ادب بندگی در برابر نگاه ملاطفت​آمیز خداوند

یكی از علما در تمثیل زیبایی حقیقت این معنا كه هر آنچه داریم از سوی خداست و باید در هر نعمتی دست بخشنده خداوند را ببینیم با مضمونی چنین بیان كرده است: جمعی حلقه​وار بر سفره‏ای نشسته​اند، بزرگی نشسته بود، او یک لقمه گرفت به بغل دست خود داد و از او خواست تا به بغل دست خود بدهد و از او نیز همین را خواست تا رسید به من که در آن آخر نشسته بودم و با نگاه عمیق خود به من فهماند که: مال شماست و من به جای اینکه از بغل دستی خود تشکر کنم از او سپاس‏گزاری کردم، و کار درست هم همین بود، حال فکر می‏کنم اگر نابینا بودم سپاس من رنگ دیگری می‏یافت و از کسی مثل بغل دستی خود سپاسگزار می‏شدم که هیچ‏کاره بود.

نعمت​هایی كه در زندگی به دست می​آوریم و از آنها برخوردار می​شویم(از قدرت تفكر، تصمیم​گیری، امكانات، توانایی بر تغییر و تحول و سایر توفیقات) نیز چنین است، و به گفته برخی همه نعمت‏ها، حتّى آنچه كه در نظر شما ناچیز است، به اراده‏ى الهى به شما داده شده است.

آیت​الله جوادی آملی در شرح این معنا بیان می​كند كه عبارت «بحول الله تعالی و قوّته أقوم و أقعد» كه در نماز یادمان دادند، تنها مربوط به نماز نیست، در نماز آیین زندگی به ما یاد می‌دهند یعنی می‌گویند وقتی می‌خواهید بلند بشوید این را بگویید برای جمیع احوالتان، نه (تنها) برای نمازتان. یعنی بدانید كه تمام تحولات شما به قوه الهی است. چه در نماز، چه در غیر نماز من به حول و قوه خدا این كار را می‌كنم. این نماز، اصل زندگی توحیدی را به ما یاد می‌دهد نه اینكه این مربوط فقط خصوص نماز باشد.

بنابراین همچنانكه وقتی مهربانی و لطفی از سوی كسی به ما می​رسد، در حد توان مراتب سپاس​گزاری خود را به او ابراز می​كنیم، شایسته​ترین و بایسته​ترین ادب در برابر كسی كه «وَمَا بِكُم مِّن نِّعْمَةٍ فَمِنَ اللّهِ» هر آنچه داریم و دیگران ما را به آن می​شناسند، از اوست، توجه به این لطف و قدردانی از آن در قلب، زبان و عمل است.