خروجی وقف همان اقتصاد مقاومتی است

به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا محمد‌زاده، مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان تهران در گفت‌و‌گوی خبری برنامه صبح با خبر در شبکه بین‌المللی خبر با موضوع لزوم ترویج فرهنگ وقف در جامعه در پاسخ به این سؤال که میزان استقبال مردم از وقف چگونه است، گفت: مردم به مقوله وقف و این موضوع رغبت و تمایل نشان داده‌اند و در موضوعات مختلف بیش از 700 نوع نیت برای رفع نیازهای جامعه با اموال و ثروتی که قابل توجه هم هست در اختیار نیازمندان جامعه قرار گرفته است و نیازمندان هم به معنای فقرا و مستمندان نیستند، یعنی هر کسی که در این جامعه برای رشد، بالندگی و رسیدن به سعادت و آخرت نیازی دارد که گاهی این نیازها فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است.

وی با بیان اینکه ما وقف‌نامه‌ای داریم که بیش از 1000 سال از آن می‌گذرد، افزود: متأسفانه بی‌توجهی به مقررات در زمان‌های گذشته کمی موضوع وقف را در نظر آحاد مردم و جامعه مکدر و ناراحت کرده بود اما در روزهای اول انقلاب که هنوز قانون اساسی شکل نگرفته بود با فرمان و فتوای امام(ره) که می‌گویند موقوفات باید به وقفیت برگردد و به نیت واقف هم باید عمل بشود روی این موضوع توجه ویژه می‌شود.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان تهران گفت: در استان تهران حدود 10 هزار موقوفه را از زمان گذشته احصا کرده‌ایم و مدیریت می‌کنیم. در این چهار پنج سال اخیر نیز نگرش و رویکرد مردم را به اموالی که خیر و نذر می‌کردند در سازو کار وقف تعریف کرده‌ایم چون ماندگاری و باقی ماندن آن بهتر و بیشتر است و خدمات آنی نیست که مثل صدقه باشد الان پرداخت و تمام شود، خدماتی است که در طول زمان ماندگار است و این هدیه‌ای را که مردم به خداوند متعال داده‌اند ما بتوانیم امانتی در آخرت به خداوند متعال تحویل دهیم.

وی در پاسخ به سؤال مجری در مورد این مسئله که در حال حاضر واقفانی که وقف داشته‌اند بیشتر چه نیاتی داشتند و ادار‌ه‌کل اوقاف استان تهران چه مقدار تأکید بر این مسئله دارد که موارد مصرفی موقوفات مطابق نیات واقفان باشد، گفت: مطلب اول فتواها و استفتائاتی است که از حضرت امام (ره) نقل شده است و مطلب دوم تأکید بر فرمایشات مقام معظم رهبری در مورد وقف است و نزدیک به 900 استفتاء در مورد وقف از سوی ایشان پاسخ داده شده است و رهبر معظم انقلاب در یک فرمایش عالمانه، مدبرانه و حکیمانه در مورد وقف فرموده‌اند «وقف یک نهاد ممتاز دینی است».

محمدزاده افزود: نکته دیگر برخورد امانتی مسئولان و متولیان وقف به موقوفات است و این برخورد امینانه را باید هم برای خودمان تعریف کنیم و آثارش را برای کسانی که وقف برای آن‌ها شده است و هم جامعه خیّران که دوست دارند کار خیری انجام دهند و نام آنان به عنوان واقف ثبت شود.

وی ادامه داد: اولین کاری که از دوسال قبل شروع شد این مسئله بود که وقف‌نامه‌ها در سراسر کشور از جمله استان تهران جمع‌آوری و بازخوانی شد و در سامانه‌ای به نام سامانه جامع بانک اطلاعات موقوفات و بقاع متبرکه قرار داده و نیات آن‌ها احصا و جدا قرار داده شد و تمام عملیات اجرایی از مرحله‌ای که یک موقوفه احیا و به نیت واقف عمل شود در این سامانه تعریف شد.

