وی با بیان اینکه نقش مادر در این میان به‌عنوان کانون اصلی فرآیند تربیت فرزند بسیار حیاتی است، ادامه داد: پرسش کلیدی این است که یک مادر چگونه باید عمل کند تا نقش مؤثری در تربیت فرزند داشته باشد؟ و یکی از مؤلفه‌های مهم تربیت، یعنی «مدیریت بحران» را به‌موقع، به‌جا، بهنگام و هوشمندانه محقق کند.
طباطبایی افزود: طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، بحران به شرایطی گفته می‌شود که یک یا چند ساختار اجتماعی دچار اختلال شدید می‌شود، به بیان ساده‌تر، بحران پیشامدی ناگهانی است که وضعیت آرام و مسیر عادی امور را دچار اختلال می‌کند و با تدابیر معمول نمی‌توان آن را مدیریت کرد؛ در چنین شرایطی، نیاز به روش‌های ویژه و مؤثرتر برای حل مسئله احساس می‌شود.
این روانشناس با بیان اینکه واژه بحران در موقعیت‌های مختلف به‌کار می‌رود، گفت: بحران فرهنگی، زمانی پدید می‌آید که مسائل فرهنگی دچار اختلال می‌شود، ارزش‌های اخلاقی و هویت تضعیف می‌شود، بحران اقتصادی، هنگامی که معیشت مردم تهدید می‌شود و فاصله طبقاتی افزایش می‌یابد، بروز پیدا می‌کند؛ واژه بحران‌های طبیعی در موقعیت‌های سیل، زلزله و بلایای طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بحران اجتماعی، هنگامی که مفاهیم و ارزش‌های اساسی جامعه دچار اختلال می‌شوند، به‌کار می‌رود و بحران جنگ هم در موقعیت‌هایی مانند جنگ تحمیلی به‌کار می‌رود که پس از آن، پرداختن به بحران‌های هویت اجتماعی اعم از دینی و ملی فرزندان به یک ضرورت تبدیل شد زیرا جنگ تنها تهدید مرز‌های جغرافیایی نبود، بلکه هجمه‌ای همه‌جانبه برای تهدید ارزش‌های اعتقادی و هویتی ملت ما محسوب می‌شد.
این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه خانواده به‌عنوان مهم‌ترین رکن و نهاد اجتماعی، اولین محیط مواجهه فرد با دنیای پیرامون است، تأکید کرد: خانواده تأثیرگذارترین نهاد در تربیت فرزندان محسوب می‌شود توجه به تربیت فرزند برای رشد و تعالی روح و روان او در کانون خانواده امری حیاتی است. همه علوم جامعه‌شناسی، روانشناسی و به‌ویژه علوم دینی، بر نقش بی‌بدیل خانواده و به‌طور خاص نقش والدین و محوریت مادر در تعالی انسان تأکید دارند.
وی تصریح کرد: نقش مادر از منظر دینی اهمیت زیادی دارد، در آیات و روایات متعدد، مستقیم و غیرمستقیم بر جایگاه مادران در تعالی، رشد و تربیت فرزند تأکید شده است. حضرت فاطمه زهرا(س) به‌عنوان الگویی نورانی، بسیاری از تکنیک‌های تربیتی و روانشناسی را قرن‌ها پیش به‌کار بستند، از منظر روانشناسی نیز در مدیریت بحران، تعامل بین مادر و فرزند نقشی کلیدی دارد، مادر هوشمند کسی است که از روش‌های مستقیم و غیرمستقیم برای حل مسئله و آماده‌سازی فرزندش در مواجهه با بحران استفاده می‌کند.
طباطبایی با اشاره به اینکه نقش‌آفرینی مادر در آماده‌سازی فرزند در مواجهه با بحران در سه مرحله اتفاق می‌افتد، گفت: مرحله پیش از بحران، مهم‌ترین نقش مادر در این مرحله، آماده‌سازی فرزند برای مسائل احتمالی است، استفاده از اقتضائات محیطی و زمانی برای ایجاد زمینه راهبری فرزند در بحران‌های آینده ضروری است و غفلت از این آماده‌سازی می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیر روانی و هزینه‌های سنگین مادی و معنوی شود؛ در همین راستا، تقویت هوش هیجانی فرزند در تعاملات روزمره، مثلاً نحوه کنترل هیجان مادر در ترافیک یا تصادف، پایه این آماده‌سازی است.
این مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: مرحله بعدی، حین بحران است، بنابراین اگر مادری به هر دلیل در مرحله قبل آماده‌سازی کافی نداشت، در حین بحران، ابتدا باید خودش بحران و هیجاناتش را بپذیرد و مدیریت کند؛ انکار یا پاک‌کردن صورت مسئله، بحران را پیچیده‌تر می‌کند و اینکه داشتن گوش شنوا و گفت‌وگوی مؤثر برای درک احساسات فرزند و دیگر اعضای خانواده مسئله‌ای حیاتی است.
این روانشناس با بیان اینکه مرحله پس از بحران شامل بازسازی روحیه، پردازش تجربیات و آماده‌سازی برای بحران‌های احتمالی آینده می‌شود، تأکید کرد: نقش مادر در مدیریت بحران، نقشی پیش‌گیرانه، حمایت‌گر و تربیت‌کننده نسلی تاب‌آور و مسئولیت‌پذیر است که هم در کانون خانواده و هم در سطح جامعه تأثیری ماندگار و حیاتی بر جای می‌گذارد. پرورش هوش هیجانی، مهارت حل مسئله، انتخاب‌گری، مسئولیت‌پذیری فردی و اجتماعی و استوار بر ارزش‌های دینی و ملی در فرزندان، به آن‌ها کمک می‌کند تا در آینده بتوانند بحران‌ها را هوشمندانه مدیریت کنند.
انتهای پیام