به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) از آذربایجان غربی مردم شهرستان دارالمومنین خوی گرایشات زیاد مذهبی و دینی دارند بدین سبب وجود امام زادگان و بزرگان دینی و مذهبی در این شهر همواره در طول تاریخ بعد از اسلام مورد توجه مردم و مکان حضور و رشد و نمو بزرگانی مطرح در سطح جهان اسلام بوده است.
شخصیت‌های بارز مذهبی همچون امام زاده سیدبهلول، شیخ نوایی، امام زاده سید تاج الدین، امام زاده میرهادی، سیدیعقوب مقبره، بارگاه شمس تبریزی، ملاعلی خویی، پیرعمر نخجوانی و پیرولی همگی وجود یک شهر مذهبی و دینی با سابقه را یادآور می‌شوند.
امام زاده سید بهلول
در سه کیلومتری شهر خوی، در منطقه ای به نام محله امامزاده، سید بزرگواری از خاندان عصمت و طهارت آرمیده است، که انفاس قدسی‌اش سبب آبادانی آن منطقه وجوار رحمتش زیارتگاه عاشقان خاندان امامت است.
معتمدین و آگاهان، سید بهلول را از سادات علوی و از نوادگان امام علی النقی (ع) دانسته و شجره او را چنین بر می‌شمارند: «سید بهلول فرزند سید اسحاق فرزند محمّد فرزند امام علی النقی (ع)».
امام زاده سید بهلول در سده چهارم هجری برای دوری جستن از دربار حاکمه وقت و نشر احکام و شریعت اسلامی به شهر خوی آمده و در این منطقه اقامت گزیده است.
قاضی وقت خوی که وابسته به دستگاه خلافت بود، با سید بهلول و برادران و نزدیکانش رو به مخالفت گذاشته و با دسیسه‌ای وی را با ضربات تبر به شهادت می‌رساند.
به استناد سنگ قبر مرمری که سال 1376 در این مکان کشف گردیده، وی با دو نسل، منسوب به امام علی النقی(ع) است که در سال 327 قمری پیکرش در این مکان دفن شده است.
گنبد این امامزاده از نوع شلغمی بوده و روکش آن از ورق استیل است، بلندای آن از کف بقعه حدود نزدیک به 12 متر است، ضریح آرامگاه در گنبد خانه و در میانه چهار ستون قرار گرفته است.
ضریح مستطیل شکل بوده و از ده پنجره مشبک متصل به هم تشکیل شده است، در هر اضلاع غربی و شرقی دو پنجره و در اضلاع شمالی و جنوبی سه پنجره قرار دارد، پشت این پنجره‌های مشبک شیشه سبز رنگی نصب شده که مانع دید داخل ضریح گردیده است.
این امام زاده به عنوان بزرگ‌ترین و یکی از معروف‌ترین امام زاده‌های شهر خوی در بین مردم خوی و منطقه از ارج و احترام بسیاری برخوردار بوده و آن را مستجاب الدعوه می‌دانند.
در همه روز هفته افرادی بسیاری از زن و مرد و اقشار گوناگون برای زیارت به این زیارتگاه که در محل پرآمد و شدی قرارگرفته می‌آیند و در ایام عید نزد گردشگران مذهبی اولین مکانی است که برای زیارت مقبره‌اش می‌شتابند.
امامزاده سید تاج الدین
بقعه سید تاج الدین در2 کیلومتری جنوب روستای سید تاج الدین و در محور جنوب شرقی شهرستان خوی قرار گرفته است.
بنا به نوشته محققین و مورخین، سید تاج الدین به همراه اهل بیت خویش حدود هشتصد سال پیش به این منطقه مهاجرت می‌کنند و بعد از مرگشان نیز در این منطقه دفن می‌شوند و سادات کنونی روستا از نسل فرزندان ایشان هستند.
بر روی سنگ قبر وی شجره نامه ای به شرح زیر آمده است: امام زاده سید تاج الدین بن علی بن محمد بن احمد بن حسین بن علی بن محمد بن حسین بن مرتضی بن محراب بن محمد بن محمود بن احمد بن حسین بن سید عبدالله بن محمد بن موسی بن جعفر (ع).
مرحوم حضرت آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی(ره) نیز از نوادگان سید تاج الدین به شمار می‌رود.
آرامگاه سید تاج الدین به دلیل محصور بودن در میان کوه‌ها و تپه‌ها از دور دیده نمی‌شود، تنها با گذر از جاده باریک منتهی به امامزاده است که بقعه را می‌توان دید.
آرامگاه بدون صحن و پیرامون آن محوطه‌ای باز است.
بنای امامزاده، به همراه یادمان شهدای جنگ تحمیلی، که به صورت چهار طاقی ساخته شده و مزار ده شهید در آن جا دیده می‌شود، و چند سنگ قبر دیگر که متعلق به افراد عادی است، بر روی تپه‌ای که بلندای آن در جهات گوناگون متغیر است قرار گرفته‌اند.
در دامنه جنوب وغرب تپه جهت دسترسی به امامزاده و قبور بالای تپه پله‌های سنگی اجرا شده است و در دامنه جنوب غربی تپه، فضای سبز ایجاد نموده‌اند.
در ضلع غربی دامنه تپه حسین‌های بنام شهدای سید تاج‌الدین به طول شش و عرض چهار مترساخته شده است ورودی حسینه در بلندای 1 ونیم متری از سطح زمین قرار دارد. بنای امامزاده ساختمانی 8 ضلعی متقارن است.
