فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در افغانستان (1386ـ 1391) در گفتوگو با ایکنا درباره رویکردها و اقدامات انحصارطلبانه اخیر طالبان در تشکیل دولت و تدوین قانون اساسی و برخلاف وعده های اولیه گفت: تاریخ افغانستان نشان داده که هیچ گاه یک قومیت نتوانسته بر همه اقوام حکومت کند. طالبان هم می دانست اگر با همین رویکرد فعلی وارد شود بسیاری از مجامع داخلی و خارجی نسبت به این قضیه حساسیت نشان می دهند و لذا ابتدا با وعده حضور همه اقوام و مذاهب در دولت آینده کار خود را آغاز کرد تا بتواند راحت تر موقعیت خود را در ساخت قدرت تثبیت کند.
وی افزود: برای فهم این مسئله و چرایی سلطه سریع و آسان طالبان بر افغانستان باید به بررسی عملکرد آمریکایی ها در بیست سال گذشته در این کشور پرداخت. حضور آمریکا در افغانستان نه تنها دستاوردی برای ملت افغانستان نداشت بلکه استراتژی آمریکا را نیز تأمین نکرد. آمریکایی ها برای مقابله با تروریسم به افغانستان نیامده بودند بلکه می خواستند پایگاهی در منطقه برای رصد جمهوری اسلامی ایران، روسیه و چین پیدا کنند اما هزینه های گزاف مالی و انسانی باعث شد که از نیمه دوم دولت ترامپ تصمیم به خروج از افغانستان بگیرند.
مالکی اظهار کرد: آنها پس از شکست سنگین داعش در سوریه و عراق، تصمیم گرفتند داعش را به افغانستان منتقل کنند و لذا آنها را در جلال آباد مستقر کردند اما پس از مدتی متوجه شدند ملت افغانستان افراد و گروه هایی مانند داعش را نمی پذیرند و داعش نمی تواند در افغانستان قدرت چندانی پیدا کند. براین مبنا آمریکا تصمیم گرفت با طالبان مذاکره کند و لذا مذاکرات دوحه سرفصلی برای ظهور جدید طالبان بود و در حالی که طالبان تا آن زمان به منزله گروهی تروریستی محسوب می شد اما آمریکایی ها با مذاکرات دوحه به طالبان مشروعیت سیاسی دادند و این نقطه آغاز قدرت گیری طالبان بود.
سفیر پیشین ایران در افغانستان بیان کرد: هر چقدر طالبان در میز مذاکره قدرت سیاسی گرفت دولت مرکزی افغانستان ضعیف تر شد و در این فاصله اشرف غنی هم در خیانتی آشکار با آمریکا و طالبان در قطر توافق کرد که حدود 19 استان را به طالبان واگذار کند و همین مسائل زمینه پیشروی سریع طالبان و در نهایت تسلط راحت آنها بر کابل را فراهم کرد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یادآور شد: همان زمان که طالبان قول تشکیل دولت فراگیر را داد من با توجه به سابقه شناخت از تفکرات و رفتارهای این گروه کاملا می دانستم که چنین کاری را انجام نمی دهند. شاید بخشهایی از طالبان با توجه به ارتباطاتی که با دنیا در طول این چند سال داشتند تفاوت هایی نسبت به قبل پیدا کردند اما تفکر و فرهنگ غالب آنها همان تفکر بیست سال قبل است. البته الان هم افغانستان تحت سلطه کامل طالبان نیست و در گوشه کنار این کشور اختلافات زیادی وجود دارد که باعث شده جناح های مخالف طالبان و مردم بیشتر به هم پیوند و گره خورده اند تا از تحرکاتی مانند جریان احمد مسعود در پنجشیر حمایت کنند.
وی تصریح کرد: در واقع امروز نقشه آمریکا در سپردن افغانستان به طالبان کاملا روشن شده و بسیاری از سیاستمداران آمریکایی به ویژه برخی نمایندگان کنگره به این ترفند آمریکا اذعان کرده اند.
مالکی درباره اهداف این طراحی آمریکا و در ادامه دخالت علنی پاکستان و دخالت غیرمستقیم عربستان در افغانستان گفت: واقعیت این است که بخش عمده این سناریو معطوف به ایران و تهدید امنیت کشورمان است. طالبانی ها حتی بلد نیستند از سلاح های مدرنی که آمریکایی ها در این کشور باقی گذاشتند، استفاده کند و الان سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (ISI) در حال آموزش آنهاست و طبیعی است که پاکستان در ساختارسازی هم به طالبان کمک کند. از زمانی هم که طالبان روی کار آمده رئیس ISI در کابل حضور دارد و در جریان نبرد پنجشیر هم نیروهای ویژه پاکستان به کمک طالبان آمدند. لذا جمهوری اسلامی ایران باید توجه بیشتری به این مسائل داشته باشد و مداخلات کشورهایی مانند پاکستان را در افغانستان به دقت رصد کند.
مالکی درباره جدیت ایران بر مسئله تشکیل دولت فراگیر در افغانستان و اعلام صریح آن به طالبان گفت: الان نه تنها ایران بلکه خیلی از کشورها به شدت نسبت به عملکرد طالبان در یکماه اخیر نسبت به زنان، رسانه ها، مدارس و دانشگاه ها و سایر اقوام و مذاهب معترض هستند و این رفتارها طالبان را در کوتاه مدت دچار چالش های جدی می کند. تلاش جمهوری اسلامی ایران هم بر این است که براساس وعده های قبلی طالبان، حتما یک دولت فراگیر در افغانستان تشکیل شود. امروز روسیه و چین نیز نسبت به اتفاقات افغانستان و رفتارهای طالبان نگرانی هایی دارند و آنها را اعلام کرده اند.
مالکی درباره اقدامات کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در رابطه با مسائل افغانستان گفت: ما در کمیسیون با آقای امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، مذاکراتی داشتیم و محور بحثها این بود که باید تلاش شود کشورهای همسایه و منطقه به مسئله افغانستان حساس شوند تا منجر به تحت فشار قرار دادن طالبان برای تشکیل دولت فراگیر شود.
سفیر پیشین ایران در افغانستان ابراز کرد: در این راستا وزارت امور خارجه اقدام خوبی انجام داد و یک نشست مجازی با حضور وزرای خارجه کشورهای همسایه در موضوع افغانستان برگزار کرد و قرار شد این نشست ها ادامه پیدا کند. در عین حال پاکستان هم باید متوجه شود نباید با دخالت های خود بر معضلات افغانستان بیفزاید و باید در کنار سایر کشورهای همسایه طالبان را وادار به تشکیل یک دولت فراگیر با حضور همه گروه ها و اقوام کنند تا سرنوشت ملت افغانستان در یک فضای مسالمت آمیز و به دور از درگیری و خشونت مشخص شود.
انتهای پیام