وی با بیان اینکه تقوا سازوکار الهی است که انسان را به ایمان حقیقی می‌رساند و او را به قله‌های معنویت متصل می‌سازد، بیان کرد: ضرورت تقوا و چرایی آن بارها در قرآن و سخنان معصومان مورد تأکید قرار گرفته است، اما پرسش اینجاست که با وجود این زمینه و فیض آماده، چرا بسیاری از انسان‌ها به تقوا نمی‌رسند و به ثمرات آن متصل نمی‌شوند.
صاحب تفسیر مشکاة ادامه داد: امیرالمؤمنین علی(ع) به‌عنوان حکیم الهی، ریشه این مشکل را در دنیا می‌جوید و نشان می‌دهد که آسیب اصلی انسان‌ها در همین جهان مادی است. ایشان پرده از این واقعیت برمی‌دارد که انسان‌ها چگونه در مسیر الهی گاهی مانده و از رسیدن به مقصود بازمی‌مانند.
انصاری بیان کرد: نزدیکی به خیر و سعادت گاهی مانند کسی است که ناچار به اداره یا محل کار می‌رود، نزدیک است اما میلی ندارد؛ اما گاهی نزدیکی با شور و اشتیاق است، مانند کسی که پس از سال‌ها انتظار به حرم امن الهی نزدیک می‌شود. این شور و اشتیاق، شعله‌های عشق و اتصال را در دل انسان برمی‌افروزد و او را به فیض متصل می‌کند. قرآن درباره بهشت می‌فرماید که بهشت با اهل تقوا نزدیک است، نه اینکه تنها انسان‌ها مشتاق باشند، بلکه خود بهشت نیز مشتاق دیدار آنان است.
وی افزود: امیرالمؤمنین(ع) در نهج‌البلاغه انسان، خدا و دنیا را به‌صورت جامع معرفی می‌کند. هر آنچه در نهج‌البلاغه آمده، یا به خدا بازمی‌گردد، یا به انسان و ظرفیت‌های وجودی او، یا به دنیا و حقیقت آن. امیرالمؤمنین(ع) خداوند را با بیانی معرفی می‌کند که هیچ متنی جز قرآن به آن نمی‌رسد، انسان را با تمامی فرصت‌ها، تهدیدها و ظرفیت‌هایش بازگو می‌کند، و دنیا را با دو منظر معرفی می‌کند: گاه دنیا را خانه صدق، محل زاد و توشه و مسجد عاشقان خدا معرفی می‌کند، گاه همان دنیا را جیفه‌ای آلوده و مرداری نشان می‌دهد که طالب آن مانند سگانی بر سر تکه‌ای گوشت به جان هم می‌افتند.
صاحب تفسیر مشکاة گفت: اما این دو دنیا، در واقع دو نگرش است؛ ماهیت دنیا یکی است، تفاوت در نگاه و تعامل انسان با آن است. اگر دنیا معبر و وسیله باشد، مقدس و پاکیزه است و اگر مقصد و مطلق شود، آلوده و مایه سقوط می‌گردد. بنابراین، دنیا نه تهدید است و نه مطلقاً مطلوب، بلکه ابزاری است که انسان می‌تواند با آن مسیر سعادت را طی کند. هر نعمتی که خداوند در این دنیا قرار داده، از خوراک و معاشرت گرفته تا تجارت و مسؤولیت‌های اجتماعی، اگر در چارچوب حدود الهی و با هدف آخرت مورد استفاده قرار گیرد، به سعادت می‌انجامد.
انصاری تصریح کرد: تلاش اقتصادی، کار و کوشش انسانی، اگر برای عزت دین، خانواده و عقیده باشد، نه تنها مذموم نیست، بلکه عمل صالح و توشه‌ای برای آخرت است. اما اگر دنیا مقصد نهایی شود و انسان همه همتش را برای تأمین شهوت‌ها و آرزوهای نفسانی صرف کند، آن دنیا به جیفه‌ای آلوده بدل می‌شود و انسان زیان‌دیده‌ترین موجود خواهد بود.
وی گفت: امیرالمؤمنین(ع) با این تحلیل نشان می‌دهد که ریشه ناکامی انسان‌ها در نرسیدن به تقوا، نگاه نفسانی به دنیا و غفلت از حقیقت آن است. کسی که دنیا را هدف قرار دهد، گرفتار دام‌ها و وسوسه‌های آن می‌شود و هیچ حد و مرزی برای دست‌یابی به مقاصد خود نمی‌شناسد، اما آن که دنیا را وسیله‌ای برای عبور و رشد معنوی بداند و بهره‌برداری از آن را در چارچوب الهی تنظیم کند، هم دنیا و هم آخرت را خواهد یافت. این همان کلیدی است که انسان را از اسارت دنیا نجات می‌دهد و او را به مقام اتصال و سعادت می‌رساند.
انتهای پیام