وی درباره روش بحث از مهدویت و آسیب‌شناسی آن گفت: بررسی روش تبیین اندیشه مهدویت و آسیب‌شناسی این روشها متأسفانه بین ما مسلمانان به تکامل نرسیده است، به عبارتی تاکنون نتوانستیم به خوبی روش‌های بحث از مهدویت و انتقال آن به سایرین را مورد بحث قرار دهیم.
غبیشاوی یکی از آسیب‌های موجود در روش تبلیغ اندیشه مهدویت را بحث و بررسی درون مکتبی دانست و توضیح داد: ما موضوع مهدویت را اساساً درون مکتبی بحث می‌کنیم، به این معنا که آنچه مطرح می‌کنیم برگرفته از آیات قرآن و روایات است، در حالی که اگر بخواهیم اندیشه مهدویت را برای جامعه بشری تبیین کنیم، نمی‌توانیم صرفاً به منابع اسلامی اتکا کنیم. باید کاری کنیم که این اندیشه اسلامی با تکیه بر مبانی عقلی مطرح شود تا بتوانیم بر اساس اشتراکات عقلی میان افراد بشر، آن را انتقال دهیم. بنابراین به صرف نقل از منابع اسلامی نمی‌توانیم این اندیشه را جهانی کنیم، حتی گاه برای افراد درون جامعه اسلامی نیز با این مشکل مواجهیم.
وی با تصریح به وجود برخی روایات ضعیف، بر تبیین عقلانی اندیشه مهدویت تأکید کرد و گفت: این کار روش‌هایی دارد یکی از این روش‌های آن تطبیق بین منجی موعود اسلامی و منجی‌های موعود در دیگر مکاتب است. این یکی از بهترین روشها است که سخنان سایر ادیان و مکاتب را در زمینه منجی مطرح کنیم و از آن سو، اندیشه خود را نیز بازگو کنیم و میان آنها تطبیق و مقایسه ایجاد کنیم. تا حدودی اقداماتی برای این تطبیق انجام شده است، اما بسیار کم است.
استاد مرکز تخصصی سطح سه مهدویت در اهواز ادامه داد: در این تطبیق یکی از موضوعاتی که می‌توانیم قاطعانه مطرح کنیم و دلایل محکم برای آن بیاوریم این است که منجی ما «موجود» است. ما از موعودی سخن می‌گوییم که موجود است، لذا برخی از علمای ما به زیبایی از تعبیر «موعودِ موجود» استفاده کرده‌اند. موعود در بسیاری از ادیان دیگر ناظر به آینده است. بررسی قوت قول «موعودِ موجود» یکی از روش‌های خوب است که می‌توان آن را مورد بحث قرار داد.
غبیشاوی ادامه داد: در ادیان الهی، موعود، حسب و نسب مشخصی دارد و یک انسان واقعی است. موعود در برخی ادیان الهی اسطوره‌ای است. این تطبیق می‌تواند مسائلی را حل کند و ما را به مقصود برساند.
وی در ادامه سخنان خود درباره روش قرآن کریم در طرح اندیشه مهدویت گفت: قرآن کریم، مهدویت را به صراحت بیان نکرده است، دلیلش این است که قرآن برای عده خاصی به عنوان مسلمان نازل نشده، بلکه مخاطب قرآن کریم کل جامعه انسانی است، از این رو نامی از «مهدی(عج)» نمی‌برد. بسیاری از برادران ما چه شیعه و چه اهل سنت مطرح می‌کنند اندیشه مهدویت که اهمیت بسیاری دارد، چرا به صراحت در قرآن یاد نشده است، غافل از اینکه قرآن کریم مسئله مهدویت را فراتر از اندیشه اسلامی و امت اسلامی می‌داند و آن را در قالب باوری برای نجات بشریت مطرح کرده است.
این پژوهشگر دینی با اشاره به آیه «قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ و ... »(آل عمران، 64) یکی از روش‌های قرآن کریم را تکیه بر مفاهیم مشترک و توجه به انسانیت دانست و تصریح کرد: یکی از آسیب‌ها در حوزه مهدویت این است که شیوه طرح مهدویت را در قرآن کریم و منابع خود روش‌شناسی نکرده‌ایم. یکی از این روشها، طرح مهدویت حول اندیشه انسان‌شناسی است. انسان‌شناسی رشته گسترده‌ای است که به سؤالاتی مثل چیستی انسان، جایگاه و ارزش انسان، ساحت‌ها و مراتب وجودی انسان، آینده انسان، نقش انسان در ساخت سرنوشت خود و دیگران و ... می‌پردازد. همه مکاتب دنیا درباره این پرسش‌ها تئوری‌‌ها و نظریاتی دارند.
