وحید نظریان، مدرس و قاری ممتاز کشورمان در گفت‌وگو با ایکنا درباره نقش‌آفرینی تلاوتگران و میزان تأثیرگذاری آن بر مستمعان گفت: همانطور که مقام معظم رهبری نیز مکرر به این موضوع اشاره کرده‌اند و نزدیک‌ترین آن در طلیعه ماه مبارک رمضان امسال بود، بحث تلاوت قرآن در میان مستمعان، نخستین قدم انس با قرآن است. طبیعتاً هنگامی که یک قاری با صوت و لحن خوش و صدایی نافذ بین مردم تلاوت میکند، بر روی افکار و احساس مردم تأثیرگذار است و اگر نگوییم تمام افراد اما تعدادی ترغیب میشوند تا به دنبال مفاهیم و معانی آیات بروند.
نظریان درباره چیستی مواردی که یک قاری باید برای اجرای خوب رعایت کند، اظهار کرد: یقیناً هنگامی که قاری، آیات را تلاوت میکند در درجه نخست باید بداند چه تلاوت میکند و معانی و مفهوم آیات را بداند و به همین دلیل است که مقام معظم رهبری بر لزوم آمادگی قاری و مرور آیات پیش از اجرا تأکید داشتند و همانطور که ایشان فرمودند، اکثر قاریان با تفسیر و مفاهیم آیات آشنا هستند، اما اگر آشنا نیستند، قاری برود مطالعه حداقلی داشته باشد تا بداند چه چیزی را برای مردم تلاوت میکند. اگر قاری معنا و مفهوم را نداند، قطعاً تأثیر آنچنانی بر مستمع نخواهد داشت.
این مدرس قرآن اضافه کرد: هنگامی که قاری، معانی و مفهوم را نداند، شنونده تنها آهنگ‌هایی را می‌شنود و نمی‌تواند به خوبی معنا به مستمع القاء شود. هنگامی که قاری تلاوت میکند باید معنا و مفهوم آیات را با گوشت و خون لمس کند تا بتواند آن را با آهنگ زیبا و لحن مناسب و حس لازم به مستمع منتقل کند. معتقدم آهنگ و لحن مناسب لازم است، اما چاشنی آن حس است تا تلاوت بر جان مستمع بنشیند.
نظریان درباره زمینه اجرای صوت و لحن اصولی قاری و استفاده از تحریرهای مناسب که موجب ارتقای کیفیت تلحین می‌شود، گفت: مجموعه‌ای از مسائل در صوت و لحن و ... ذاتی است. تعدادی از قاریان خیلی آسان، تحریرهای ریز و سرعتی را اجرا می‌کنند، اما قاری دیگری شاید نتواند این کار را انجام دهد، بنابر این برخی از قاریان در تحریرهای طولی و برخی در تحریرهای عرضی تبحر دارند یا ممکن است در برخی از قاریان امکان تحریرها متفاوت باشد، اما قاریان لازم است تا مجموعه‌ای از مسائل فنی صوتی را فرا گیرند تا در مواقع لازم از این موارد تکنیکی و فنی برای رساندن معنا و مفهوم آیات استفاده کند.
نظریان به بهره‌مندی قاریان از فن خفض صوت(کاهش شدت صدا) در زیباتر شدن قطعات که به آن «وُلوم صدا» می‌گویند، اشاره کرد و گفت: که این مسئله در تلاوت قرآن در القای معانی کارگشا است و بسیار کمک‌کننده است، به طور مثال در آیه‌ای که قدرت خداوند را نشان می‌دهد، می‌توان شدت صوت را بالا برد و... و گاهی نیز لازم است تا بیان مفهوم آیه، شدت صوت را کم کنیم، مثلا هنگامی که به کلمه سائل و محروم می‌رسیم.
این قاری ملی کشورمان درباره بهره‌گیری‌های لحنی قاریان که برخی بدون توجه از حد صحیح و جاده مستقیم، خارج میشوند و میزان رعایت آن تصریح کرد: بارها مقام معظم رهبری در این باره تأکید کرده‌اند. اخیراً در بین قاریان جوان‌تر دیده شده است که در تلاوت از مسیر خارج میشوند، البته این موضوع تنها مرتبط با قاریان کشور ما نیست، بلکه در قاریان کشور مصر نیز این موضوع وجود دارد، اما در میان قاریان جوان کشورمان به دلیل عدم دید درست نسبت به تلاوت و فارسی‌زبان بودن ما و گرایش به سمت آهنگ‌گرایی و نفس‌های بلند برای جذب مستمع، شیوع زیادی پیدا کرده است.
نظریان با تأکید بر اینکه تحریر زدن و بکارگیری انواع مختلف تکنیک‌های صوتی جا دارد، بیان کرد: نباید به هر قیمتی و هر جایی این تکنیک‌ها را استفاده کنیم، صرف اینکه بگوییم این تکنیک‌ها را می‌دانیم و آن را پیاده می‌کنیم، اینها همه در خدمت معانی قرآن است. خیلی از موارد مشاهده می‌شود که لازم نیست، لحن زیبایی روی آیه بیاید، اما قاری این کار را میکند یا لازم نیست تحریر خاصی در جایی زده شود، اما شاهد هستیم که قاری به دلیل اینکه توانایی‌اش را به رخ بکشد، این کار را میکند و اینها نابجاست.
این مدرس قرآن اظهار کرد: اگر به تلاوت قاریان قدیمی مصر گوش دهیم، خواهیم دید که از هر تکنیکی به هر قیمتی استفاده نمی‌کنند، بلکه با توجه به معنا تلاوت می‌کنند، موضوعی که متأسفانه در میان تلاوت قاریان متأخر یا جوان و جدید‌تر دیده نمی‌شود و صرفا لحن و آهنگ و تحریر در درجه نخست قرار گرفته است.
وی ادامه داد: جدیداً پدیده‌ای باب شده است که موضوع خوبی نیست، اینکه قاری شش آیه را یک نفس بخواند، (فقط برای ارائه توانمندی نفس طولانی‌اش) و حال آنکه اگر این آیات را جدا جدا بخوانید یا دو سه آیه را بخوانید، موجب القای بهتر معانی به مستمعان می‌شود. البته نفس بلند، نقطه قوت برای قاری محسوب می‌شود، اما باید به جا از آن استفاده شود. همانطور که مقام معظم رهبری نیز بر این موضوع تصریح داشتند. البته گاهی جای خاصی معنا و مفهوم ایجاب میکند، چند آیه را به هم بچسبانید، اشکالی ندارد.
نظریان اضافه کرد: مقام معظم رهبری نیز متخصص و صاحب نظر هستند و هنگامی که درباره قاریان و لحن و صدا صحبت می‌کنند، متوجه اشرافیت ایشان خواهید شد. در بحث تلاوت قرآن ملزم به رعایت چارچوب‌های خاصی هستیم و نمی‌توانیم مثل آوازخوانی بر روی شعر عمل کنیم، دستمان از لحاظ تجویدی، مفهومی و صوتی، نفس و تنظیم بسته است و باید شأنیت و حرمت کلام خدا را با وزین‌ترین الحان، تکنیک‌ها و تحریرها حفظ کنیم و در واقع طوری تلاوت کنیم، گویی هم اکنون آیه نازل می‌شود.
نظریان در پایان گفت: امیدوارم خداوند ما را در دنیا از تالیان و عاملان به قرآن قرار دهد و در آخرت نیز با قرآن محشور کند.
انتهای پیام