شبکه‌های اجتماعی چه تأثیری بر باورهای دینی و سبک زندگی امروز دارند

امروزه در جوامع مدرن شبکه‌های اجتماعی منبع مهمی برای اطلاع‌رسانی و عامل مؤثری در شکل‌دهی به افکار افراد جامعه هستند و ایجاد فناوری‌های نوین همواره شاخه‌های مختلف زندگی را تحت تأثیر خود قرار داده است و یکی از این شاخه‌ها که نقش اساسی در زندگی بشر دارد، فرهنگ هر جامعه است و فرهنگ اسلامی نیز به‌عنوان بخش مهمی از یک اجتماع تحت تأثیر این فناوری‌ها قرار گرفته است. خبرگزاری ایکنای خراسان‌ رضوی در خصوص این موضوع گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام حسین ابراهیمی، مسئول روابط عمومی حوزه علمیه خراسان انجام داده است که در ادامه می‌خوانیم؛

 

 

باورهای دینی که معمولاً از مهمترین موضوعات اعتقادی هستند، تحت تأثیر رسانه‌های نوین قرار می‌گیرند و این وضعیت به وضوح با آیات قرآنی مرتبط است و به مسئله «اعتقاد گزینشی» اشاره دارد، یعنی برخی افراد به بخشی از اعتقادات ایمان دارند و بخش دیگر را نادیده می‌گیرند، بنابراین، تغییر در سبک زندگی و اعتقادات دینی ناشی از تأثیر رسانه‌های نوین، غیر قابل انکار است. تصویری که شبکه‌های اجتماعی از خداوند ارائه می‌دهند، ممکن است با تصویری که واقعاً باید از خدا داشته باشیم، تفاوت‌های اساسی داشته باشد که این مسئله نیازمند توجه جدی است.

 

 

به‌عنوان فردی که بیش از ۲۰ سال در فضای رسانه‌های نوین و شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنم، پیشنهادی که به افراد دارم، پیشنهادی ایجابی است. من معتقدم که فعالیت در این فضا نه فقط می‌تواند آسیب‌زا نباشد، بلکه می‌تواند به عنوان یک عبادت محسوب شود. شما می‌توانید نه فقط سبک زندگی دینی خود را حفظ کنید، بلکه می‌توانید مروج این سبک زندگی نیز باشید، اعتقادات خود را حفظ کرده و به ترویج و تبلیغ اعتقادات صحیح دینی بپردازید، به عبارت دیگر، فعالیت شما در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به یک عمل عبادی تبدیل شود. برای اینکه این اتفاق بیفتد، چند نکته مهم وجود دارد که باید در نظر بگیرید:

 

1.انگیزه‌های خود را مرور و بررسی کنید که چرا وارد این فضا شده‌اید و از این ابزارها استفاده می‌کنید. انگیزه‌ها باید اصلاح و پاک‌سازی شوند تا بتوانند به سمت اهداف مثبت هدایت شوند.

 

2.برای موفقیت در این فضا، باید کاربلد باشید و یا از افرادی که در این زمینه تجربه دارند، کمک بگیرید. یادگیری از اهل فن به شما کمک می‌کند تا بدانید چگونه می‌توانید از رسانه‌ها به بهترین شکل استفاده کنید و کارهای مفیدتان دیده شود.

 

3.تلاش کنید تا در رسانه‌های نوین، مروج و تبلیغ‌کننده اتفاقات خوب، تصاویر مثبت و فرهنگ‌های صحیح باشید. رسالت شما باید انتقال مفاهیم درست باشد، خبر بد همیشه در شبکه‌های اجتماعی وجود دارد، اما خبر خوب معمولاً متولی ندارد. شما می‌توانید متولی خبر خوب و تأثیر مثبت بر دیگران باشید و روایت‌هایی که ارائه می‌دهید، باید تأثیر خوبی بر مخاطب بگذارد و حال خوب در آن‌ها ایجاد کند.

 

4.محتوایی که تولید می‌کنید باید به ایجاد فرهنگ انسانی یا تعلیم دینی منجر شود. تمام این فعالیت‌ها می‌تواند ذیل عنوان عبادت قرار گیرد و شما به خاطر انجام کار مقدس در این فضا، پاداش خواهید گرفت. در ادبیات دینی ما نیز آمده است: «من سنّ سنّة حسنة»، یعنی هر کس سنت نیکویی را به جا آورد، پاداش آن را دریافت خواهد کرد، بنابراین، با توجه به این نکات، می‌توانید فعالیت‌های خود را به سمت عمل عبادی سوق دهید و تأثیر مثبتی بر جامعه بگذارید.

