سوره الرحمن؛ نغمه‌ای از بهشت و ترنمی از رحمت + فیلم

در میان صفحات زرین قرآن کریم، گاه آیه‌ای دلت را می‌لرزاند، گاه سوره‌ای جانت را روشن می‌کند؛ اما سوره‌ای هست که با هر تلاوت، گویا نسیم بهشت به روانت می‌وزد و واژه به واژه‌اش، تو را به سفری آسمانی در دل نعمت‌های خداوند می‌برد؛ سوره‌ای که هم نامش رحمت است و هم مضمونش مهر؛ سوره‌ای که پیامبر(ص) آن را «عروس قرآن» نامید.

سوره الرحمن، نغمه‌ای موزون و متوازن از عظمت الهی است که با پرسشی تکرارشونده و پرطنین، دل را به تفکر وامی‌دارد: «فَبِأَیِّ آلَاءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ؛ پس کدامین نعمت پروردگارتان را انکار می‌کنید؟» 

این سوره فقط قطعه‌ای از آیات نیست، بلکه آیینه‌ای از جمال و جلال خداوند، نسخه‌ای برای درمان جسم و جان، کلیدی برای گشایش امور و پلی از زمین تا ملکوت است. در ادامه به تفصیل از فضائل، آثار و برکات سوره الرحمن خواهیم گفت؛ سوره‌ای که قرائتش، نجات‌بخش دنیا و آخرت و اثرش نه‌فقط بر جان، که بر جسم و زندگی نیز جاری است.

سوره مبارکه الرحمن که با نام دیگرش «آلاء» نیز شناخته می‌شود، پنجاه‌وپنجمین سوره قرآن کریم، سوره‌ای مکی و دارای ۷۸ آیه است.

فضیلت تلاوت سوره الرحمن

در منابع اسلامی، فضائل بی‌شماری برای سوره الرحمن نقل شده است. پیامبر گرامی اسلام، حضرت محمد مصطفی(ص) می‌فرماید: «هر چیزی عروسی دارد و عروس قرآن، سوره الرحمن است.» (مستدرک‌الوسائل، ج ۴، ص ۳۵۱)

همچنین در روایتی دیگر آمده است: «هر کسی سوره الرحمن را قرائت کند، خداوند به ضعف و ناتوانی او رحم می‌آورد و او توانایی ادای شکر نعمت‌های خدادادی را پیدا می‌کند.» (مجمع‌البیان، ج ۹، ص ۳۲۶)

توصیه امام صادق(ع) به قرائت سوره الرحمن

امام جعفر صادق(ع) فرمود: «از قرائت سوره الرحمن و عمل به آن غافل نباشید؛ زیرا این سوره در دل منافقان استقرار نمی‌یابد. در روز قیامت، خداوند این سوره را به‌صورت انسانی در بهترین شکل و خوشبوترین بو وارد می‌کند تا آنکه در جایگاهی که نزدیک‌تر از آن نزد خداوند وجود ندارد، می‌ایستد. آن‌گاه خداوند می‌فرماید: چه کسی در دنیا همواره تو را قرائت می‌کرد؟ سوره الرحمن پاسخ می‌دهد: ای پروردگارم، فلان و فلان؛ سپس چهره ایشان سفید و نورانی می‌شود. خداوند به آنان می‌فرماید: هر کس را که دوست دارید، شفاعت کنید. آن‌گاه می‌فرماید: به بهشت وارد شوید و هرجایی که دوست دارید، سکونت گزینید.» (ثواب‌الاعمال، ص ۱۱۶)

همچنین امام صادق(ع) فرمود: «هر کس سوره الرحمن را قرائت کند و پس از هر بار تکرار آیه «فَبِأَیِّ آلَاءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ» بگوید: «لَا بِشَیْءٍ مِنْ آلَائِکَ رَبِّ أُکَذِّبُ»، اگر در آن روز یا شب از دنیا برود، شهید محسوب می‌شود.» (همان)

روایت حضرت زهرا(س) 

از حضرت فاطمه زهرا(س) نیز نقل شده است: «قرائت‌کننده سوره الرحمن در ملکوت آسمان‌ها و زمین‌ها، ساکن در بهشت فردوس خوانده می‌شود.» (کنزالعمال، ج ۲، ص ۲۶۴)

آثار و برکات سوره الرحمن

آسان‌شدن امور: رسول خدا(ص) فرمود: «هر کس این سوره را بنویسد و با خود همراه داشته باشد، خداوند هر کار سختی را برای او آسان می‌کند.» (تفسیر البرهان، ج ۵، ص ۲۳۸)

درمان درد چشم: امام صادق(ع) فرمود: «اگر سوره الرحمن را بنویسند و همراه کسی باشد که درد چشم دارد، بهبود می‌یابد.» (همان)

بهبود بیماری طحال، قلب و سایر بیماری‌ها: مرحوم کفعمی در کتاب المصباح آورده است: «اگر سوره الرحمن را بنویسند، سپس نوشته را بشویند و از آن آب بیاشامند، برای بیماری طحال و دردها و بیماری‌های قلب مفید است؛ همچنین اگر نوشته آن را برای درد چشم و بیماری صرع همراه داشته باشند، بهبود می‌یابند.» (المصباح کفعمی، ص ۴۵۸)

آسان‌شدن وضع حمل: برای تسهیل در زایمان، آمده است: «آیه «سَنَفْرُغُ لَکُمْ أَیُّهَا الثَّقَلَانِ، فَبِأَیِّ آلَاءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ» را بنویسند و بر پشت زن باردار ببندند، پس از فارغ‌شدن، آن را باز کنند.» (درمان با قرآن، ص ۱۰۸)

در پایان، لازم به یادآوری است که سوره الرحمن در جایگاه سوره‌ای با مضامین عمیق الهی و جلوه‌هایی از نعمت‌های پروردگار، جایگاه ویژه‌ای در میان مسلمانان دارد و توصیه‌های اهل بیت(ع) به قرائت و توجه به آن، نشانگر اهمیت فوق‌العاده آن در سیر عبودی و معنوی انسان است.

امیرحسین شاهی راوندی