به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا بهروزی‌لک، استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع)، امروز، 22 اردیبهشت‌ماه در ادامه سلسله جلسات «حکومت جهانی موعود در قرآن کریم»، گفت: در علوم سیاسی 6 نوع مشروعیت مطرح است؛ اولین مبنا، مشروعیت سنتی است، مانند حق پسر و برادر بزرگتر، ریش‌سالاری و مادرسالاری و ... که در بسیاری از جوامع جاری بوده است.
وی افزود: دومین مبنا، برتری نژادی و اشراف‌سالاری است؛ سومین مبنا، برتری ذاتی حاکم است که در نظامات کاریزماتیک انجام می‌شود، چهارمین مبنا، مشروعیت مبتنی بر زور است، پنجمین مبنا، مشروعیت الهی و ششمین مبنا هم مشروعیت مردمی است که امروز عمدتاً دو مورد آخر مورد بحث اندیشمندان است.
بهروزی‌لک با اشاره به حکومت از منظر معارف اسلامی، بیان کرد: خداوند در سوره مبارکه بقره و آل عمران بر موضوع مالکیت ملک و حق حکم سخن گفته و از جمله فرموده است که «... الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ» یا در سوره آل عمران، آیه 8 «قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَنْ تَشَاءُ وَتَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشَاءُ وَتُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ»، اعطا دو نوع است؛ تکوینی و تشریعی. بر این اساس، حکومت پادشاهی هم اعطای خداست یعنی مثلاً قدرت به چنگیز و امثال او داده تا حکومت کنند، ولی اگر به معنای درست آن بگیریم، مراد حکومت تشریعی خداست.
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) اظهار کرد: اولین مصداق برای ملک اعطایی امامت در مورد حضرت ابراهیم در قرآن مطرح شده است؛ در آیه 124 بقره «وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ» فرمود که امامت به ظالمان نمی‌رسد. براین اساس، نظام خلافت مورد قبول خداوند، امامت منشأ گرفته از اذن الهی است.
وی افزود: لذا نظام سیاسی خلافت، خلاف قرآن و در تضاد با آیه امامت ابراهیم(ع) است، از این رو برخی از این خلفا، ظالم بوده و ظلم کرده و حق را ناحق کردند، همانند خلفای سه‌گانه، معاویه، بنی عباس و ... .
بهروزی‌لک بیان کرد: امام مهدی(ع) طبق این آیه حق حکومت خود را از اراده الهی می‌گیرد و از طرفی طبق آیاتی که در جلسات گذشته مانند آیه استخلاف و وارثان و ... بیان شد، اراده خدا بر این است که صالحان زمین را به ارث ببرند و مردم را به امر خدا هدایت کنند.
وی اظهار کرد: علامه جوادی آملی در یکی از آثارشان در مورد توحید بیان کرده که توحید دارای انواعی از جمله ذاتی، صفاتی و افعالی است؛ در توحید افعالی، قائل به ربوبیت الهی هستیم؛ یعنی هر چیزی که در جهان رخ دهد، اعم از تکوینی و تشریعی از خداوند نشئت می‌گیرد. پس حکومت جهانی موعود هم از جانب خدا نشئت می‌گیرد.
بهروزی‌لک اضافه کرد: طبق آیات قرآن بعد از پیامبر(ص)، حق حکومت با امام علی(ع) بود و آیه اکمال و دلالت‌های آن دال بر این مسئله است، همچنین آیه اولی الامر مختص معصومان است و اطاعت از پیامبر و امام همردیف اطاعت از خدا عنوان شده است.
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: در اندیشه سیاسی خلافت، 4 نوع مشروعیت داریم؛ یکی اینکه شورای سقیفه را دلیل حقانیت گرفتند و خلیفه اول را مشروع دانستند؛ نوع دوم، استخلاف و انتخاب است که در مورد خلیفه دوم رخ داد، نوع سوم، شورای معین است و نوع چهارم هم، الحق من غلب (یعنی هر کسی که غلبه کند او حق حکومت دارد) در مورد اموی‌ها و معاویه رخ داد.
این پژوهشگر مهدویت تصریح کرد: براساس آیات قرآن و روایات، این امر به مردم واگذار نشده و خلیفه موجود هم حق تعیین خلیفه ندارد؛ شورا هم معتبر نیست و غلبه هم وجاهتی ندارد، بنابراین حق حکومت موعود از جانب خداست.
وی اضافه کرد: برخی معاصرین مانند بازرگان در اواخر عمر خود در مورد الهی بودن حکومت به شک افتاد و نظام ولایت فقیه را نپذیرفت، ولی در آثارش، حکومت جهانی مشروع از جانب خدا را پذیرفته بود.
بهروزی‌لک بیان کرد: اینکه آیا امام مهدی مشروعیت وراثتی، برتری ذاتی و مردمی دارد یا خیر؟ از ابعاد و ظرافت‌های بحث است که باید مورد تدقیق و تبیین قرار بگیرد.
انتهای پیام