از میان همه موجودات زنده که در این جهان زندگی میکنند، انسان تنها موجودی است که اختیار برنامهریزی نحوه زندگی خود را دارد و میتواند با تقسیم صحیح ساعات شب و روز و حذف فعالیتهای فاقد ارزش، به زندگی خویش معنی بخشد و به رستگاری رسد. در اهمیّت این امر همین بس که، آخرین وصیّت امیرمؤمنان(ع) به همه انسانهای آزاده، نظم در کارها بوده است.(نامه47 نهجالبلاغه)
ارتباط با مبدأ و راز و نیاز با خداوند قسمت مهم زندگی است. کار و تلاش و کسب درآمدهای مادی، انسان را برای عبادت آمادهتر میسازد، پس از این دو مرحله، روابط اجتماعی با کسانی است که در تعالی او به مقصد و مقصود هستی کمک مینمایند. بخش پایانی که به منزله تأمینکننده نیروی هر سه بخش و تجدید حیات تلقی میشود، بهرهمندی از لذتهای مشروع نشاطبخش است. متذکر میشویم، مؤمن عاقل، یقیناً از افراط و تفریط، در مدیریت برنامههای روزانه خویش پرهیز میکند.
امام موسی کاظم علیهما السلام: (تحف العقول، ص409 - بحارالانوار، ج 75 ،ص 321)
اجتَهِدوا فی أن يَكونَ زَمانُكُم أربَعَ ساعاتٍ: ساعَةً لِمُناجاةِ اللّهِ و ساعَةً لِأَمرِ المَعاشِ
و ساعَةً لِمُعاشرَةِ الإِخوانِ وَ الثِّقاتِ الَّذينَ يُعَرِّفونَكُم عُيوبَكُم و يُخلصونَ لَكُم فِی الباطِنِ
و ساعَةً تُخلونَ فيها لِلـَذّاتِكُم فی غَيرِ مُحـَرَّمٍ وَ بِهَذِهِ اَلسَّاعَةِ تَقـْدِرُونَ عَلى اَلثَّلاَثِ سَاعَاتٍ.
مشابه این حدیث در حکمت 390 نهجالبلاغه آمده است:
لِلْمُؤْمِنِ ثَلاَثُ سَاعَاتٍ: فَسَاعَةٌ يُنَاجِی فِيهَا رَبَّهُ، وَ سَاعَةٌ يَرُمُّ مَعَاشَهُ، وَ سَاعَةٌ يُخَلِّی بَيْنَ نَفْسِهِ وَ بَيْنَ لَذَّتِها فِيَما يَحِلُّ وَ يَجْمُلُ. وَ لَيْسَ لِلْعَاقِلِ أَنْ يَکُونَ شَاخِصاً إِلاَّ فِی ثَلاَثٍ: مَرَمَّةٍ لِمَعَاشٍ، أَوْ خُطْوَةٍ فِی مَعَادٍ، أَوْ لَذَّةٍ فِی غَيْرِ مُحَرَّمٍ.