روز گذشته مراسمی با عنوان «مجلس جشن اعطای اجتهاد» در مرکز معهدالاجتهاد زیر نظر آیت‌الله سیفی مازندرانی برگزار شد. این اقدام با واکنش منفی آیت‌الله عندلیب همدانی همراه بود و وی در نقد این مراسم چنین نوشت: «در اطلاعیه‌ای دیدم، مؤسسه‌ای مراسمی تحت عنوان جشن اعطای اجتهاد ترتیب داده است. نگرانی خودم را از این نوع بدعت‌های حوزوی که به انحای مختلف دیده می‌شود، فقط با این جمله بیان می‌کنم: اَللّهُمَّ اکْشِفْ هذِهِ الْغُمَّةَ عَنْ هذِهِ الاُْمَّةِ بِحُضُورِهِ وَ عَجِّلْ لَنا ظُهُورَهُ.»
یکی از مشکلاتی که به ویژه بعد از انقلاب اسلامی در حوزه‌های علمیه پدید آمد، گرایش حوزویان به کسب مدارج علمی بالاتر برای بهره‌مندی از مزایای این مدارک بود. مصوبه جلسه 368 شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1374 مبنی بر معادل‌سازی مدارک حوزوی با مدارک دانشگاهی، شاهدی است که نشان می‌دهد دغدغه کسب مدارج علمی برای حوزویان به موضوعی جدی تبدیل شده است.
مضاف بر این، گرایش حوزویان به تحصیل همزمان در حوزه و دانشگاه و رقابت برای کسب عناوین علمی دانشگاهی، ابعاد تازه‌ای از این آسیب را آشکار می‌کند. این آسیب تا آنجا پیش رفت که وزارت علوم در سال 1392 با صدور بخشنامه‌ای استفاده حوزویان از عناوین دانشگاهی را جرم اعلام کرد.
آیت‌الله استادی در مراسمی که در دی‌ماه سال جاری در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، به شدت از این موضوع انتقاد و تصریح کرد: «هر روحانی که منبری یا استاد معروفی می‌شود، برای وی عنوان دکتر استفاده می‌کنند، در حالی که این افراد در حوزه علمیه بزرگ شده‌اند و عنوان دکتری برای دروس دانشگاهی است که باید از آن جلوگیری کرد و رهبر معظم انقلاب نیز بیان کرده‌اند حوزه باید به صورت جداگانه مدرک دهد و کاری به دیگران نداشته باشد.»
با این توصیف، جریان مدرک‌گرایی حوزوی همچنان برای تداوم این مسیر اهتمام دارد و با این انتقادات عقب نمی‌نشیند. واکاوی علل گرایش به مدرک‌گرایی موضوع دیگری است که باید در فرصتی جداگانه به آن پرداخت، ولی به نظر می‌رسد عدم تمایل بازار کار برای جذب حوزویان و نسبت مستقیم مدرک تحصیلی در کسب وجهه (پرستیژ) اجتماعی از جمله مهم‌ترین عوامل در این زمینه است.
حاصل کلام اینکه برگزاری مراسمی همچون جشن اجتهاد که بی‌شباهت به جشن فارغ‌التحصیلی در دانشگاه نیست و در سنت حوزه‌های علمیه مسبوق به سابقه نبوده است، می‌تواند روند این جریان را تسریع بخشد و آسیب غلبه فرم بر محتوا را در حوزه‌های علمیه برجسته سازد.
انتهای پیام