جایگاه و منزلت آیت‌الکرسی از نگاه بزرگان دین

محمدجواد صدیق، مدرس و مفسر قرآن کریم در استان همدان، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، به بیان نکات تفسیری آیت‌الکرسی پرداخت که مشروح آن را در زیر می‌خوانیم:

آیه ۲۵۵ سوره بقره به نام آیت‌الکرسی نامیده می‌شود که این عنوان در زمان رسول اکرم(ص) به این آیه داده شده است. در فضیلت این آیه رسول اکرم(ص) اینگونه می‌فرمایند «یا علی! سید قرآن بقره است و سید بقره نیز آیه آیت‌الکرسی است که این آیه ۵۰ کلمه دارد و هر کلمه آن پنجاه برکت دارد.»

همچنین در حدیث دیگری داریم که ابوذر به پیامبر(ص) عرض کرد مهم‌ترین و پر فضیلت‌ترین آیه‌ای که بر شما نازل شده است کدام آیه است که حضرت فرمودند «آیت الکرسی».

امام علی(ع) نیز می‌فرمایند «باور نمی‌کنم کسی اسلام را فهمیده و در اسلام متولد شده باشد و شب را به صبح برساند و آیت الکرسی را نخواند. اگر بدانید این آیه چیست در هیچ حالی آن را ترک نخواهید کرد».

رسول اکرم(ص) نیز می‌فرماید «آیت‌الکرسی را از گنجینه‌ای که زیر عرش است به من داده‌‌اند و چنین چیزی به هیچ پیامبری پیش از من داده نشده است.» امام علی(ع) نیز می‌فرمایند «از زمانی که این مطلب را از پیامبر شنیدم هیچ شبی را صبح نکردم مگر آنکه آیت‌الکرسی را خواندم.»

امام صادق(ع) نیز در این باره می‌فرمایند «برای هر چیزی اوجی است و اوج قرآن نیز آيت الکرسی است.» هر کس یک بار آن را بخواند هزار ناگواری از دنیا و آخرت از او دور خواهد شد. آسان ترین ناگواری دنیا فقر و سهل‌‌ترین ناگواری آخرت نیز عذاب قبر است.

در این آیه ۱۶ مرتبه نام و صفات خداوند مطرح است و به همین جهت آیت‌الکرسی را شعار و پیام توحید دانسته‌اند. الله که در ابتدای این آیه آمده است نام خاص خداوند است که تمامی اسماء و صفات الهی را در بر داردو لا اله الا هو نیز اشاره به توحید ربوبیت دارد که جز او هیچ معبودی وجود ندارد.

الحی و القیوم نیز دو اسم خداوند است که حی به معنای وجود نیروی پایدار و مقاوم است، نه به معنای زنده بودن و تنفس کردن، و قیوم نیز به این معناست که تکیه گاه تمام هستی خداوند است و خداوند حافظ و نگهدار همه چیز است و قیوم یکی از صفات خداوند بوده که به علت آنکه صفت صیغه مبالغه ست بسیاری از اسماء الهی را در بر دارد مانند تدبیر، حفاظت و...

«لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ»، سنه به معنای چرت زدن است، این بخش از آیه نیز بر این موضوع دلالت دارد که خداوند نه چرت می‌گیرد و نه خواب چرا که قیومیت خداوند ایجاب می‌کند که چنین حالتی به انسان رخ ندهد و جهان خلقت لحظه‌ای نمی‌تواند بدون خداوند پایدار باشد.

له ما فی السموات والارض نیز بدین معناست که جهان هستی از آسمان و زمین از آن خداوند است و این بخش از آیه به توحید مالکیت اشاره دارد و له ما فی السماوات نیز انحصاری بودن را نشان می‌دهد، مالکیت انسان مالکیت اعتباری است به این معنا که ممکن است چندین خانه و چندین ماشین داشته باشد اما وقتی از دنیا میرود دیگر مالکیتی برای او معنا ندارد اما مالکیت حقیقی جهان هستی خداوند است وهیچ کسی به جز خداوند در جهان هستی مالکیت انحصاری ندارد.

من والذی یشفع الا باذنه نیز توحید در شفاعت را می‌رساند که تنها شافی مطلق خداوند است.