به گزارش ایکنا؛ جلسه نقد و بررسی نظریه «درمان چندبعدی معنوی» از مسعود جان‌بزرگی، استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با حضور مولف این رویکرد، هادی بهرامی احسان، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی دانشگاه تهران، رضا پورحسین، استاد دانشگاه و روانشناس و جمعی از دانشجویان فعال در عرصه روانشناسی اسلامی در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، امروز، دوشنبه، دوم دی ماه برگزار شد.
در ابتدای این نشست بهرامی با اشاره به پیشرفت ایران طی 40 سال گذشته عنوان کرد: آشنایی با ادبیات جدید حوزه علوم انسانی، تعامل و گفت و شنود درباره مباحث علمی با توجه به آخرین یافته‌های علمی، ایجاد فضای بانشاط برای ارتقاء دانش و معرفت از اهداف برگزاری این سلسله نشست‌ها است.
معنویت؛ گمشده پروسه درمان
مسعود جان بزرگی، نویسنده کتاب «درمان معنوی چندبعدی؛ یک رویکرد خداسو» درباره زمینه‌های شکل‌گیری این رویکرد درمانی توضیح داد: در طول 20 سال گذشته در روند درمان مراجعان، مشاهده شد که بعد از اتمام پروسه درمان، این افراد همچنان گمشده ای داشتند و گویا به دنبال اهدافی بیشتر بودند. همچنین وقتی عامل معنویت به کار بالینی گروه‌هایی مانند مددجویان و زندانی‌ها، افراد بستری در بیمارستان و... وارد می‌شد، نتایج چشمگیری را در بهبود آنها نشان می‌داد.
وی ادامه داد: از طرف دیگر در دهه‌های گذشته عامل جریان روانشناسی توجه ویژه‌ای به عامل معنویت داشتند به طوریکه شخصی مانند «الیس» که ملحد بود، در انتهای عمر اعتراف کرد که عامل معنویت را نمی‌توان نادیده گرفت. به همین منظور من تمامی مکاتب روانشناسی را مطالعه کردم و حاصل آن دو جلد کتابی شد که با عنوان «روان‌درمانگری و مشاوره» نوشتم.
عمل معنوی بالاترین درجه وحدت را ایجاد می‌کند
این روانشناس بیان کرد: بعد از تحقیقات و پژو‌هش‌هایی که طی این دو دهه انجام دادم متوجه شدم که درمان‌های موجود، به شخص وحدت یا Integration نمی‌دهد و برای جبران این خلا، مداخلات توحیدی است که می‌تواند ذهن و عمل و احساس انسان را یکپارچه و متحد کند.
جان‌بزرگی خاطرنشان کرد: برخی از روان‌شناسان غربی مانند «لازاروس» برای انسان هفت بعد تعریف می‌کنند. در حالیکه اگر عامل معنویت را در این عوامل وارد کنیم ی‌بینیم که تمام این عوامل هفت گانه را تحت تاثیر قرار می‌دهد زیرا معنویت در عرض این عوامل نیست بلکه خود یک بعد مهم از هویت انسان را تشکیل می‌دهد. بر این اساس مهمترین هسته اصلی در درمان معنوی توحید محوری است که از تعامل با عقل طبیعی و در نهایت خداسو شدن عقل است.
استقبال روانشناسانی از هند و ژاپن
استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه افزود: این نظریه در کنفرانس‌های کشورهایی مانند هند و ژاپن عرضه شد و نورد استقبال قرار گرفت. در این رویکرد حتی افرادی از دین مسیحیت و یهودیت نیز شرکت کردند که در نهایت به افزایش معنویت در آنها شد.
وی گفت: بر اساس درمان معنوی، آسیب از جایی آغاز میشود که تصورات ما از خود(خودپنداره) و خدا(خداپنداره) به جای برداشت‌های اصیل و واقعی ما یعنی خودپنداشت و خداپنداشت جایگزین میشود.
«پنداره‌ها»، منشا اختلال هستند
این استاد دانشگاه گفت: در مراحل درمان، این تصاویر و برداشت‌های اشتباه با مفاهیم واقعی جایگزین میشود و به اصطلاح از این مفاهیم پنداره‌زدایی میشود. در راند اول عقل و نظام‌تشخیص‌گر درونی فعال میشود، در راند دوم از مبدا هستی پنداره زدایی میشود، در راند سوم هویت معنوی تعریف میشود، در راند چهارم از دنیا و رابطه با دیگران پنداره‌زدایی میشود و عمل معنوی فعال میشود و در راند پنجم از مرگ و آخرت پنداره‌زدایی میشود.
