده که «خوشا به حال آنان که گرسنه و تشنۀ عدالتند؛ از آن رو که سیر نخواهند شد. (متی ۵: ۶) و یا آمده که «خوشا به حال آنان که از بهر عدالت زحمت می‌کشند؛ به سبب آنکه مملکت آسمانی از آنهاست.» (متی ۵: ۱۰).
اشاره حضرت امام به آیات قرآن کریم و کتاب مقدس، پشتوانه‌ای قرآنی دارد. زیرا خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم، به مناسبت، فقراتی از انجیل و تورات را ذکر نموده است. همانند نکاتی که در طه، ۱۱؛ بقره، ۸۳ و ۸۵، مائده: ۴۶ و ۴۷؛ توبه، ۱۱۱ ذکر شده است.
امام خمینی(ره) به عنوان یکی از شخصیتهای تأثیرگزار در عرصه بین الملل، اسوهای قابل تأسی در جهان امروز به شمار می‌روند. از جمله مواردی که می‌توان در تحقق صلح جهانی از ایشان الگوبرداری نمود، شیوه تعامل و برخورد‌های ایشان با پیروان ادیان الهی است. از اینرو در این 4 نوشتار تلاش شد تا با بازمعرفی برخی از برخورد‌های حضرت امام با پیروان ادیان آسمانی مبتنی بر قرآن کریم، نقش آن را در ایجاد صلح جهانی مورد تحلیل قرار داد.
تبریک گفتن اعیادی همچون نوروز و کریسمس با انتخاب مضامینی زیبا و دقیق خطاب به پیروان ادیان الهی، نشان از کاربست دقیق حضرت امام از واژههایی همچون ایام الله و عید است که در قرآن کریم مورد اشاره واقع شده است و یادآور روز‌هایی است که با هویت ایرانی زرتشتیان و عیسوی مسیحیان عجین است.
با توجه به اینکه دعا نمودن در حق دیگران نوعی عبادت الهی محسوب میشود، در میان مردم متعارف و مرسوم است از یکدیگر التماس دعا داشته باشند. امام (ره) نیز به همین مناسبت در ایام عید کریسمس از مسیحیان میخواهند تا برای نجات ملت مظلوم ایران از شر فتنه‌های مستکبران عالم دعا کنند. اینگونه برخورد‌ها به نوعی توجه دادن مسیحیان به نقاط اشتراک ادیان الهی که همان توحید است، می‌باشد.
معرفی انبیاء و اسوه‌ها از سوی قرآن کریم به انگیزه تبعیت از آنها، دیگر سیرهای است که حضرت امام به عنوان نقطه اشتراکی ما بین ادیان الهی معرفی می‌کنند. ایشان ضمن احترام به مقام حضرت عیسی و حضرت مریم سلام الله علیهما و برشمردن برخی از صفات و ویژگیهای شایسته آن بزگواران، از مسیحیان میخواهد تا با تأسی به این این بزرگواران موجبات سعادت خویش را فراهم آورند.
صراحت حضرت امام در امر به معروف و نهی از منکر، تنها مختص به مسلمانان نیست، تذکرات سازنده ایشان خطاب به علمای ادیان برای نصیحت سران کشورها، حمایت از مظلومان و مستضعفان و تأسی پذیری از انبیاء و همچنین تذکراتی که عوام پیروان ادیان در همین زمینه داده‌اند، در واقع توجه به آن‌دسته خطابات قرآنی است مؤمنان را به امر به معروف و نهی از منکر فرا می‌خواند.
ایجاد وحدتی پایدار و حفظ آن حول محور توحید میان پیروان ادیان الهی، از کلیدی‌ترین نکاتی است که حضرت امام(ره) بر آن تأکید همیشگی داشته‌اند. چراکه که در سایه وحدت، رفاه و امنیت، عدالت، آزادی، دستیابی به احترام و عدالت اجتماعی و اتحاد در مقابل دشمنان بدست می‌آید. نکته‌ای که قرآن کریم در سوره‌های آل عمران/ آیه ۶۴ و عنکبوت/ آِه ۴۵ به آن اشاره نموده و ثمراتی چند برای آن برشمرده است.
رعایت حال مخاطب مسیحی در استناد به متن مقدس منتسب به آنان و همچنین اشاره به مصادیق قرآنی آن، یکی از کار‌های شایسته‌ای است که حضرت امام(ره) از فرهنگی که برآمده از قرآن کریم است، درس گرفته‌اند.
با توجه به این نکات می‌توان نتیجه گرفت که جضرت امام(ره) شایستگی خود را درفراگیری معارف قرآنی و کاربست عملی آنها به بهترین نحو به منصه ظهور رسانده‌اند. رعایت این‌دسته از نکات است که ایشان را به عنوان الگویی درخور برای همه جهانیان معرفی نموده است و موجبات تحسین بسیاری از سیاستمداران و متفکران غربی را به همراه داشته است. از اینرو بایسته است تا با نگاهی دگرباره به سیره عملی و گفتاری ایشان، جهت فراهم شدن صلح جهانی و نهادینه شدن مهر و محبت پیروان ادیان به همدیگر درس‌های را فرا گرفته و به جهانیان معرفی شود.
انتهای پیام