وی با بیان اینکه رفع مجهول نیازی درونی برای همه انسان‌هاست تا به کمال و سعه وجودی برسند، افزود: دستیابی به حقیقت بزرگترین دغدغه و ارزش برای انسان است و انسان برای رسیدن به حقیقت خلق شده است بنابراین ابتدا باید حق را شناخت و حق را با تفکر می‌توان شناخت و تفکر، آغاز نقطه ادراک است و بدون ادراک هیچ چیزی در جهان از جمله خود جهان معنا ندارد.
فتحعلی بیان کرد: اولین مانع درونی تفکر، ضعف قوای ادارکی است و کسانی که قوای ذهنی قویتری دارند مجهولات بیشتر و تفکر بیشتری هم دارند و به دنبال رفع آن مجهولات هستند. حتی روان‌شناسی هم ثابت کرده که ما با اعمال و عقاید و رفتار و گفتارمان قوای ادراکی خودمان را که خدا داده تضعیف می‌کنیم.
وی اضافه کرد: قرآن کریم بر این قصه خیلی تاکید کرده و فرموده است: لَهُمْ قُلُوبٌ لَا يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لَا يُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا يَسْمَعُونَ بِهَا أُولَئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ ، چشم و گوش و دست و زبان ما قوای ادراکی ما هست و قلب هم مرکز تفکر و تامل است کما اینکه علامه مصباح فرموده است که قلب از نگاه قرآن، مرکز اندیشه است نه صرفا این قلب صنوبری. لَهُمْ قُلُوبٌ لَا يَفْقَهُونَ بِهَا.
استاد مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی اظهار کرد: کسی که تفکر صحیح ندارد به نظر بنده اصلا تفکر ندارد زیرا مجهولات او معلوم نمی‌شود و اصلا معلوم نیست مجهولات او ارزش تفکر داشته باشد لذا در روایات بیان شده که العلم علمان. بنابراین کفار هم تفکر دارند ولی تفکرشان صحیح نیست زیرا ماده و صورت قضیه درست نیست. امروز عالم پر از تفکر ناصحیح و نتایج اسفبار آن است از حوادث اخیر کشور گرفته تا لشکرکشی‌های استکبار و معاندان جهانخوار. از نظر قرآنی اینها مغالطه است و نه تفکر صحیح.
فتحعلی افزود: عامل دیگر ضعف تفکر پیروی از هواهای نفسانی است که دقیقا از قرآن گرفته شده است. جهل و حب و بغض هم از دیگر موانع است. حب الشیء یعمی و یصم. عامل دیگر غفلت است که با جهل فرق دارد. علامه مصباح معتقد بودند اولین گام برای اینکه انسان از گمراهی درآید خروج از غفلت است و خروج از غفلت هم یعنی اینکه نفس بگوید من از کجا و برای چه آمده‌ام و به کجا می‌خواهم بروم.
استاد مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: گاهی انسان توجه دارد ولی مسیر را غلط رفته و می‌گوید من برای عیش و نوش و جمع ثروت و ... آمده‌ام. از دیگر موانع تفکر صحیح، تعصب‌ورزی بی‌دلیل است، البته تعصب‌ورزی با دلیل و معقول جزء بالاترین ارزش‌ها است. برخی روشنفکران مخالفانشان را به تعصب‌ورزی متهم می‌کنند غافل از اینکه تعصب‌ورزی در راه حق و خدا نه تنها عیب نیست که ارزش هم دارد. ایستادگی و پایداری در موضع حق چیزی است که خدا از پیامبر(ص) خواسته است و صفت پسندیده‌ای است.
فتحعلی با بیان اینکه تعصب کورکورانه مانند حب و بغض غلط، آفات زیادی دارد، تصریح کرد: برخی نسبت به مجموعه روحانیت حب شدیدی دارند و منکر برخی رفتارهای غلط می‌شوند و برعکس برخی بغض دارند و خوبی‌ها را نمی‌بینند؛ وجود مقدس امام علی(ع) مانند خورشید درخشان تابیده است ولی در صحنه کربلا شاهدیم که دشمنان می‌گویند ما تو را به خاطر بغضی که از پدرت داریم به قتل می‌رسانیم لذا حضرت زینب(س) در روز عاشورا خطاب به امام حسین(ع) فرمودند که تو خودت را به اینها معرفی کردی که فرزند علی(ع) هستی و ایشان فرمود بله ولی چون بطون اینها از حرام پرشده، درک درستی ندارند.
وی با بیان اینکه خیلی از گناهان مانع تفکر صحیح است، اضافه کرد: تعصب یعنی طرف می‌داند که باطل و ناحق است ولی باز بر موضع خودش پافشاری می‌کند، می‌داند که فتنه در حال رخ دادن است، می‌داند که مرگ این دختر کشته نشده است ولی باز دنبال هدف خودش هست.
فتحعلی وجود روحیه تقلید بی دلیل را از دیگر موانع تفکر صحیح برشمرد و گفت: در قرآن کریم بیان شده که برخی بت می‌پرستیدند و دلیلشان این بود که پدرانشان هم بت‌پرست بودند. شاید پدران شما اهل تفکر و تعقل نبودند آیا شما هم باید تقلید کنید؟ الان یکی از گرفتاری‌های جامعه ما و به خصوص نسل جدید در همین تقلید‌های بی دلیل است؛ چرا باید جامعه اینقدر دنبال مد و رواج آن باشد؟ آیا چیزی جز تقلید کورکورانه است.
وی افزود: روحیه کبر و استکبار هم از دیگر موانع تفکر صحیح است زیرا خودش را علامه دهر می‌داند و حاضر نیست بنشیند و بشنود و تفکر کند. بنی‌صدر با همین روحیه به انحراف کشیده شد. در قرآن کریم هم نقل شده که ابلیس و کافران به همین دلیل که طلب برتری داشتند جهنمی شدند. تکبر اجازه نمی‌دهد انسان بیندیشد و در همین انقلاب اسلامی هم دیدیم حتی برخی مراجع و بزرگان به دلیل همین روحیه جایگاه بهشتی خود را خراب کردند.
وی با بیان اینکه روحیه ترس و اعتماد به وهم و خیال هم از موانع تفکر صحیح است، تصریح کرد: برخی چنان گرفتار توهم هستند که حاضر نیستند براهین عقلانی را بشنوند و بپذیرند و قرآن کریم هم فرموده مهر بر قلب و گوش و چشم آنها خورده است.
انتهای پیام