به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) شعبه كرمان، در روايتی آمده است «ما آمن بی من فسر برايه كلامی (1)»، آن كس كه سخن مرا به ميل خود (و بر طبق هوای نفس خويش) تفسير كند به من ايمان نياورده است. بديهی است اگر ايمان صحيحی داشت كلام خدا را آنچنان كه هست می‌پذيرفت نه آنگونه كه مطابق ميل اوست.
در بسياری از كتب معروف از جمله «صحيح ترمذی» و «نسايی» و «ابی داود»، اين حديث از پيامبر اكرم (ص) نقل شده است: «من قال فی‌القرآن برايه او بما لا يعلم فليتبوء مقعده من النار (2)»، كسی كه قرآن را به ميل خويش تفسير كند يا ناآگاهانه چيزی درباره آن بگويد بايد آماده شود كه در جايگاه خويش در دوزخ قرار گيرد.
منظور از تفسير به رأی آن است كه قرآن را مطابق تمايلات و عقيده شخصی يا گروهی خويش معنی كنيم بی آنكه قرينه و شاهدی بر آن داشته باشيم، كسی كه چنين كند در واقع تابع قرآن نيست، بلكه می‌خواهد قرآن را تابع خويش گرداند و اگر ايمان كاملی به قرآن داشت هرگز چنين نمی‌كرد.
به يقين اگر باب «تفسير به رای»در قرآن گشوده شود، قرآن مجيد به كلّی از اعتبار خواهد افتاد و هر كس آن را مطابق ميل خويش معنی می‌كند و هر عقيده باطلی را با قرآن تطبيق می‌كند.
بنابراين تفسير به رأی يعنی تفسير قرآن بر خلاف موازين علم لغت و ادبيات عرب و فهم اهل زبان و تطبيق دادن آن بر پندارها و خيالات باطل و تمايلات شخصی و گروهی، كه اين كارها موجب تحريف معنوی قرآن است.
تفسير به رأی شاخه‌های متعددی دارد، از جمله آن برخورد گزينشی به آيات قرآن است به اين معنی كه انسان مثلا در بحث «شفاعت»، «توحيد»، «امامت» و غير آن، تنها به سراغ آياتی برود كه در مسير پيشداوری‌های اوست و آيات ديگری را كه با افكار او هماهنگ نيست و می‌تواند مفسر آيات ديگر باشد ناديده بگيرد و يا بی اعتنا از كنار آن بگذرد.
1- وسايل،جلد 18، صفحه 28، حديث 22.
2- كتاب مباحث فی علوم القرآن، نوشته مناع الخليل القطان از دانشمندان معروف رياض، صفحه 304.
منبع: وبلاگ علوم قرآن به آدرس http://oloomequran.parsiblog.com