مدارس علوم و معارف اسلامی؛ قطب علمی‌ و فرهنگی کشور

به گزارش خبرنگار ایکنا، محمود امانی طهرانی، دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش، ظهر دوشنبه 29 اردیبهشت ماه در نشست خبری مدارس علوم و معارف اسلامی که به مناسبت چهلمین سال تأسیس رشته مدارس علوم و معارف اسلامی در دبیرخانه این شورا برگزار شد، ضمن بررسی دستاورد‌های این مدارس در چهار دهه گذشته، بر اهمیت آن‌ها در شکل‌دهی به نسل آینده کشور تأکید کرد و گفت: مدارس علوم و معارف اسلامی از ابتدای تأسیس خود تا به امروز نقشی بی‌بدیل در توسعه علمی، فرهنگی و دینی کشور ایفا کرده‌اند. این مدارس نه تنها در زمینه‌های علمی و آموزشی، بلکه در تربیت اخلاقی و دینی دانش‌آموزان نیز موفق عمل کرده‌اند.

 

وی با اشاره به پیشرفت‌های این مدارس در طول سال‌ها، افزود: چهلمین سال تأسیس این مدارس فرصتی برای ارزیابی و بازنگری در مسیر پیشرفت و ارتقای کیفیت آموزش در این مدارس است و هدف ما این است که مدارس علوم و معارف اسلامی همچنان به عنوان قطب‌های علمی و فرهنگی در کشور باقی بمانند.

 

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش همچنین به چالش‌ها و نیاز‌های این مدارس در دوران جدید اشاره کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین اولویت‌های ما در این مدارس، استفاده از روش‌های نوین آموزشی و ایجاد بستر‌هایی است که دانش‌آموزان به‌طور مؤثرتر با مفاهیم علمی و دینی آشنا شوند. این امر نیازمند همکاری گسترده‌تر با نهاد‌های مختلف آموزشی و فرهنگی است.

 

امانی طهرانی بر لزوم آگاهی‌رسانی به دانش‌آموزان و والدین درباره فرصت‌های موجود در این مدارس تأکید کرد و گفت: ما باید تلاش کنیم که میان دانش‌آموزان دوره اول متوسطه که در آستانه انتخاب مسیر تحصیلی خود هستند، آگاهی بیشتری نسبت به فرصت‌های مدارس علوم و معارف اسلامی ایجاد کنیم. این مدارس می‌توانند به عنوان یک انتخاب جذاب برای دانش‌آموزانی که به دنبال آموزش دینی و علمی با کیفیت بالا هستند، مطرح شوند.

 

محسن جعفرآبادی، دبیر کمیته مدارس علوم و معارف اسلامی در ادامه درباره اهمیت این مدارس گفت: رشته معارف اسلامی در شاخه نظری یکی از رشته‌های تحصیلی مانند ریاضی، تجربی و انسانی محسوب می‌شود. از اهداف اصلی این رشته می‌توان به آموزش اعتقادات اسلامی اشاره کرد. در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز به اهمیت این مدارس در تدوین منابع علوم انسانی مبتنی بر جهان‌بینی اسلامی، فرهنگ‌سازی برای تقویت منزلت علوم انسانی و گسترش مدارس تربیتی خاص علوم انسانی در سراسر کشور پرداخته شده است. 

 

وی ادامه داد: در حال حاضر ۲۲۰ دبیرستان علوم و معارف اسلامی در کشور فعال است که شامل ۱۱۳ مدرسه صدرا وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی، ۲۹ مدرسه شهید مطهری، ۵۰ مدرسه دولتی با مشارکت نهاد‌های دینی، ۶ مدرسه وابسته به جامعه الزهرا (س)، ۹ مدرسه غیر دولتی و ۱۰ مدرسه وابسته به حوزه‌های علمیه خواهران و برادران است. 

