نشست تخصصی «جهاد امروز؛ روایت همبستگی، ایستادگی، تبیین» روز سه شنبه ۱۰ تیرماه با حضور جمعی از فعالان فرهنگی، رزمندگان، کارشناسان اجتماعی و مسئولان برگزار شد. این نشست به ابتکار جهاد دانشگاهی و در راستای پویش «وقت جهاد ماست» با هدف تبیین ضرورت همبستگی اجتماعی در برابر تهدیدات معاصر، چه در سطح داخلی و چه در عرصه بین‌المللی، برگزار شد.
در این نشست، ضمن مروری بر نقش مردم، دین، و رهبری در شکل‌گیری همبستگی ملی در دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، به بیان راهکارهایی برای تقویت سرمایه اجتماعی، بازسازی اعتماد عمومی و مقابله با جنگ روایتها در شرایط کنونی کشور پرداخته شد.
تأکید بر عقلانیت فرهنگی، بازگشت به مفاهیم اصیل عاشورایی، و مشارکت مردم در حل بحران‌های اجتماعی از محورهای اصلی نشست بود. این نشست در ادامه مجموعه برنامه‌های تحلیلی جهاد دانشگاهی، بر ضرورت بازخوانی میراث دفاع مقدس و ترجمه آن به راهبردهای فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای در دوره جدید تأکید کرد.
شاپور زردموی یک جامعه‌شناس نیز، تأکید کرد که مردم ایران در مواجهه با تهدیدات خارجی اخیر، انسجام و همبستگی خود را حفظ کرده‌اند و این نشانه زنده بودن ریشه‌های انسجام اجتماعی در کشور است.
وی افزود که اکنون نوبت حاکمیت است تا گام دوم را برداشته و به سمت مردم حرکت کند تا این اعتماد را پاسخ دهد.
زردموی با اشاره به شکاف‌های اجتماعی و فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌های غرب، بر اهمیت پرهیز از پرداختن به اختلافات گذشته تأکید کرد. به گفته او، رسانه‌ها و نهادها باید بیشتر بر اشتراکات فرهنگی، دینی و اجتماعی تأکید کنند و این تنوع را به عنوان سرمایه‌ای برای تقویت همبستگی ملی به رسمیت بشناسند.
این جامعه‌شناس همچنین به اهمیت «جنگ روایتها» اشاره کرد و خواستار بیان روایت‌های واقعی مردم از جنگ شد که می‌تواند تصویر حقیقی این رخداد را در سطح داخلی و جهانی منعکس کند.
وی هشدار داد که با وجود تهدیدهای امنیتی همچنان باید از هرگونه تفرقه‌افکنی دوری کرد و مسیر بازسازی سرمایه اجتماعی را با همراهی مردم و تغییر رویکرد حاکمیت پی گرفت.
سرهنگ محمدعلی ذاکریان، از رزمندگان و راویان دوران دفاع مقدس، در این نشست با اشاره به نقش وحدت ملی در پیروزی‌های سال‌های دفاع مقدس، اظهار کرد: امام خمینی(ره) با تکیه بر ایمان مردم و شعار «الله‌اکبر»، جوانانی را بدون تجهیزات اما با باور دینی به میدان آورد که به‌خوبی در برابر دشمن ایستادگی کردند.
وی گفت: مردم، با اعتماد به ولی‌فقیه، در دوران پیش از انقلاب و پس از آن، توانستند در برابر قدرت‌های خارجی مانند آمریکا و رژیم شاه ایستادگی کنند. تشکیل سپاه پاسداران و پیوستن نیروهای مردمی به جبهه‌ها، نشانه‌ای از همان روحیه جهادی و همبستگی ملی بود.
ذاکریان با تأکید بر اینکه بیش از ۷۰ درصد رزمندگان جبهه‌ها جوانان ۱۵ تا ۳۰ ساله بودند، افزود: ایمان، ولایت‌مداری و اعتماد کامل به رهبری، از عوامل اساسی شکل‌گیری این اتحاد تاریخی بود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بازخوانی این تجربه‌ها می‌تواند امروز نیز برای تقویت انسجام ملی و عبور از بحران‌های اجتماعی و اقتصادی کارساز باشد.
معظمه حسن‌پور، روانشناس و مسئول اورژانس اجتماعی خراسان جنوبی نیز با نگاهی تخصصی به نقش همبستگی در مدیریت بحران‌ها پرداخت و گفت: خانواده‌هایی که بر پایه ارزش‌های دینی و ملی انسجام دارند، در برابر آسیب‌های روانی و اجتماعی مقاوم‌تر عمل می‌کنند.
وی افزود: تجربه دفاع مقدس نشان داد که انسجام نهادهای مختلف مانند نیروهای نظامی، بهزیستی و فرهنگی چگونه می‌تواند از بحران عبور دهد. چنین الگویی امروز نیز در مواجهه با بلایای طبیعی، فشارهای اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی قابل استفاده است.
حسن‌پور با اشاره به نقش رهبران خانواده در مدیریت عاطفی و تقویت روحیه اعضای خانواده گفت: انسجام روانی، پایه‌ی تاب‌آوری اجتماعی است.
