به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از ایلام، حجتالاسلام والمسلمین شمسالله سراج، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاههای ایلام دوشنبه، 10 آذر در مراسم بزرگداشت شیخ مفید با عنوان «شیخ مفید؛ مرزبان حریم شیعه» که در جهاد دانشگاهی واحد استان ایلام برگزار شد، اظهار کرد: عصر شیخ مفید، دوران خاصی بود، عصری شبیه دعوای بنیامیه و بنیعباس در دوران امام جعفر صادق(ع) بود که عصر طلایی نامیده شد؛ چون در آن دوران حکومت بنیعباس به شدت تضعیف شده بود و از سوی دیگر حرکتهای اجتماعی و سیاسی خاصی در حال شکلگیری بود که شیخ مفید از این فرصت تضعیف حکومت مرکزی استفاده کرد و نهضت خود را شروع کرد.
شیخ مفید، فقه اجتهادی - حدیثی را پایهریزی کرد
وی با بیان اینکه در آن دوره 2 نحله فکری در فقه اصطلاحی یعنی فقهالحدیث و فقه اجتهادی مطرح بود، تصریح کرد: در بحث فقهالحدیت بسیاری از علمای دین نظر آنها فقط روایتی بود و گروه مقابل نیز حدیث را قبول نداشتند و تنها گرایش به اجتهاد شخصی داشتند؛ اما شیخ مفید هر دو را غلط دانست و نحله سوم یعنی فقه اجتهادی - حدیثی را پایهریزی کرد که در آنهم به مقوله حدیث و هم اجتهاد توجه شد.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاههای ایلام، تدوین دانش اصول فقه بر اساس دستورات الهی را از خدمات مهم شیخ مفید عنوان کرد و گفت: علم اصول فقه تا زمان شیخ مفید هرچند مورداستفاده قرار میگرفت اما مشخصه و تابلویی نداشت چرا که تا قبل از شیخ مفید اجتهاد حدیثی بود مثلاً شیخ صدوق در هر بابی حدیث آورده است، شیخ مفید با وضع قوانین جدید، بحث حدیثی و فقه را تحلیل کرد و بهنوعی در اولین کتاب مدون «اصول فقه» را به رشته تحریر درآورد.
حجتالاسلام سراج ادامه داد: مسئله دیگر که مورد توجه شیخ مفید قرار گرفت مباحث اجتهادی بود که همان مبانی امروزی است و او در آن دوره این مبانی را چهار بحث قرآن، سنت، عقل و اجماع عنوان کرد که امروزه این چهارعنصر، اعتقادی محسوب میشوند.
وی تأکید کرد: متأسفانه در استنباطها زیاد از قرآن استفاده نمیشود مثلاً خطیبان سریعاً به سراغ روایات ائمه میروند درحالیکه باید حکم خداوند که در قرآن آمده است دانسته شود و اگر استنباط نشد از روایات استفاده کنیم.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ایلام با بیان اینکه شیخ مفید در آن عصر 200 جلد کتاب نوشته است که چندین اثر دوجلدی است، گفت: به عنوان مثال یکی از نمونههای اجتهادی امر زکات است که زکات فقط به غلات خاصی اختصاص داشت اما شیخ مفید بیان کرد، وجوب زکات در غلات ثلاثه بیربط است و خیلی از حبوبات را نیازمند پرداخت زکات دانست و آن را خاص توانگران میدانست نه فقرا.
مخاطبشناسی؛ از ویژگیهای بارز شیخ مفید
حجتالاسلام سراج با بیان اینکه آموزههای شیخ مفید میتواند در زندگی علمی و اجتماعی کارساز باشد، تصریح کرد: مخاطبشناسی از ویژگیهای بارزی است که باید از شیخ یاد گرفت همانگونه که شهید مطهری اینگونه بود؛ درجایی مباحث عمیق فلسفی را بیان میکند و در جای دیگر «داستان راستان» را مینویسد.
شیخ مفید، نقد را موجب پویایی میدانست
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاههای ایلام با تأکید بر اینکه گاهی سخت نوشتن آسانتر از ساده نوشتن است، بیان کرد: عالم قوی کسی است که هم بتواند برای خواص بنویسد و هم عوام؛ شیخ مفید چنین کرد و به اقشار مختلف جامعه در بحث دینشناسی مذهبشناسی توجه داشت و بسیاری از مباحث را در رسالههای کوچک درآورده است.
وی آگاهی از ادیان و مذاهب را از دیگر ویژگیهای شیخ مفید دانست و گفت: شیخ به نقد، اعتقاد داشته و برخی مسائل را به خوبی تبیین و نقد میکند و اهل تعریف خط قرمزهای بیخودی و بیاساس نیست و معتقد بود که نقد موجب پویایی میشود.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاههای ایلام ادامه داد: نقد امام خمینی(ره) در علم اصول نائینی مورد اعتراض قرار گرفت که امام فرمود، اگر بخواهید برای بزرگان علمی یک هاله از قداست درست کنید به هیچ جا نخواهید رسید اتفاقاً چون نائینی را دوست دارم و اثر او را مطالعه کردهام اثر او را نقد میکنم، نقد یعنی احترام به آن شخص.
شیخ مفید آزاداندیش و بلندنظر بود
حجتالاسلام سراج توجه به فلسفه سیاسی دین، اخلاص در نوشتن، جامعیت علمی، توجه به عقلگرایی به گونهای که پذیرفتن حدیث را در گرو تطابق با عقل، مبارزه با غُلات، مبارزه با بدعتهای اجتماعی، مبارزه با الوهیت ائمه، مبارزه با تفویض ائمه، مبارزه با بحث حلول و مقابله اباحیگری را از دیگر ویژگیهای علمی شیخ مفید عنوان کرد.
وی با بیان اینکه آزاداندیشی و بلندنظری از دیگر ویژگیهای شیخ مفید است به دانشجویان توصیه کرد: کتابهای «اعتقادات شیخ صدوق» و «تصحیحالاعتقاد» شیخ مفید را با دقت مورد مطالعه قرار دهند تا بتوانند به نتایج خوبی در این زمینه برسند.
برای مشاهد گزارش تصویری اینجا را کلیک کنید.