فیلم | از زبان فخیم تا ساده‌گویی علی معلم در شعرهای عاشورایی

به گزارش ایکنا؛ اسماعیل امینی، شاعر و پژوهشگر ادبیات آیینی، در بیست و هشتمین برنامه «محرم در شعر و ادب فارسی» که به ارائه گزیده و گلچینی از سروده‌های عاشورایی و آیینی شاعران کهن و معاصر اختصاص دارد، به بازخوانی شعری از علی معلم دامغانی پرداخت و نکته‌هایی از آن بیان کرد که متن آن را در ادامه می‌خوانید:

سلام عرض می‌کنم خدمت علاقه‌مندان و دوستداران شعر فارسی و به ویژه شعر عاشورایی. من می‌خواهم در این نوبت، شعری از استاد علی معلم دامغانی بخوانم. این شعر در قالب نیمایی است. همانطور که می‌دانید، استاد معلم، بیشتر اهل قصیده و مثنوی است و تقریباً شعر نیمایی نداشته و فقط در شعری با عنوان «مجلس حر بن یزید ریاحی» است که تشخیص داده، حرف‌هایی که می‌خواهد بزند، در این قالب یعنی با سطرها و مصرع‌های کوتاه و بلند و توسع در قافیه باشد.

استاد معلم، شعرهای عاشورایی بسیار زیبا و به یادماندنی دارد، از جمله شعری که با این مطلع آغاز شده است. 

روزی که در جام شفق مُل کرد خورشید
بر خشک‌ْچوب نیزه‌ها گُل کرد خورشید
شید و شفق را، چون صدف در آب دیدم‌
خورشید را بر نیزه، گویی خواب دیدم‌
خورشید را بر نیزه؟ آری این‌چنین است‌
خورشید را بر نیزه دیدن سهمگین است

که مثنوی بسیار درخشانی است و با زبان استوار و فخیمی سروده شده است و برخی از تعبیرات و اشارات آن فقط برای اهل فن قابل درک است، اما شعر «مجلس حر بن یزید ریاحی» زبان ملایم‌تری دارد و فکر می‌کنم نمونه مناسبی است از اینکه ببینیم، در منظومه‌ها چگونه می‌توان تعبیرات و اشاراتی که به وقایع می‌شود، همچنین منظر نگاه شاعر، خلاقیت‌ها و موضع‌گیری‌های فکری و عاطفی انسان امروز نسبت به آن وقایع را ارائه داد.

دو بخش از شعر استاد معلم دامغانی را می‌خوانم؛