هجدهم ذی‌الحجه نقطه عطفی در تاریخ شیعه و اسلام است، در این روز پیامبر گرامی اسلام(ص) به دستور خداوند متعال، حضرت علی(ع) را به عنوان جانشین خود معرفی کردند، در این خصوص خبرنگار ایکنای قزوین با مرتضی فاضل، مدرس دانشگاه گفت‌وگویی کرده است که در ادامه آن را می‌خوانیم.
غدیر فقط یک انتصاب نیست بلکه آغاز دین کامل و مرحله دوم بشریت است. غدیر یعنی خداوند، بشر را وارد مرحله دوم زندگی خود کرد. در غدیر، اکمال دین، اتمام نعمت و رضایت الهی به اسلام هم‌زمان اعلام شد؛ نکته مهم آن‌جاست که این اسلامِ مورد رضایت وقتی معنا دارد که ولایت در آن محقق باشد.
در سوره مائده سه نوع دینداری شامل دینداری در حد حدودالله، دینداری مأیوس‌کننده و دینداری کامل مطرح شده است؛ در «دینداری در حد حدودالله» احکام ظاهری رعایت شده و اثر اجتماعی آن کم‌خطر برای دشمنان است. ویژگی «دینداری مأیوس‌کننده» این است که با ولایت جزئی همراه است و کفار نسبت به آن احساس تهدید می‌‌کنند.
«دینداری کامل» همراه با ولایت فعال و جریان یافته است و اثر اجتماعی آن این است که نظام دینی تحقق یافته و پاسخ‌ها سریع داده می‌شود. در دین کامل، خدا نقد کار می‌کند، مانند حضرت مریم(س) که هر وقت عبادت می‌کردند، رزق نازل می‌شد. در دین کامل، دعاها «امید» نیستند، واقعیت جاری هستند و این یعنی اینکه ما هنوز وارد دین کامل نشده‌ایم.
غدیر پایان دوره اول بشر است. از غدیر تا ظهور، زمان آماده‌سازی برای ورود به مُلکِ عظیم است. نمازی که در روز غدیر اقامه شد، شبیه همان نمازی است که در آغاز ظهور با امامت امام زمان(عج)، حضور همه انبیا(ع) و اهل‌بیت(ع)، برای آغاز مرحله نهایی تاریخ بشر اقامه خواهد شد.
غدیر نقطه اکمال دین و تقابل تمدن‌ها است. خداوند می‌فرماید «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ؛ امروز، دين شما را كامل كردم» یعنی امروز، اهرم نهایی دین یا همان ولایت وارد شد. پیش از غدیر، دین در سطح «احکام» مانند نماز، روزه، حدود، حلال و حرام بود که کفار از چنین دینی نمی‌ترسیدند و حتی گاهی با آن خوش بودند برای همین خداوند متعال فرمود «الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُواْ مِنْ دِینِکُمْ؛ امروز، کفار از دین شما مأیوس شدند».
دینداری که با سلبریتی‌سازی غربی کنار می‌آید، دین مأیوس‌کننده نیست. آن دینداری که با بانک‌داری ربوی، جامعه‌شناسی غربی و اقتصاد سرمایه‌داری کنار می‌آید، مأیوس‌کننده نیست.
در خطبه غدیر، پیامبر(ص) فرمود «او (علی) با ناکثین، مارقین و قاسطین خواهد جنگید» این بدان معناست وقتی دینداری ولایی، میدان‌دار شود، تعارف ندارد و تا برپایی نعمت تامه، می‌ایستد.
دین کامل دینی خطرناک برای کفار است و این در حالی است که در دین ناقص یک دین بی‌خطر محسوب می‌شود. هدف دین کامل ساخت جامعه صالح است اما دین ناقص تنها به خوب بودن انسان‌ها کفایت می‌کند. دین کامل در مدیریت جامعه، اقتصاد و تمدن کاربرد دارد اما دین ناقص در سطح احکام، ظواهر و اخلاق شخصی افراد است؛ البته باید گفت که ما هنوز وارد دین کامل نشده‌ایم و انقلاب اسلامی، قدمی در این مسیر بوده است.
تا وقتی دین ما به ولایت گره نخورد و در مدیریت زندگی به یهود و نصاری نگاه کنیم، از دین کامل فاصله داریم. غدیر این شکاف را مسدود می‌کند و امام زمان(عج) خواهد آمد تا دین کامل را محقق کند.
واقعه غدیرخم نقطه عطفی در تاریخ بشریت محسوب می‌شود، در حقیقت غدیر، گذار از نبوت به امامت و آغاز ورود به آخرالزمان است. این رویداد نه تنها معرفی امام علی(ع) به‌عنوان جانشین پیامبر(ص) بود، بلکه انتقال جهان از دوران نبوت به عصر امامت را رقم زد. این تحول، ساختار جدیدی از هدایت الهی را پایه‌ریزی کرد که تا ظهور امام زمان(عج) تداوم خواهد یافت.