نمای اصلی بنا نیز با ایوان ورودی به بقعه در ضلع شرقی است.
ورودی اصلی حرم در ضلع شرقی گنبد خانه درب دو لنگه فلزی است که زیر قوس جناغی نصب شده است.
بلندای گنبد آرامگاه از کف بیش از 8 متر است.
روکش خارجی آن از ورق آلومینیومی آبکاری شده طلایی است.
بلندای ساقه این گنبد حدود یک و نیم متر بوده و در رأس گنبد یک پرچم سبز رنگ با متن «امامزاده سید تاج الدین» و بر بالای آن نام جلاله «الله» دیده می‌شود.
پوسته داخلی گنبد بدون تزئینات با استفاده از گچ اندود شده است.
آرامگاه آخوند ملا زین العابدین شیخ نوایی
در ابتدای شهانق و بلوار جدید الاحداث نوایی، مقبره و بارگاهی وجود دارد، که مربوط است به آخوند ملا زین العابدین نوایی( متوفی 1259 ﻫ .ق)، چون در حدود 17 تن از علمای مشهورخوی نیز در آنجا به خاک سپرده شده‌اند و بدین سبب مزار وی مقبره علمای خوی گردیده است، که چند سال پیش به اهتمام و تولیت مرحوم حاج شیخ جلیل هنرور، مقبره و بارگاهی مناسب برآن احداث گردیده که زیارتگاه عموم مردم است.
آخوند ملا زین العابدین، از روستای نوایی، عالمی فقیه، فاضل و متقی بوده است.
وی در زمان حیاتش مورد احترام قاطبه مردم بوده است و کرامات زیادی از وی مشاهده شده بود و بدین سبب بعد از فوتش جنازه‌اش را در قبرستان قوچلو دفن نموده و قبه و بارگاهی به آرمگاهش ساختند و زیارتگاه مردم شد.
در جوار آرامگاه آخوند ملا زین العابدین در حدود 17 نفر از عالمان دینی به نام شهرستان خوی نیز آرمیده‌اند.
نقل است که در در سال 1259ق، موقع وفاتش، وصیت می‌کند که بعد از فوتم تمامی اهالی خوی جنازه مرا تشییع کنند و این موضوع موجب تعجب اهالی شده وبعضی حمل بر شهرت می‌کنند؛ مع الوصف اکثر اهالی خوی جنازه او را تشییع کرده و وقتی که از شهر خارج می‌شوند، بلافاصله زلزله مهمی حادث شده و آنانی که در شهر مانده بودند، زیر آوار تلف می‌شوند و این بزرگ‌ترین کرامت از طرف شیخ نوایی است.
مقبره آقا میر یعقوب
مقبره آقا میر یعقوب، در خیابان طالقانی و نبش کوچه مقبره قرار دارد و شخصیتی عرفانی به نام آقا میر یعقوب در این مکان آرمیده است. وی از شاگردان سیّد مهدی بحرالعلوم، در نجف الاشرف بوده، که قصد می‌کند، بعد از اتمام تحصیلات در نجف بماند، ولی استادش وی را به مراجعت به خوی امر می‌نماید، پس از بازگشت مشغول قضاوت گشته و تحولی در این زمینه در خوی به وجود می‌آورد.
آقا سید یعقوب در سال 1354 ﻫ.ق وفات نمود، ارادتمندانش خواستند که جنازه وی را به نجف منتقل نمایند، ولی مرحوم علی اصغر خویی، عالم برجسته شهر، مانع شده و می‌گوید: در حال حیات مرجع ما بود، باید در حال ممات هم مزار ما باشد.
در حال حیات کرامات بسیاری از او مشاهده گشته بود، گذشته از این چون در تمامی رویدادها، چه در یورش کردها، چه در یورش ارامنه، در کنار مردم بود، بدین سبب همه احترامش را داشتند.
لذا وی را در منزل مسکونی خود، در کوچه آلدات بیگ دفن می‌نمایند و گنبد و بارگاهی بر روی آن می‌سازند که تا به امروز مورد احترام مردم خوی و حوالی است.
گنبد و بارگاهی که بر سر قبرش ساخته‌اند و به تدریج صحن و حجرات رواق و ضریحی بر آن افزودند، که مقبره نامیده می‌شود.
از یک طرف زیارتگاه توده‌های مردم است و کرامت‌هایی هم در آن مشاهده شده و در سالیان پیش نیز به سبب محترم بودن، محلی بود به نام بست و از آن پس کوچه آلدات بیگ به احترام ایشان، به نام کوچه مقبره نامیده شد.
ساختمان مقبره دارای حیاط و اتاق‌هایی است، که خود مقبره نیز بعد از راهرو، به چهار قسمت تقسیم می‌شود، در یک قسمت زایرین اسکان می‌گیرند و سمت شمالی مقبره مسجد است که توسط یک پنجره زیبای ارسی با شیشه‌های رنگی از مقبره جدا می‌شود.
از تزئینات مقبره می‌توان به آئینه کاری دور گنبد بالای ضریح اشاره کرد، که به شکل زیبایی آیینه‌های کوچک در بغل هم قرار گرفته‌اند و دارای یک منارو گنبدی با روپوش فلزی است.
کارشناسان ساختمان قبلی مقبره را که منزل آقا میر یعقوب بود، از نظر قدمت به دوره صفوی احتمال می‌دهند.