به گزارش ایکنا، نشست «رونمایی از کتاب منتخبات فلسفه در ایران»، شامگاه یکشنبه، 17 اسفندماه، به صورت مجازی و به همت خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. در ادامه متن سخنان غلامرضا اعوانی، چهره ماندگار فلسفه در این نشست را می‌خوانید؛
دکتر نصر اولاً شخصیت فرهنگی بوده و نه سیاسی و تمام عمر خود را صرف فلسفه کرده و کارهای مهمی انجام داده است. او یکی از معدود کسانی بوده که پیش از انقلاب در اسلامی کردن دانشگاه تأثیر داشته است و اسلامی کردن در آن زمان کار بسیار دشواری بوده است. او با اینکه پیشنهاد وزارت را دریافت کرده بود ریاست دانشکده ادبیات را قبول کرد و در آنجا کتاب‌های اسلامی را به غرب می‌فرستاد و زمانی هم که رئیس دانشگاه بود، کارهای علمی چندبرابر شد. از جمله در عین اینکه استاد بود، شاگرد بزرگانی مانند علامه عصار بوده و همچنین به قزوین نیز می‌رفته است. همچنین سه کتاب معروف علامه طباطبایی را نیز ترجمه کرده است که شیعه در اسلام را نیز به خط خود برای ما فرستاد و قرآن در اسلام نیز نزد او است و آرزو داشت به ایران بیاید و این کتاب را به آستان قدس بدهد که این آرزو هنوز محقق نشده است.
یکی از کارهای وی که از آن غفلت می‌شود، تأسیس انجمن اسلامی دانشجویان بوده است که در آن زمان بسیار خطرناک بود که روز تاسیسش در آنجا بودم که صحن دانشکده ادبیات و بیرون آن چندین نفر آمده بودند و کسی غیر از دکتر نصر نمی‌توانست این کار را بکند. تأسیس انجمن حکمت و فلسفه نیز یکی دیگر از خدمات ایشان است. پس از مهاجرت به آمریکا هم کارهای فرهنگی زیادی داشته‌اند. کتب وی بارها و بارها چاپ شده است و همه این کتب در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود و بیش از هر کسی در جهان اسلام کتاب‌های او به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. آن زمان که در ایران بود نیز کتبش به زبان‌های مختلف ترجمه می‌شده و در جهان اسلام نیز شناخته‌ترین است و چون تحصیلات وی در دانشگاه مطرحی بوده، کتبی که چاپ کرده سطح جهانی دارد.
یکی از افتخارات برای ایشان انتخابشان به عنوان فیلسوف زنده است. عده‌ای هستند که تمام آثار بزرگان را بررسی کرده و انتخاب می‌کنند و ایشان نیز انتخاب شده است. 40 نفر در مورد وی اظهار نظر کرده‌اند و ایشان نیز پاسخ داده است و 130 صفحه از کتاب به آثار و ترجمه‌های او اختصاص دارد، اما این برای سال 2000 است و باید به مقالات و سخنرانی‌ها نیز اشاره کرد؛ لذا این برگزیده شدن بسیار مهم است. اما در مورد کتاب باید بگویم، ابتدا شیوه‌نامه‌ای تدوین کرد و گفت که قصدش چیست و کتاب در پنج جلد منتشر شده است و قرار است دو جلد دیگر آن نیز منتشر شود و آقای امین‌رضوی نیز پیگیری‌های زیادی داشته است.
این کتاب از زمان زرتشت شروع شده است و برخی بر این اشکال می‌کنند، اما دلیلی بر این اشکال نیست و قرآن نیز به آنها اشاره کرده است. کار عظیمی است و تمام یونانی‌ها زرتشت را به عنوان بزرگ‌ترین حکیم می‌شناختند و ما از این نکته غافل هستیم. این کتاب یک مقدمه فارسی دارد و یک مقدمه نیز آقای امین‌رضوی نوشته است. یک فیلسوف کتاب‌ها و آرای زیادی دارد، اما چند رأی او ممتاز است و اینها انتخاب و ترجمه شده است و گزینش تخصصی و ایده‌محور بوده است و بهترین افکار یک فیلسوف را ترجمه کرده‌اند. البته که ترجمه بسیار کار دشواری است و آقای فدایی کار کارستانی انجام داده است. البته برخی از اینها ترجمه داشته اما با یک فارسی بسیار خوبی ترجمه کرده است.
در مورد جلد اول باید بگویم از زرتشت شروع شده است. زرتشت را در کتاب معروف زندگی فلاسفه که یونانیان نوشته‌اند، بزرگ‌ترین حکیم دانسته‌اند و می‌گویند فلسفه از ایران و سپس هند و مصر شروع شده و بعد به یونان می‌رسد. به عقاید زرتشت نیز اشاره شده است. این کتاب با یک شعر ابن سینا آغاز شده که «دل گرچه در این بادیه بسیار شتافت، یک موی ندانست، ولی موی شکافت؛ اندر دل من هزار خورشید بتافت، آخر به کمال ذره‌ای راه نیافت».
همچنین ادیان به طور کلی حکمت دارند و حکمت محض در ادیان است. به تعبیری که در قرآن دارد، همه انبیا حکیم هستند. بنابراین حکمت جزء دین است و پایداری یک دین به آن حکمت الهی است. زرتشت و بودا نیز استثنا نیستند، اما دین برای عوام و خواص است، برخلاف فلسفه که برای خواص است. بنابراین درآوردن این حکمت زرتشتی بسیار مهم است که با قواعد و ضوابط باشد. جهان‌شناسی در کتاب آغاز جهان است و یا از مینوی خرد و یا کتاب وندیداد که در مورد جهان‌شناسی، اخلاق است.
سپس مانویت است که قبلاً معروف بوده است. دینی بود که از شرق تا غرب بوده و در اروپا بسیار طرفدار داشته است. آگوستین 10 سال قبل از اینکه مسیحی شود، دین مانوی داشته است و خودش اعتراف می‌کند و در اینجا می‌بینیم که آثاری که از مانی باقیمانده چیست که در بخش دوم به این آثار پرداخته است. بخش سوم نیز به مشائی‌ها اشاره کرده است. همچنین یاد کردن از ایران‌شهری است که آدم معروفی بوده که از او نام برده‌اند و دلیلش این است که در کتب ابوریحان او بزرگ‌ترین متفکر دانسته شده است. وی یک محقق بزرگی بوده است. سپس ابونصر فارابی است که معلم ثانی است و متون فلسفه را برای مسلمین قابل فهم کرده است و عناصری به منطق افزوده است؛ یعنی فیلسوف و زبان‌شناس بوده است. ابوالحسن عامری نیز برای ما ناشناخته است و کتب مهمی داشته است.
همچنین دکتر نصر می‌گوید چون عرب‌ها و غربی‌ها فلسفه عربی می‌گویند، اما اینها ایرانی هستند و فلسفه در ایران بوده است و در شیوه‌نامه کتاب نام ایران آمده است. بنده نیز برای همکاری دعوت شدم و در این مجموعه کارهایی انجام دادم.
گزارش از مرتضی اوحدی
انتهای پیام