تاریخ هدایت الهی به دو دوره متمایز تقسیم می‌شود؛ دوره نبوت از حضرت آدم(ع) تا خاتم‌النبیین(ص) و دوره امامت که از غدیر خم تا ظهور حضرت مهدی(عج) است. البته این تقسیم‌بندی در آیات قرآن و روایات معصومین(ع) مورد تأکید قرار گرفته است، در واقع غدیرخم حلقه اتصال این دو دوره و دروازه ورود به عصر جدیدی از هدایت الهی است.
در روز غدیر، امام علی(ع) به چهار مقام کلیدی امامت، ولایت، عمارت و هدایت منصوب شدند؛ در امامت ایشان مسئولیت هدایت معنوی بشر را بر عهده دارند، در ولایت سرپرستی امور دنیوی جامعه، در عمارت آبادانی جهان و در هدایت نیز رهبری عملی امت اسلامی را بر عهده دارند. انتصاب حضرت علی(ع) تحولی بنیادین در نظام هدایت الهی ایجاد کرد و مسیر تاریخ را تغییر داد.
وفا نکردن به پیمان غدیر، آثار سوء متعددی برای امت اسلامی به همراه داشت. محرومیت از برکات مادی و معنوی، بروز فتنه‌ها و انحرافات، تأخیر در فرآیند ظهور در مقابل، پای‌بندی به این پیمان می‌توانست جامعه اسلامی را به جایگاهی رفیع برساند و زمینه‌ساز ظهور باشد.
واقعه غدیر همچنان به‌عنوان محور وحدت امت اسلامی و مبنای حرکت به سمت ظهور مطرح است. توجه به این رویداد تاریخی می‌تواند هویت شیعی را تقویت کند، مسیر حرکت به سمت ظهور را هموار سازد و الگویی برای حکومت عدل مهدوی ارائه دهد.
در سوره مائده سه سطح از دینداری بیان شده است؛ سطح نخست دینداری حدود محور مانند رعایت حلال، حرام و شرعیات؛ سطح دوم دینداری مأیوس‌کننده کفار و سطح سوم دینداری کامل است که با غدیر محقق شد و خداوند در آیه سوم سوره مائده با فرمود «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ؛ امروز، دين شما را كامل كردم». دین کامل مساوی با دین کاربردی است؛ دین کامل صرفاً مجموعه احکام نیست، بلکه سیستمی زنده است که با ولایت امیرالمؤمنین(ع) به بهره‌برداری می‌رسد.
غدیر زادروز رسمی حزب‌الله است؛ با بیعت در غدیر نخستین هسته حزب‌الله تحت فرماندهی امیرالمؤمنین(ع) تشکیل شد که شرط بقای آن تداوم بیعت با ولی عصر(عج) در قالب ولایت فقیه است. ولایت فقیه در واقع امتداد غدیر است همچنان که امام خمینی(ره) فرمودند «ولایت فقیه پرتوی از ولایت رسول‌الله(ص) است» بنابراین برای وفای به غدیر باید در حکومت عدل مهدوی مشارکت کرد.
اگر بخواهیم حقیقت ولایت را از منظر قرآن فهم کنیم، باید آن را نه فقط یک رابطه عاطفی یا شعار ظاهری، بلکه یک مأموریت الهی در یک پروژه دقیق بدانیم. نباید در عبارت «علی ولی‌الله» توقف کرد. باید بپرسید در کدام موضوع، با چه مأموریتی و تا کجا حضرت علی(ع) ولی خدا هستند.
ولایت به معنای حرکت دادن یک انسان، یک جامعه یا حتی یک جهان از یک نقطه به مقصد است. خداوند در سوره بقره فرموده «اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّور؛ خدا سرپرست كسانى است كه ايمان آورده‌اند، آنان را از تاريكى‌ها به سوى روشنايى بيرون می‌برد» «عَلِيٌّ وَلِيُّ اللَّه» یعنی خداوند، امیرالمؤمنین(ع) را ولیّ بخشی از این مأموریت قرار داده است.
نکته مهم این است که همه ملائکه واسطه‌اند، اما هر واسطه‌ای ولی نیست. ولی کسی است که اشراف دارد، مدیریت می‌کند و مأمور به حرکت دادن پروژه است. اگر امروز از ولایت سخن می‌گوییم، باید معلوم شود این ولایت در چه موضوعی و با چه مقصدی است.
شناخت ولی، بدون شناخت نقشه راه، نگاه سطحی است. در روزگار غیبت، ولی اصلی پروژه الهی، امام زمان (عج) است؛ ایشان ولیِ مأمور به تحقق ملک عظیم الهی در زمین هستند.
انتهای پیام