عزاداری مسلمانان بر اساس شناختی که عزاداران از حسین بن علی(ع) و اهداف عالی آن حضرت و حرکت منتهی به شهادت او دارند، انجام می‌پذیرد. به همین دلیل در حین مرثیه سرایی، سوگواری روشن گرانه دارند؛ نه شیون بی هدف. بلکه آنان با عزاداری، به تمام زندگی خود، هدف می‌بخشند و حیات خود را حسینی می‌سازند و کسب نشاط می‌کنند و از مرگ ذلّت آفرین، فرار می‌کنند و به سوی زندگی با عزت و شرافت، گام برمی‌دارند.
به منظور بررسی ابعاد مختلف فردی و اجتماعی گریه و عزاداری برای امام حسین(ع)، خبرنگار ایکنا از همدان، با داود فتحی، روانشناس و مشاور همدانی، گفت‌وگویی کرده است که مشروح آن را در زیر می‌خوانیم:
اولین تأثیر عزاداری و گریه برای امام حسین(ع) تخلیه روانی است. اگر انسان حال درونی‌اش بد باشد نیاز به یک تخلیه روانی دارد. بنابراین گریه میتواند یک تخلیه هیجانی ایجاد کند اما وقتی ما در محافل عزاداری امام حسین(ع) گریه می‌کنیم درد و رنج خود را به درد و رنج اباعبدالله(ع) و خانواده‌اش پیوند می‌زنیم و در نتیجه گریه کردن و تخلیه هیجانی و تنش‌های درونی ما در یک فضای امن اتفاق می‌افتد و همین امر به کاهش استرس و اضطراب و احساسات منفی کمک میکند.
البته باید توجه داشت تخلیه هیجانی افرادی که دچار افسردگی‌های شدید هستند و حضور آنها در این مراسمات راهکار حل مشکل آنها نیست اما برای کسانی که کمی در زندگی دچار تنش و اضطراب شده‌اند حضور در این مراسمات و گریه کردن موجب تخلیه روانی آنها خواهد شد.
دومین تأثیر مهم عزاداری و گریه برای امام حسین(ع) افزایش مهارت همدلی و همدردی کردن است. زمانی که ما می‌توانیم خود را به احساسات امام حسین(ع) نزدیک کنیم که در فراغ حضرت علی اکبر(ع) و علی اصغر(ع) چه کشیده و رنج ایشان را در آن برهه درک کنیم، این به خودی خود رشد همدلی را نشان می‌دهد بنابراین زمانی که ما با شخصیت بزرگی مانند امام حسین(ع) همدلی می‌کنیم در حقیقت نوعی حس معنا و ارزش را در رنج هم تجربه می‌کنیم که این امر موجب می‌شود به افزایش تحمل و تا‌ب‌آوری روانی در سختی‌ها بیانجامد و کمک کننده باشد که بدانیم دیگران چگونه در مشکلات خود صبوری می‌کنند.
تقویت هویت دینی و شخصی یکی دیگر از آثار روانی عزاداری برای امام حسین(ع) است چراکه افراد باید یک هویت دینی نیز برای خود تعریف کنند به عبارتی بی‌دین‌ترین و لاییک‌ترین افراد هم به یک اصول و مبنانی پایبند هستند اما شرکت در این عزاداری‌ها میتواند به بازتعریف هویت دینی افراد کمک کند به ویژه ما که در یک شرایط بحرانی و در یک منطقه بحرانی در حال زندگی کردن هستیم.
دعا و گریه و زاری موجب تجربه معنویت و آرامش خواهد بود. نیایش و همدری موجب می‌شود سیستم عصبی پاراسمپاتیک را فعال کرده و به احساس آرامش روانی منجر شود.
حضور انسان‌ها در مراسم عزاداری از منظر اجتماعی بسیار حایز اهمیت است چرا که یکی از مولفه‌های اصلی که انسان‌ها را دور یکدیگر جمع میکند همین مناسک مذهبی است. همین مناسب‌های اجتماعی همچون عزاداری‌ها و حضور در هییت‌ها موجب پیوند وهمبستگی اجتماعی خواهد شد و در نهایت حمایت اجتماعی خوبی نیز ایجاد خواهد شد.
تقویت سرمایههای اجتماعی نیز یکی از کارکردهای حضور در این مراسمات عزاداری است زمانی انسان‌ها در یک هییت با یکدیگر همکاری و همیاری می‌کنند این امر موجب ایجاد اعتماد به یکدیکر شده و در پی آن نیز مشکلات یکدیگر را رفع و رجوع خواهند کرد که موجب تقویت سرمایههای اجتماعی خواهد شد.
یکی دیگر از آثار اجتماعی عزاداری برای امام حسین(ع) انتقال فرهنگی و نسلی است به عبارتی این عزاداری‌ها تاریخ و هویت دینی را از نسلی به نسل دیگر منتقل میکند و به عبارتی فرصتی برای بازسازی روانی و اجتماعی است به ویژه در شرایط فعلی که جنگ بر ما تحمیل شد عزاداری‌ها بسیار میتواند کمک کننده و ترمیم کننده روانی باشد.
حضور نوجوانان در مراسم عزاداری فرصتی را فراهم میکند که با یک روایت قهرمانانه و معنادار مانند وفاداری حضرت ابالفضل، فداکاری و زیربار ذلت نرفتن امام حسین(ع) هویت مذهبی و اخلاقی را در خود شکل دهد و میتواند با الگو‌گیری از شخصیت‌های کربلا این عزت نفس و مسئولیت‌پذیری و سایر خصیصه‌های اخلاقی را در خود نهادینه کند.
نوجوان با حضور در هییت‌ها میتواند احساس تعلق اجتماعی داشته باشد و اگر نقشی در آن هییت ایفا کند افزایش اعتمادبه نفس نوجوان افزایش خواهد یافت. به عبارتی عزاداری کردن فرصتی برای یادگیری نظم، همدلی و کارگروهی است. گریه و عزاداری میتواند موجب تخلیه احساسات سرکوب شده نوجوان شود
انتهای پیام