حجت‌الاسلام قاسم فلسفی، کارشناس فرهنگی در خراسان جنوبی نیز با تأکید بر اهمیت مقابله با جنگ روایتها، بر لزوم کار فرهنگی عمیق، هدفمند و ریشه‌دار در کشور تأکید کرد و گفت: در دورانی هستیم که تنها با احساسات نمی‌توان در برابر هجمه‌های فکری و شناختی دشمن ایستادگی کرد. هیئت‌ها و مجالس دینی ما باید به جای روایت‌های احساسی صرف، به عقلانیت، تحلیل و تبیین صحیح از مفاهیم عاشورا و سیره اهل‌بیت بپردازند.
وی با اشاره به حضور خود در برنامه‌ای فرهنگی با محوریت روایت بزرگان اهل سنت در استان، افزود: «ما در این مجموعه، به‌دنبال شناسایی و تقویت نقاط مشترک میان اقشار مختلف هستیم. تلاش بر این است که با نگاهی وحدت‌آفرین، زمینه همبستگی اجتماعی را فراهم کنیم.
حجت‌الاسلام فلسفی با اشاره به نفوذ فرهنگی دشمن در برخی مراسم‌های مذهبی بیان کرد: متأسفانه در سال‌های اخیر، هیئت‌ها از کارکرد اصیل فرهنگی خود فاصله گرفته‌اند و دچار نوعی نگاه احساسی و شخصی به واقعه عاشورا شده‌اند. این موضوع، نتیجه نفوذ تدریجی گفتمان‌های سطحی و بی‌ریشه‌ای است که از سوی جریان‌های بیرونی و حتی داخلی تزریق می‌شود.
وی ادامه داد: همان‌گونه که شهید مطهری در کتاب حماسه حسینی مطرح کرده‌اند، اگر امام حسین(ع) را صرفاً با مظلومیت و رنج و شهادت معرفی کنیم، در حق ایشان جفا کرده‌ایم. باید امام حسین(ع) را به عنوان الگوی عقلانی، شجاع، تصمیم‌ساز و مصلح اجتماعی معرفی کنیم. ایشان کسی است که حتی ظهر عاشورا، در میدان نبرد، از کار فرهنگی غافل نمی‌شود و با دشمن گفت‌وگو می‌کند و آنان را دعوت می‌نماید.
فلسفی با اشاره به تفاوت رویکرد «توابین» و «مختار» پس از عاشورا گفت: «توابین با رویکردی احساسی، تنها به‌دنبال جبران گذشته بودند، اما مختار با هدفی کلان و عقلایی، به‌دنبال اجرای عدالت و بازگرداندن حق به اهلش بود. امروز نیز ما باید به جای اقدامات شعاری، به کار فرهنگی با هدف دست‌یابی به نتیجه و تحول اجتماعی فکر کنیم.
وی تأکید کرد: کار فرهنگی یعنی معرفی منابع اصیل، مانند کتاب خصائص‌الحسینیه و ارائه ابعاد رفتاری امام حسین(ع) در تعامل با افراد مختلف، از جمله شخصیت‌هایی چون زهیر که سنی‌مذهب بود اما با دعوت مستقیم امام، مجذوب حقیقت شد. این همان نگاه جذب حداکثری است که باید در دستور کار نظام فرهنگی ما باشد.پ
حجت‌الاسلام فلسفی با اشاره به جنگ شناختی به عنوان مرحله پیشرفته‌ای از جنگ نرم افزود: «ما امروز وارد فاز جنگ شناختی شده‌ایم. این جنگ با تخریب ذهن و تغییر باور آغاز می‌شود و اگر ما نتوانیم روایت اول را ارائه دهیم، روایت دشمن—even اگر جعلی باشد—در ذهن مخاطب ماندگار خواهد شد.» او همچنین تأکید کرد: ما باید فضایی امن برای بیان دغدغه‌ها و مشکلات مردم فراهم کنیم. اگر مردم احساس امنیت روانی برای گفت‌وگو نداشته باشند، شکاف‌ها عمیق‌تر خواهد شد. تبیین واقعی و قابل باور، نیاز امروز جامعه است.
فلسفی در بخش دیگری از سخنان خود، بر لزوم شناخت دقیق تفکر صهیونیستی تأکید کرد و گفت: برای درک عمیق‌تر تهدیدات، باید با منابع اصلی اندیشه صهیونیسم آشنا شد. ما سه منبع کلیدی را بررسی کرده‌ایم: کتاب تلمود، پروتکل‌های حکمای صهیون و کتاب صهیونیسم جهانی، یگان مشکل جهانی نوشته هنری فورد. این منابع نشان می‌دهند که صهیونیسم فراتر از یک دولت، یک تفکر جهانی برای سلطه است.
وی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران نباید تنها با نگاه سیاسی به رژیم صهیونیستی نگاه کند، بلکه باید این دشمنی را در قالب یک درگیری تمدنی و دینی تحلیل کرد. تنها راه مقابله با آن، بازسازی ساختار فرهنگی کشور و ارتقای سطح آگاهی عمومی از طریق روایت‌سازی درست و کار فرهنگی عمیق است.
انتهای پیام