 

جعفرآبادی تصریح کرد: دروس این رشته در بخش عمومی مشابه علوم انسانی است، اما دروس تخصصی شامل عربی ویژه، احکام، اخلاق، معارف قرآنی، اصول عقاید، تاریخ اسلام و بررسی اندیشه‌های معاصر می‌شود. شرایط ثبت‌نام در این مدارس ویژه است و شامل معدل خاص و آزمون ورودی می‌شود. در صورت استقبال بیش از حد، گزینش دانش‌آموزان بر اساس معیار‌های تعیین‌شده انجام می‌گیرد. 

 

جعفرآبادی ادامه داد: مدیریت این مدارس تحت نظارت شورای عالی آموزش و پرورش است و مدیران باید تأییدیه کمیته ویژه‌ای را دریافت کنند. این کمیته با حضور نمایندگان حوزه‌های علمیه و مؤسسان مدارس تشکیل می‌شود و جلسات منظمی دارد. 

 

محمدعلی سعیدی‌نژاد، نماینده دفتر پشتیبانی از مدارس معارف دولتی در ادامه گفت: در مورد رشته علوم و معارف اسلامی، متأسفانه آمار هدایت تحصیلی دانش‌آموزان پایه نهم به این رشته بسیار پایین است و شاید کمتر از نیم درصد باشد. در این زمینه همه مقصریم و متأسفانه رسانه‌ها این رشته را به درستی معرفی نکرده‌اند. 

 

وی افزود: در حالی که بیش از ۸۰ هزار مدرسه در کشور داریم و همگی از کمبود نیرو‌های متخصص در امور تربیتی و قرآنی گلایه می‌کنیم، متأسفانه شاهد این تناقض هستیم که معلمان قرآن ما اغلب غیرتخصصی هستند و به عنوان ساعت‌های اضافه به تدریس می‌پردازند. این در حالی است که هدف اصلی رشته علوم و معارف اسلامی، تربیت مدیران و نیرو‌های کارآمد فرهنگی برای کشور است. 

 

سعیدی‌نژاد ادامه داد: اخیراً در بیانیه‌ای تأکید شده که حوزه‌های علمیه باید به مدارس توجه بیشتری داشته باشند و فرزندان مستعد خود را به این رشته هدایت کنند. اما متأسفانه در آموزش و پرورش به دلیل مشکلات موجود، حتی مشاوران تحصیلی نیز اغلب دانش‌آموزان را از انتخاب این رشته منصرف می‌کنند. این وضعیت نیاز به بازنگری اساسی دارد، چرا که این رشته می‌تواند پاسخگوی بسیاری از نیاز‌های تربیتی و فرهنگی کشور باشد. 

 

حجت‌الاسلام عبدالرضا فرخ، نماینده مدارس علوم و معارف اسلامی شهید مطهری در ادامه گفت: تلاش اصلی بر این بوده است که به کشف و پرورش استعداد‌های ویژه‌ای بپردازند که در حوزه معارف اسلامی علاقه‌مند به تحصیل و تعمیق باور‌های دینی خود هستند. در همین راستا، توسعه مدارس شهید مطهری نه تنها در شهر‌های بزرگ، بلکه با تأکید حضرت آیت‌الله کاشانی، در مناطق محروم و کم‌برخوردار نیز انجام شده است. این مدارس توانسته‌اند با تأسیس مدارس شبانه‌روزی در شهر‌هایی مانند زابل، زاهدان، یاسوج و خرم‌آباد، پذیرای دانش‌آموزان دختر و پسر از مناطق دورافتاده باشند و در طول این سال‌ها خدمات ارزشمندی به نظام آموزش و پرورش ارائه دهند. 

 

وی افزود: دبیرستان‌های علوم و معارف اسلامی بهترین الگوی مشارکت بین آموزش و پرورش و نهاد‌های فرهنگی و علمی کشور هستند. نهاد‌هایی مانند جامعه‌الزهرا، سازمان تبلیغات اسلامی و دیگر مراکز در کنار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته‌اند تا امر تعلیم و تربیت را به بهترین شکل ممکن محقق کنند. 