نتایج درخشان در عدم عود نشانه‌ها
وی ضمن تاکید بر نتایج درمان بر 150 نفر اظهار کرد: در سایر رویکردهای روانشناسی، حداقل 40 درصد مشکلات و نشانه‌هایی که برطرف شده بودند، بعد از 3 سال مجددا عود می‌کند و برمی‌گردد اما در پیگیری از افرادی که درمان معنوی را سپری کردند مشخص شد که بعد از گذشت سه سال، 80 درصد از دستاوردهای درمان همچنان باقی مانده است و علائم برنگشته است که این نتایج دستاورد بسیار چشمگیری است.
جان‌بزرگی در نوبت اول سخنان خود عنوان کرد که رویکرد درمان معنوی از ظرفیتی برخوردار است که افرادی که چندین سال درمان‌های دیگر را سپری کردند و به نتیجه مطلوب نرسیدند، از این درمان نتیجه لازم را می‌گیرند و از این نظر این رویکرد، دستاورد دیگری را به همراه داشت.
فطرت کودک، لوح نانوشته نیست
رضا پورحسین در نقد و بررسی درمان معنوی ضمن تجلیل از تلاش‌های جان‌بزرگی در تدوین این رویکرد درمانی اظهار کرد: طبق دیدگاه روانشناسی اسلامی وقتی کودک زاده میشود، بالقوه انسان کامل است و تمام ابزارهای لازم را برای شناخت و طی کردن راحت سعادت داراست و اصلا اینگونه نیست که همانند لوح سفیدی باشد بلکه همچون بذر کاشته‌ای است که باید از آن باغبانی کرد.
وی ادامه داد: نکته دیگر که باید آن را مدنظر قرار داد اینکه این درمان از نوع درمان‌های «فست‌فودی» نیز و طبق نوشته‌های کتاب، نزدیک به 70 جلسه نیاز دارد که این میزان جلسات، جنبه کارآیی آن را زیرسوال می‌برد و معمولا از تعداد جلسات زیاد استقبال نمی‌شود.
خطای وزارت بهداشت در تعریف بعد معنوی
این روانشناس بیان کرد: من هم با مولف کتاب هم عقیده هستم که بعد معنوی یک بعد اصیل در انسان است نه اینکه یک بعد در کنار سایر ابعاد انسان باشد. سازمان بهداشت جهانی سلامت معنوی را یکی از چهار بعد سلامت انسان عنوان کرد و بر این اساس وزات‌بهداشت هم همین رویه را ادامه داد ولی در ادامه به خاطر این نوع نگاه سکولاری به بعد معنوی، نتوانست کارهای خود را طبق سازمان بهداشت جهانی ادامه دهد.
جان‌بزرگی در پاسخ این انتقادات توضیح داد: در تفکیک این معنویت با معنویت سکولار باید گفت که ما معنویت را تنظیم عمل بین مبدا و معاد تعریف می‌کنیم و مبدا و معاد هم در واقع یک چیز هستند و از این نظر توحید در این دیدگاه رعایت میشود.
تعادل و تعالی، دو دستاورد درمان معنوی
وی افزود: تمام افرادی که درمانگر هستند و کار بالینی می‌کنند می‌دانند که تعداد دقیق جلسات را نمی‌توان مشخص کرد و بستگی به میزان و نوع مشکلات مراجع دارد. حتی جلسات درمانی مایکل فردی در رویکرد سی بی تی ابتدا 10 جلسه تنظیم شده بود و سپس به 25 جلسه رسید. حتی در درمان اختلال شخصیت با رویکرد اسکیماتراپی، جلسات نزدیک به دو سال طول می‌کشد. ادر این درمان قرار نیست سخنرانی صورت گیرد یا تجویزی باشد بلکه رویکرد آن اکتشافی است و خود مراجع به کشف این مطالب می‌رسد. در درمان معنوی نه تنها مشکلات مراجع حل میشود، بلکه سطح معنوی او نیز به مراتب بالاتر می‌رود و به اصطلاح علاوه بر تعادل، به تعالی نیز خواهد رسید.
گزارش از سیدمیلاد اوصیاء
انتهای پیام