غبیشاوی افزود: قرآن کریم روش انسان‌شناسی را به شدت مورد توجه قرار داده است و به طور کلی اندیشه امامت که مهدویت بخشی از آن است، با استفاده از این روش، قابل طرح است.
این استاد حوزه علمیه در ادامه با تصریح به اینکه یکی از آسیب‌هایی که گرفتار آن هستیم، این است که مهدویت، به صورت تقلیدی طرح می‌شود، گفت: متأسفانه ما به تقلید از آنچه گذشتگان ما گفته‌اند برخی مطالب را تکرار می‌کنیم. این نوع بحث کردن چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. ما باید بر اساس مسائل و علوم جدید، این مسئله را مورد توجه قرار دهیم.
وی افزود: آسیب جدی دیگر در زمینه مباحث دینی به ویژه در موضوع امامت و مهدویت این است که گاه طرح این مباحث در جوامع عمومی منجر به نقدهای غیر عالمانه می‌شود که این یک آسیب است. ما ابایی از نقد و بحث علمی در مجامع علمی و بین اندیشمندان و دانشجویان و طلاب علوم دینی نداریم و جایگاه این بحث همین جا است، اما اگر در جامعه این اندیشه را مورد بحث قرار دادیم تأکید کنیم که موعود ما موعود همه ادیان است، نجات بخش همگان است و برخلاف اکثر ادیان که منجی خود را منحصر در گروه و مذهب خود می‌دانند (مثلا یهود، منجی خود را منجی انحصاری خود می‌دانند) ما موعود را انحصاری نمی‌دانیم بلکه می‌گوییم: «یَمْلَأُ اللهُ به الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً» در تمام زمین عدالت را اجرا می‌کند.
استاد مرکز تخصصی سطح سه مهدویت اهواز ادامه داد: اگر بخواهیم عدالتی که توسط منجی محقق می‌شود، به صورت خشونت‌آمیز نشان دهیم، این آسیب بسیار بزرگی است. قرآن کریم اندیشه منجی را برای کل جامعه انسانی مطرح می‌کند. متأسفانه دشمنان دین بیشتر روی جنبه خشونت در اندیشه مهدویت تأکید می‌کنند. با مرور مطالعات و آرای مستشرقین می‌بینیم که آنها مغرضانه یا جاهلانه روی خشونت‌آمیز بودن آن انگشت می‌گذارند و آن را در رسانه‌های خود گسترش می‌دهند.
این استاد حوزه خاطرنشان کرد: به برکت پیروزی انقلاب اسلامی، آثار زیادی درباره مهدویت نوشته شده است، اما مسئولیت ما بیش از این است. ما سازمانی به نام سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی داریم که ظرفیت آن قوی است. بودجه این سازمان در حد گذران امور خود است و این یک ضعف است. دیگران هزینه‌های بسیاری برای نشست‌ها و کنفرانس‌های علمی اختصاص می‌دهند. در اینجا باید از سیاستمدارن خود که گله کنیم که این مسأله را جدی نمی‌گیرند. اگر سیاستمداران ما با تقویت سازمان‌های علمی این موضوع را پیگیری می‌کنند ارزشمند است.
غبیشاوی با بیان اینکه تبیین مهدویت را به دست گروه‌های اندیشمند بسپاریم، گفت: امت اسلامی باید برای تبیین و تبلیغ مهدویت هزینه کند. امت اسلامی امتی است که «الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ» (حج، 41) بزرگترین وظیفه امت اسلامی، امر به معروف و نهی از منکر است و چه معروفی بالاتر از اینکه اندیشه اسلامی خود را در کنفرانس‌ها علمی طرح کنیم؛ این وظیفه امت اسلام است.
این استاد حوزه در پایان با تصریح به اینکه امروز دنیا گرفتار اضطراب است، گفت: روی آوردن به معنویت و دین در فطرت بشر نهفته است و این ظرفیت بزرگی است که باید به آن توجه کرد.
انتهای پیام