محمدزاده اظهار کرد: دو مطلب از آن خروجی داشتیم مطلب اول اینکه ما شناسایی و ساماندهی اسناد و مدارک موقوفات کشور و تهران را انجام دادیم و نکته دوم اینکه کسانی که به هر دلیلی متصرف این موقوفات بودند نیز دسته‌بندی شدند یک عده کسانی هستند که رابطه استیجاری با اوقاف دارند و حق و حقوق این موقوفه را پرداخت می‌کنند و صرف نیاتی که باید بشود می‌شود و نکته دیگر کسانی هستند که متصرف هستند و هنوز رابطه‌ای به هر دلیل با اوقاف ایجاد نکرده‌اند این‌ها را هم شناسایی کرده‌ایم و با آن‌ها در حال رایزنی هستیم و مهمترین بخشی که ما برای این افراد که حق و حقوق موقوفه را پرداخت نکرده‌اند مسائل فرهنگی است.

وی گفت: وقتی آگاهی می‌دهیم و مصرف موقوفه را به آن‌ها اعلام می‌کنیم از جمله اینکه اعمال عبادی کسانی که متصرف موقوفات هستند و نمی‌خواهند پرداخت کنند مشکل دارد و آخرت باید جواب دهند، هم حق خداست، هم حق موقوف علیهم و هم حق واقف است و الحمدالله چون جامعه، جامعه دینی است، اکثریت استقبال می‌کنند و این کار را انجام می‌دهند.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه تصریح کرد: درصد افرادی که حقوق عادلانه وقف را پرداخت می‌کنند و هزینه آن موقوفه علیهم می‌شود درصد قابل توجهی است اما درصد متصرفانی که حق و حقوق موقوفات را پرداخت نمی‌کنند خیلی زیاد نیست اما به هر صورت باید احصا و تعیین تکلیف شود.

وی افزود: کل عملیاتی که اداره‌کل اوقاف انجام می‌دهد در سه بخش است، یک بخش مسائل اقتصادی است که باید تولید کنیم و بخش دیگر مسائل اجتماعی است، مسائل اجتماعی مثل ساخت بیمارستان، درمانگاه و مدارس آموزش و پرورش، مدارس علمیه و دانشگاه‌ها است.

محمدزاده در توضیح بخش مسائل اجتماعی نیز گفت: درمان یکی از حوزه‌هایی است که هم می‌تواند برای جامعه نگران کننده وهم می‌تواند پشتیبان جامعه باشد هم‌اکنون نزدیک به نیمی از درمانگاه‌ها و بیمارستان‌های استان تهران که نزدیک به 66 واحد درمانی است وقف و موقوفه است و پشتیبان‌هایی نیز دارند، پشتیبان‌هایی که غیر از ساخت درمانگاه و بیمارستان بخشی از اموالشان را برای تهیه دارو و حتی مسائل روحی روانی بیماری اختصاص داده‌اند، مثلاً در بیمارستان فیروزآبادی نیت داریم که برای بیماران شیرینی، گل و دارو فراهم شود.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان تهران تصریح کرد: بخش سوم از وظایف اداره‌کل اوقاف فرهنگی است، مسائل فرهنگی باید پشتیبانی شود، در بحث قرآن ورود کرده‌ایم که از فرمایشات مقام معظم رهبری تربیت بیش از 10 میلیون حافظ قرآن است که بخشی از آن را اداره‌کل اوقاف و امور خیریه استان تهران متقبل شده است و بخش مسابقات قرآنی از کف جامعه شروع می‌شود تا مسابقات بین‌المللی.