 

حجت‌الاسلام فرخ ادامه داد: مدارس علوم و معارف اسلامی در حقیقت تلفیقی از علوم انسانی و علوم دینی و حوزوی هستند. به عبارت دیگر، اگر بخواهیم تعریف علوم انسانی، اسلامی را که امروز در دانشگاه‌ها دنبال می‌کنیم، در مقطع دبیرستان پیاده‌سازی کنیم، رشته علوم و معارف اسلامی می‌تواند بهترین الگو برای این منظور باشد.

 

وی تصریح کرد: مهم‌ترین شاخصه مدارس معارف اسلامی، الگوی تربیتی حاکم بر این مدارس است. ما همواره کوشیده‌ایم، مدارسمان را به محیطی امن برای خانواده‌هایی تبدیل کنیم که دغدغه تربیت دینی و مذهبی فرزندان خود را دارند. این ویژگی به‌ویژه در مدارس دخترانه با استقبال چشمگیر جامعه مواجه شده است.

 

حجت‌الاسلام مبینی، قائم مقام سازمان صدرا در ادامه گفت: مدارس علوم و معارف اسلامی حلقه گمشده نظام آموزش و پرورش ما محسوب می‌شوند. این مدارس می‌توانند یکی از بهترین راهکار‌های مقابله با آسیب‌های اجتماعی و مسائل معرفتی دانش آموزان باشند. 

 

وی افزود: امروز شاهد خروجی‌های ارزشمندی از این مدارس هستیم. سازمان تبلیغات اسلامی مفتخر است که در کنار آموزش و پرورش، در توسعه مدارس دولتی رشته علوم و معارف اسلامی مشارکت داشته است. در حال حاضر ۱۱۴ مدرسه دولتی و ۱۳ مدرسه وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی در ۲۹ استان کشور مشغول فعالیت هستند. 

 

حجت‌الاسلام مبینی ادامه داد: نکته حائز اهمیت این است که بسیاری از فارغ‌التحصیلان این رشته جذب دانشگاه فرهنگیان می‌شوند. این موضوع نشان‌دهنده ارتباط تنگاتنگ این مدارس با نظام آموزش و پرورش است. به خاطر دارم در دیدار با یکی از وزرای پیشین آموزش و پرورش که سابقه ریاست دانشگاه فرهنگیان را داشتند، ایشان تأکید می‌کردند هرچه توجه بیشتری به این رشته شود، خروجی‌های بهتری برای نظام تربیتی کشور خواهیم داشت. 

 

وی تصریح کرد: دو ویژگی برجسته دانش‌آموزان این مدارس در فعالیت اجتماعی گسترده و مشارکت در مدیریت مدرسه است. دانش‌آموزان این مدارس تنها به فکر خود نیستند و در حل مشکلات اجتماعی جامعه مشارکت فعال دارند. مدارس صدرا در استان‌های مختلف همواره یاری‌گر سازمان تبلیغات اسلامی بوده‌اند. همچنین دانش‌آموزان این مدارس از همان دوران تحصیل، مسئولیت‌پذیری اجتماعی را تمرین می‌کنند و در اداره مدرسه نقش فعالی ایفا می‌کنند. 

 

وی در ادامه بیان کرد: در طول چهار دهه فعالیت رشته علوم و معارف اسلامی، شاهد تربیت نیرو‌های متعهد و کارآمدی بوده‌ایم که خدمات ارزشمندی به انقلاب اسلامی ارائه کرده‌اند. امیدواریم با توجه بیشتر به این رشته شاهد شکوفایی هرچه بیشتر استعداد‌های نسل جوان در مسیر معارف اسلامی باشیم.

 

یادآور می‌شود، نمایندگان مدارس شهید مطهری، هدی، دفتر پشتیبانی مدارس معارف دولتی نیز حضور داشتند.