 

5.کار خوب را انجام بدهید، علاوه بر اینکه در کارنامه اعمال شما نوشته می‌شود، برای شخصی که اولین بار این کار را انجام می‌دهد نیز می‌نویسند. این دقیقاً در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های نوین کارایی دارد. موج‌ها و کمپین‌هایی که در فضای مجازی ایجاد می‌شود و هشتگ‌هایی که تولید می‌شود، می‌تواند مروج کارهای خیر باشد و کسی که با این دستورالعمل دینی وارد این فضا شود فعالیتش قطعاً عبادت و باقیات الصالحات است.

 

6.در ادبیات دینی ما نیز تصویر خوبی که از خودمان منتشر می‌کنیم، با نیت فرهنگ‌سازی کار صحیح، عبادت محسوب می‌شود و ریا نیست. در اینستاگرام، بسیاری از مواقع خودمان تصاویری منتشر می‌کنیم که نشان‌دهنده کتاب‌ها یا فعالیت‌های خوب ماست. حجت الاسلام والمسلمین امینی‌خواه در کتاب خود به نام «این است گرام» روایتی را آورده‌اند که به ما کمک می‌کند تا تولید محتوای خوب داشته باشیم و فعالیتمان یک فعالیت صحیح و دینی باشد. در این مورد روایتی مرتبط نیز داریم: شخصی از امام صادق(ع) سؤال می‌کند که آیا نماز خواندن به شکلی زیبا که دیگران را جذب کند، ریا است؟ حضرت می‌فرماید: «خیر، این عبادت است و ریا نیست». بنابراین، اگر شما تصویری از خودتان و رفتار دینی‌تان را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کنید که افراد را به فرهنگ صحیح متمایل کند، این عبادت و ریا نیست. این موارد می‌تواند رسالت افراد در شبکه‌های اجتماعی باشد، یعنی شما هم از نظر تکنیکی یک پست جذاب دارید و هم یک اتفاق خوب را روایت می‌کنید که هم دیده می‌شود و هم مورد پسند قرار می‌گیرد. از نظر دینی، کار شما می‌تواند یک عبادت و رسالت واقعی یک انسان مسلمان باشد و هر مسلمانی می‌تواند با انجام امر به معروف و به اشتراک گذاشتن محتوای مثبت این کار را انجام دهد.

 

 

ما به افراد پیشنهاد می‌کنیم که در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های نوین حضور داشته باشند، حضور باید با برنامه، هوشمندانه و آگاهانه باشد. باید بدانیم چه کاری می‌خواهیم انجام دهیم و از این فضا به خوبی استفاده کنیم. باید فرهنگ صحیح، اتفاق خوب، اثر مثبت و حال خوب را در مخاطب ایجاد کنیم و با نیت‌های الهی این اتفاق را رقم بزنیم و به این ترتیب، فعالیت ما در این فضا نه فقط دچار آسیب نمی‌شود، بلکه عبادت برای ما محسوب می‌شود و نه فقط موفق خواهیم بود، بلکه این کار به‌عنوان یک عمل خوب در کارنامه اعمال ما ثبت می‌شود.

 

زندگی مجازی و سبک زندگی ما به‌عنوان مسلمان و مؤمن می‌تواند به شدت تحت تأثیر شبکه‌های اجتماعی قرار گیرد و در معرض تغییرات و انحطاط‌های جدی باشد. بنابراین، ضروری است که با آگاهی، هدفمندی و شناخت کامل نسبت به دین و معارف آن، وارد این فضا شویم، باید به‌طور مرتب به مفاهیم اصیل دینی رجوع و اعتقادات و باورهای خود را تقویت کنیم تا از انحراف در این فضا مصون بمانیم.

 

همچنین لازم است که برنامه‌ریزی دقیقی برای فعالیت‌های خود در این فضا داشته باشیم، باید کارهای مفید، هدفمند و با برنامه انجام دهیم و رسالت خود را در این فضا مشخص کنیم. هدف ما باید این باشد که نه فقط از آفات فضای مجازی دور بمانیم، بلکه بتوانیم عبادت، کار صحیح و کار خیر را نیز در این محیط انجام دهیم.