محمدزاده در ادامه افزود: درباره بقاع متبرکه که کار فرهنگی است و متصدی بقاع متبرکه اداره‌کل اوقاف است در هر زمینه که مناسبت ملی و مذهبی باشد در بقاع متبرکه برنامه داریم و درپی آن فرموده مقام معظم رهبری حرکت می‌کنیم که بقاع متبرکه به قطب فرهنگی تبدیل شود و هم فرهنگ جامعه را اصلاح کند هم خلقیات و اخلاقیات را و هم تولید فرهنگ را و عنصر فرهنگی و هم کالای فرهنگی را در آنجا عرضه کند، لذا کارشناسانی را آوردیم کارشناسانی در بخش‌های مختلف، کارشناس دینی و حتی سیاسی، نه سیاسی به معنای حزبی و گروهی و دسته‌بندی بلکه در مورد سیاست‌های کلی نظام، یا درباره مسائل اقتصادی به‌ویژه در مورد حماسه اقتصادی که مقام معظم رهبری فرمودند و توسعه اقتصادی واقتصاد مقاومتی.

وی گفت: خروجی وقف همان اقتصاد مقاومتی است زیرا بخش مهمی از دارایی‌های افراد جامعه را در اختیار عموم جامعه قرار می‌دهیم که امروز از آن تعبیر بخش خصوصی می‌کنند البته با یک سازوکار بهتر، دینی، اخلاقی و بدون منت.

محمدزاده در ادامه افزود: کل هزینه‌کرد سال 91 در استان تهران از موقوفات، نذورات، موقوفاتی که ما اداره می‌کنیم (موقوفاتی که متولی ندارند و مجهول تولیت هستند) و موقوفاتی که بخش متولیان اداره می‌کنند مجموعاًَ بیش از 2000 میلیارد ریال است.

وی ادامه داد: نزدیک به 7 میلیارد تومان در بخش درمان، 3 تا 4 میلیارد تومان در بخش ایتام، 20 میلیارد تومان درباره مسائل فرهنگی، عزاداری، اعزام مبلّغ، محرم و صفر و مناسبت‌های مذهبی و 30 میلیارد تومان در بقاع متبرکه هزینه شده است که هم هزینه ساخت و ساز برای توسعه و جبران موقوفات می‌شود و هم هزینه مسائل فرهنگی است که انصافاً مردم در این قسمت همراهی خوبی دارند به‌ویژه در بقاع متبرکه همکاری و حضور پیدا و نذوراتی دارند و مسائل عمرانی را پیگیری و کمک می‌کنند که قابل توجه و قابل تشکر است.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان تهران در پاسخ به سؤالی در مورد خرید و فروش زمین و ملک وقفی و عدم رغبت مردم در این باره گفت: هر شخصی که ملکی را در استان تهران می‌خواهد تهیه کند حتماً از اداره اوقاف استعلام کند چون در مقاطعی متأسفانه اراضی ملکی را به عنوان اراضی وقفی به فروش می‌رساندند که بعدا مشکلات و درگیری‌هایی پیش می‌آورد.

وی افزود: اختلاف قیمت بین اراضی وقفی و اراضی ملکی وجود دارد البته در کل تهران اینطور نیست بعضی جاها در تهران و در کشور داریم که اراضی وقفی را بهتر و گران‌تر می‌خرند که به دلیل نوع کاربری است که در آن‌ها تعریف شده و یا خدماتی است که وقف می‌دهد.

محمدزاده در پایان گفت: نکته سوم اینکه کسی احساس کند یک روزی سازمان اوقاف ملک را از او بگیرد چنین چیزی امکان ندارد هر کسی که با سازمان اوقاف و اداره‌کل اوقاف رابطه قانونی و شرعی داشته باشد یعنی سند اجازه تنظیم شود به هیچ عنوان در هیچ زمانی و در هیچ دوره ای از او پس گرفته نخواهد شد اما باید یک مال الاجاره‌ای را پرداخت کند.

وی تصریح کرد: این مال‌الاجاره همان نقصان قیمتی را که بین زمین وقفی و زمین ملی وجود دارد جبران می‌کند، امروز مثلاً ما 20 درصد ارزان‌تر زمین وقفی را در اختیار متصرف و یا آنکه مراجعه کننده است قرار می‌دهیم و در طول زمان آن کاهش قیمت 20 درصدی با این مال‌الاجاره‌ای که دارد پرداخت می‌شود جبران می‌شود که البته خرج نیات می‌شود، نیاتی مانند فقرا، نیازمندان و دانش‌آموزان و دانشجویان.